SAĞLIK KURUMLARINDA İŞ ARKADAŞLARININ SOSYAL KAYTARMASI İLE BİREYİN KAYTARMA DAVRANIŞI ARASINDAKİ İLİŞKİDE İŞ TATMİNİ VE ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞIN ARACI ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2022, Cilt: 23 Sayı: 3, 81 - 100, 30.09.2022

Anı Hande Mete , Özgür Uğurluoğlu

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1113307

Öz

Bu çalışmanın amacı sağlık kurumlarında sosyal kaytarma davranışının öneminin ortaya koyulması ve bireyin kendi sosyal kaytarması ile iş arkadaşlarının sosyal kaytarması arasındaki ilişkide iş tatmini ve örgütsel bağlılığın aracı rolünün incelenmesidir. Araştırma örneklemi, Ankara'da bir üniversite hastanesinde görev yapan 336 sağlık çalışanıdır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Veriler, IBM SPSS 21.0 kullanılarak analiz edilmiştir. İş arkadaşlarının sosyal kaytarma davranışı ile bireyin kendi sosyal kaytarma davranışı arasındaki ilişkide iş tatmini ve örgütsel bağlılığın aracılık rolünün belirlenmesi için hiyerarşik regresyon analizinden yararlanılmıştır. Analiz sonucunda, iş arkadaşlarının sosyal kaytarmasının bireyin sosyal kaytarması üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkisinin olduğu bulunmuştur. İş arkadaşlarının sosyal kaytarma davranışı ile bireyin kendi sosyal kaytarma davranışı arasındaki ilişkide iş tatmininin kısmi aracılık etkisinin olduğu, örgütsel bağlılığın ise herhangi bir aracılık etkisinin bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Kaytarma, örgütsel bağlılık, iş tatmini, sağlık kurumları

INVESTIGATION OF THE MEDIATING EFFECT OF JOB SATISFACTION AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT ON THE RELATIONSHIP BETWEEN THE SOCIAL LOAFING OF COLLEAGUES AND THE LOAFING BEHAVIOR OF THE INDIVIDUAL IN HEALTH INSTITUTIONS

Öz

The aim of this study is to reveal the importance of social loafing behavior in health institutions and to examine the mediating role of job satisfaction and organizational commitment in the relationship between the individual's own social loafing and the social loafing of his colleagues. The research sample is 336 healthcare professionals working in a university hospital in Ankara. A questionnaire was used as a data collection tool in the study, and the data obtained from healthcare professionals were analyzed using IBM SPSS 21.0. In the research, hierarchical regression analysis was used to reveal the relationship between the social loafing behavior of coworkers and the individual's own social loafing behavior in health workers and to determine whether job satisfaction and organizational commitment have a mediating role in this relationship. As a result of the analysis, it was determined that the social loafing of coworkers had a significant and positive effect on the social loafing of the individual, and that there was a partial mediation effect of job satisfaction in the relationship between the two variables, but it was concluded that organizational commitment did not have a mediating effect in this relationship.

