A STUDY ON TURKEY'S LOCAL MIGRATION MANAGEMENT

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 3, 470 - 497, 25.09.2023

Mehmet Değirmenci

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1161520

Öz

Migration is a concept that has been intertwined with many different disciplines and has existed throughout history. Although it is a situation that all humanity does not deny, there is no clear definition agreed on yet. Turkey is a country that has been exposed to intense mass migration throughout history. Migration movements, which had a significant impact on many policies, especially from the last period of the Ottoman Empire to the present, prevented a clear stance on immigration policies and institutionalization. This has had a negative impact on institutionalization and setting a clear policy. In our study, local migration management will be discussed in general within the migration management structure of Turkey today, and the deficiencies in this field will be emphasized and suggestions will be made in the context of the Syrian migration wave. The reason why this study is important is that there is no study on local migration management in the literature. Our study, which was put forward by using the literature review method, benefited from primary sources.

Anahtar Kelimeler

Migration, Local Government, Central Government, Integration, Syrian

TÜRKİYE'NİN YERELDE GÖÇ YÖNETİMİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

Göç, çok farklı disiplinlerle iç içe geçmiş, tarih boyunca da var olmuş bir kavramdır. Her ne kadar tüm insanlığın inkar etmediği bir durum olsa da henüz üzerinde mutabık kalınmış net bir tanımı bulunmamaktadır. Türkiye tarih boyunca yoğun kitlesel göçlere maruz kalan bir ülkedir. Özellikle Osmanlı son dönemlerinden günümüze kadar birçok politikayı önemli seviyede etkileyen göç hareketleri, göç politikaları ve kurumsallaşma konusunda net bir tavrın ortaya konulmasına engel olmuştur. Bu ise kurumsallaşma ve net bir politika belirleme konusunda olumsuz etki yapmıştır. Çalışmamızda günümüzde Türkiye’nin göç yönetim yapısı içerisinde yerelde göç yönetimi genel olarak ele alınacak, devamında da bu alan üzerine Suriyeli göç dalgası özelinde eksik yönleri üzerinde durulacaktır ve önerilerde bulunulacaktır. Literatürde salt yerelde göç yönetimi üzerine çalışma olmaması, bu çalışmayı önemli yapan nedendir. Literatür tarama yöntemi kullanılarak ortaya konulan çalışmamız, birincil kaynaklardan yararlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Yerel Yönetim, Merkezi Yönetim, Uyum, Suriyeli