Anahtar Kelimeler

Social loafing, organizational commitment, job satisfaction

Kaynakça

• Aggarwal, P., & O’Brien, C. L. (2008). Social loafing on group projects: structural antecedents and effect on student satisfaction. Journal of Marketing Education, 30(3), 255–264.
• Babiker, A., El Husseini, M., Al Nemri, A., Al Frayh, A., Al Juryyan, N., Faki, M. O., Assiri, A., Al Saadi, M., Shaikh, F., & Al Zamil, F. (2014). Health care professional development: Working as a team to improve patient care. Sudanese journal of paediatrics, 14(2), 9–16.
• Baron, R. M., & Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research- conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51(6), 1173-1182.
• Bolat, O. İ., Bolat, T., & Seymen, O. A. (2009). Güçlendirici lider davranışları ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişkinin sosyal mübadele kuramından hareketle incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi SBE Dergisi. 12(21), 215-239.
• Gök, G. A., & Koca, D. (2016). Sağlık çalışanlarında hiyerarşi ve takım eğiliminin sosyal kaytarmaya etkisi: ısparta ilçe hastaneleri örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 354-375.
• Hackman, J.R., & Oldham, G.R. (1980). Work redesign. Reading, Massachusetts, California: Addison-Wesley Publishing Company,
• Henriksen, K., & Dayton, E. (2006). Organisational silence and hidden threats to patient safety. Health Services Research, 41(4), 1539-1554.
• Jones, A. (2006). Multidisciplinary team working: collaboration and conflict. Int J Ment Health Nurs, 15(1), 19-28.
• Karau, S. J., & Williams, K. D. (1993). Social loafing: A meta-analyticreview and theoretical integration. Journal of Personality and Social Psychology, 65(4), 681-706.
• Kerr, N. L., & Tindale, R. S. (2004). Group performance and decision making. Annual Review of Psychology, 55, 623-655.
• Köksal, O. (2012). Sosyal değişim teorisi çerçevesinde güven ve algılanan aidiyet durumunun örgütsel vatandaşlık davranışı ve saldırgan davranışlar üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kravitz, D.A., & Martin, B. (1986). Ringelmann rediscovered: The original article. Journal of Personality and Social Psychology, 50(5), 936-941.
• Lambe, C. J., Wittmann, C. M., & Spekman, R. E. (2001). Social exchange theory and research on business-to-business relational exchange. Journal of Business-to-Business Marketing, 8(3), 1-36.
• Latane, B., Williams, K., & Harkins, S. (1979). Many hands make light the work: The causes and consequences of social loafing. Journal of Personality andSocial Psychology, 37, 822-832.
• Leggat, S. (2007). effective healthcare teams require effective team members: defining teamwork competencies. BMC Health Services Research, 7(17), 1-10.
• Liden, R. C., Wayne, S. J., Jaworski, R. A., & Bennett, N. (2004). Social loafing: A field investigation. Journal of Management, 30(2), 285-304.
• Locke, E. A. (1976). The nature and causes of job satisfaction. M. D. Dunnette (Ed.) The handbook of ındustrial and organizational pyschology (1. Baskı) içinde (s. 1297-1349). Chicago: Rand McNally.
• Luo, Z., Qu, H., & Marnburg, E. (2012). Justice perceptions and drives of hotel employee social loafing behavior. International Journal of Hospitality Management, 33(2013), 456–464.
• Mulvey, P. W., & Klein, H. J. (1998). The impact of perceived loafing and collective efficacy on group goal processes and group performance. Organizational Behavior And Human Decision Processes, 74(1), 62–87.
• Nacar, N. (2012). Kütüphanelerde örgütsel kültürün örgütsel bağlılık ve iş tatminine etkisi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pabico, J.P., Hermocilla, J. A. C., Galang, J. P. C., & De Sagun, C. D. (2008). Perceived social loafing in undergraduate software engineering teams. Philippine Information Technology Journal, 1(2), 22-28.
• Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T., & Boulian, P. V. (1974). Organizational commitment, job satisfaction, and turnover among psychiatric technicians. Journal of Applied Psychology, 59(5), 603-609.
• Preacher, K. J., & Hayes, A. (2008). Asymptotic and resampling strategies for assessing and comparing ındirect effects in multiple mediator models, Behavior Research Methods, 40(3), 879-891.
• Shepperd, J. A. (1993). Productivity loss in performance groups: motivation analysis. Psychological Bulletin, 113(1), 67-81.
• Suleiman, J., & Watson, R.T. (2008). Social loafing in technology-supported teams. Comput Supported Coop Work, 17(4), 291–309.
• Şen, E., Tozlu, E., Ateşoğlu H., & Şahı̇n, Z. (2016). The effects of organizational commitment on social loafing behaviour at higher education institutions. IIB International Refereed Academic Social Sciences Journal, 7(22), 96-115.
• Şeşen, H., & Kahraman, Ç. (2014). İş arkadaşının sosyal kaytarmasının, bireyin iş tatmini, örgütsel bağlılık ve kendi kaytarma davranışlarına etkisi. İş ve İnsan Dergisi, 1(1), 43-51.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Boston: Pearson.
• VanderWeele, T.J. (2016). Mediation analysis: a practitioner's guide. Annual Review of Public Health, 37, 17–32.
• Valentine, M. A., Nembhard, & I., Edmondson, A. (2012). Measuring teamwork in health care settings: a review of survey ınstruments, Med Care, 53(4), 16-30.
• Webb N. (1997). Assessing students in small collaborative groups. Theory into Practice, 36(4), 205–213.
• Williams, K., & Karau, S. (1991). Social loafing and social compensation: the effects of expectations of co-worker performance. Journal of Personality and Social Psychology, 61(4), 570-581.
• Williams, K., Harkins, S., & Latane, B. (1981). Identifiability as a deterrent to social loafing: two cheering experiments. Journal of Personality and Social Psychology, 40(2), 303-311.
• World Health Organization (2012). Being an effective team player URL:https://www.who.int/patientsafety/education/curriculum/course4_handout.pdf (Erişim tarihi: 27.02.2020).
• Yüceler, A. (2009). Örgütsel bağlılık ve örgüt iklimi ilişkisi: teorik ve uygulamalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 445-458.
• Yüksel, İ. (2005). İletişimin iş tatmini üzerindeki etkileri: bir işletmede yapılan görgül çalışma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(2), 291-306.