Kaynakça

• Acer, Y., Kaya, İ. & Gümüş, M. (2010). Yasadışı göç ve iltica bağlamında sınır güvenliği: Avrupa Birliği düzenlemeleri ve Türkiye. S. Özeren, M. A. Sözer & O. Ö. Demir (Ed.), Yerelden Küresele Sınıraşan Suçlar (s. 149-168) içinde. Ankara: Polis Akademisi Yayınları.
• Adıgüzel, Y. & Tekgöz, N. (2019). Türkiye’deki Suriyeliler: Göç yönetiminde belediyelerin rolü. İstanbul: UCLG-MEWA Yayınları.
• AFAD. (2015). Geçici barınma merkezlerinin kurulması, yönetimi ve işletilmesi hakkında yönerge. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/2310/files/Gecici_Barinma_Merkezlerinin_Kurulmasi_Yonetimi_Isletilmesi_Yonerge+1.pdf adresinden erişildi.
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun. (2009, 29 Mayıs). Resmî Gazete, (Sayı: 27261). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/06/20090617-1.htm adresinden erişildi.
• Afet ve Acil Durum Merkezleri Yönetmeliği. (2011, 19 Şubat). Resmî Gazete, (Sayı: 27851). http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=3.5.20111377&Mevzu atIliski=0&sourceXmlSearch=afet adresinden erişildi.
• Akman, K. (2018). Göç yönetiminde yerel yönetimler ve STK işbirliği. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 1(3), 452-466.
• Aktel, M. & Kaygısız, Ü. (2018). Türkiye’de göç yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(13), 579-604.
• Altun, F. & Birinci. M. (2015). Suriyeli sığınmacılara yönelik sosyal yardım ve sosyal hizmet uygulamalarının göç yönetimi bağlamında değerlendirilmesi. Disiplinlerarası Göç ve Göç Politikaları Sempozyumu’nda sunulan bildiri. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Altunkaynak Vodina, S. (2019). Türkiye’de mülteciler bağlamında sivil topluma ilişkin tespit ve öneriler. https://www.gocarastirmalaridernegi.org/attachments/article/132/turkiye-deki-suriyeli-multeciler-baglaminda-tespit-ve-oneriler-sivil-topluma-iliskin.pdf adresinden erişildi.
• Asar, A. (2015). Göç yönetimi: Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu sonrası Türkiye’de yeni dönem. Ankara: Pelin Ofset.
• Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar İle Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. (2018, 15 Temmuz). Resmî Gazete, (Sayı: 30479). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.4.pdf adresinden erişildi.
• Belediye Kanunu. (2005, 13 Temmuz). Resmî Gazete, (Sayı: 25874). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5393.pdf adresinden erişildi.
• Bozbel, S. (2018). Uygulamada Alman iltica hukuku. Norderstadt: Books on Demand.
• Cilga, M. (2017). Syrian refugees and NGOs in Turkey. https://graphcommons.com/graphs/a5f158c2-9d58-4745-9fe5-97bc9d86dac4 adresinden erişildi.
• Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (1 Nolu). (2018, 10 Temmuz). Resmî Gazete, (Sayı: 30474). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180710-1.pdf adresinden erişildi.
• Çakırer Özservet, Y. (2015). Göçmen çocukların şehre uyumu ve eğitim politikası. Y. Bulut (Ed.), Göç ve Mülteci Uyumu Sorununda Kamu Yönetiminin Rolü (ss. 93-112) içinde. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Çavdar, H. (2018). Türk-Yunan mübadelesinde Hilâl-i Ahmer Cemiyeti 27. İmdad-ı Sıhhî Heyeti’nin Selanik’teki faaliyetleri (Ekim 1923–Ekim 1924). VAKANÜVİS - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi, 3(1), s.113-135.
• Çelikel, A. & Öztekin Gelgel, G. (2016). Yabancılar hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Çorabatır, M. & Hassa, F. (2013). Türkiye’deki Suriyeli Mültecilerin Haklarının Korunması ve Yaşam Koşullarının Arttırılmasında Rol Alan STÖ’lerin Üç Sınır İlindeki Çalışmalarıyla İlgili Örnek Durum Analizi. Ankara: İltica ve Göç Araştırmaları Merkezi. https://igamder.org/uploads/belgeler/IGAMSuriyeSTK2013.pdf adresinden erişildi.
• Danış, D. & Sert, D. Ş. (2019). Göçü yerelden yönetmek: Belediyeler. SAHA Dergisi, (6), 56-63.
• Daoudov, M. (2015, Kasım), Göç polı̇tı̇kasında söylem-eylem dönüşümü ve beledı̇yeler. Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Kent ve Göç Konferansı’nda sunulan bildiri. Kadirli, Osmaniye.
• Demirhan, Y. & Aslan, S. (2015). Türkiye’nin sınır ötesi göç politikaları ve yönetimi. Birey ve Toplum, 5(9), (s.23-62)
• Ekşi, N. (2015). Yabancılar ve uluslararası koruma hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Ekşi, N. (2019a). Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin Türkiye’deki faaliyetleri ve Türk iltica sisteminde değişen rolü. İstanbul Hukuk Mecmuası, 77(1), 343-370.
• Elmas, N. (2017), Türkiye’de Suriyeli kadın ve çocuk mültecilerin uluslararası hukuki sorunları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Özyeğin Üniversitesi, İstanbul.
• Er, G. (2021). Türkiye’nin insan ticareti ile mücadelesi. H. K. Yılmaztekin, B. F. Günarslan & O. Ü. Eker (Ed.), İnsan ticareti ve mülteci hukuku çevrimiçi kolokyum bildiriler kitabı (s. 99-102) içinde. https://yayin.taa.gov.tr/yuklenenler/dosyalar/kitaplar/insan-ticareti-ve-multeci-hukuku.pdf adresinden erişildi.
• Erdoğan, M. M. (2015). Türkiye’deki Suriyeliler: Toplumsal kabul ve uyum. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2016). Türkiye’deki Suriyeliler ve yerel yönetimler. Türkiye Belediyeler Birliği Dergisi, (813), 28-38.
• Erdoğan, M. M. (2017a). “Kopuş”tan “Uyum”a kent mültecileri: Suriyeli mülteciler ve belediyelerin süreç yönetimi: İstanbul örneği. İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları.
• Erdoğan, M. M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli mülteciler. Ankara: Konrad Adenauer Stiftung.
• Erdoğan, M. M. & Ünver, C. (2015). Türk iş dünyasının Türkiye’deki Suriyeliler konusundaki görüş, beklenti ve önerileri. Ankara: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu.
• Geçici Koruma Yönetmeliği. (2014, 22 Ekim). Resmî Gazete, (Sayı: 29153). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.20146883.pdf adresinden erişildi.
• Gedikoğlu Doğan, S. (2018). Türkiye Belediyeler Birliği göç çalışmaları ve yaklaşımı, Türkiye Belediyeler Birliği Dergisi, 4(8), 883-884.
• Geiger, M. ve A. Pécoud. (2010). The politics of ınternational migration management. M. Geiger ve A. Pécoud. (Ed.). The Politics of International Migration Management. Migration, Minorities and Citizenschip (s. 1-20) içinde. London: Macmillan.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü, Göç Politika ve Projeleri Dairesi Başkanlığı. (2017). 2016 Türkiye göç raporu. Ankara. https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/YillikGocRaporlari/2016_yiik_goc_raporu_haziran.pdf (Erişim tarihi: 23.02.2021) adresinden erişildi.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2020, 21 Aralık). Onuncu göç kurulu toplantısı İçişleri Bakanımız Süleyman Soylu Başkanlığında gerçekleştirildi. https://www.goc.gov.tr/onuncu-goc-kurulu-toplantisi-icisleribakanimiz-suleyman-soylu-baskanliginda-gerceklestirildi adresinden erişildi.
• Göç İdaresi Genel Müdürlüğü. (2021). Göç İdaresi Genel Müdürlüğü 2020 Yılı faaliyet raporu. Ankara. https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/evraklar/Stratejik Yonetim/Faaliyet-Raporlari/2020YiliFaaliyetRaporu.pdf adresinden erişildi.
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2022). İltica ve göç alanındaki Avrupa Birliği Müktesebatının üstlenilmesine ilişkin Türkiye Ulusal Eylem Planı. https://www.goc.gov.tr/kurumlar/goc.gov.tr/yonetmelikler/Temel-Belgeler/Iltica-Ve-Goc-Ulusal-Eylem-Plani.pdf adresiden erişildi.
• Görmez, K., Eroğlu, H. T. & Bahçeci, H. I. (2017). Küreselleşme, göç, göç yönetimi ve Türkiye. A. Yatkın (Ed.), Uluslararası Göç ve Mülteci Sorununun Çözümünde Kamu Yönetiminin Rolü-Bildiri Kitabı (s. 99-102) içinde, Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• Heinrich Böll Stiftung. (2019). Türkiye’deki sığınma mevzuatı ve politikalarına ilişkin Rapor. İstanbul: Heinrich Böll Stiftung Derneği-Türkiye. https://tr.boell.org/sites/default/files/2019-12/ASYLUM%20TR-S.pdf adresinden erişildi.
• Ihlamur-Öner, S. G. (2012). Küresel bir göç ve mülteci rejimine doğru?. S. G. Ihlamur-Öner & N. A. Şirin Öner (Ed.), Küreselleşme Çağında Göç: Kavramlar, Tartışmalar (1. Baskı), (s. 577-600) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
• İçduygu, A. (2010). Türkiye’de uluslararası göçün siyasal arkaplanı: Küreselleşen dünyada “ulus-devleti inşa etmek ve korumak”. B. Pusch & T. Wilkoszweski (Ed.), Türkiye’ye Uluslararası Göç: Toplumsal Koşullar Bireysel Yaşamlar (s. 17-40) içinde. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• İçduygu, A. (2015). Türkiye’ye yönelen düzensiz göç dalgaları içinde “Transit Göç”. M. M. Erdoğan & A. Kaya (Ed.), Türkiye’nin Göç Tarihi: 14. Yüzyıldan 21. Yüzyıla Göçler (s. 279-294) içinde. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• İçduygu, A. & Aksel, D. B. (2012). Irregular migration in Turkey. Ankara: IOM Turkey.
• İçduygu, A., Erder, S. & Gençkaya, Ö. F. (2014). Türkiye’nin uluslararası göç politikaları, 1923-2023: Ulus-devlet oluşumundan ulus-ötesi dönüşümlere. İstanbul: Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Merkezi.
• İrdem, İ. (2018). Türkiye ve Avrupa Birliği ilişkilerinde göç ve sınır yönetimi stratejileri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• İskân Kanunu. (2006, 26 Eylül), Resmi Gazete, (Sayı 26301). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/09/20060926-1.htm#:~:text=MADDE%201%20%E2%80%93%20(1)%20Bu,edilenlerin%20hak%20ve%20y%C3%BCk%C3%BCml%C3%BCl%C3%BCklerini%20d%C3%BCzenlemektir adresinden erişildi.
• Kabul ve Barınma Merkezleri ile Geri Gönderme Merkezlerinin Kurulması, Yönetimi, İşletilmesi, İşlettirilmesi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik. (2014, 22 Nisan). Resmî Gazete, (Sayı: 28980). http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/04/20140422-5.htm adresinden erişildi.
• Kalaycı, S. (2014). Sığınmacıların korunmasına yönelik türk sivil toplum kuruluşları. İnsamer. https://insamer.com/tr/siginmacilarin-korunmasina-yonelik-turksivil-toplum-kuruluslari_5 adresinden erişildi.
• Kamu Denetçiliği Kurumu. (2018). Türkiye’deki Suriyeliler özel rapor. Ankara. https://www.ombudsman.gov.tr/suriyeliler/ozel_rapor.pdf adresinden erişildi.
• Kara, M. & Dönmez Kara, C. Ö. (2015). Türkiye’de göç yönetişimi: Kurumsal yapı ve işbirliği. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 10(2), 1-25.
• Kartal, B. & Başçı. E. (2014). Türkiye'ye yönelik mülteci ve sığınmacı hareketleri. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 275-299.
• Kaya, İ. & Eren, E. Y. (2015). Türkiye’deki Suriyelilerin hukuki durumu: Arada kalanların hakları ve yükümlülükleri. İstanbul: SETA Yayınları.
• Kirişci, K. (2007). Turkey: A country of transition from emigration to ımmigration. Mediterranean Politics, 12(1), 91-97.
• Kirişçi, K. (2012). Turkey’s New Draft Law on Asylum: What to Make of It? S. Paçacı Elitok & T. Straubhaar (Ed.), Turkey, Migration and the EU: Potentials, Challenges and Opportunities içinde, Edition HWWI. Hamburg: Hamburg University Press.
• Kutlu, Ö., E. Örselli, & S. Kahraman. (2016). Sosyal Belediyecilik Bağlamında Türkiye'de Suriyeli Sığınmacılara Yönelik Çalışmalar. M. Güler ve A. M. Turan, (Ed.) Belediyelerin Geleceği ve Yeni Yaklaşımlar (s. 443-458) içinde. İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları.
• Mackreath, H. & Gülfer Sağnıç, Ş. (2017). Civil Society and Syrian Refugees in Turkey. A. Çavdar ve F. Genç, (Ed.). İstanbul: Citizens Assembly-Turkey.
• Menekşe, T. (2018). Türk uluslararası koruma sisteminde karar merkezleri. Göç Araştırmaları Dergisi, 4(2), 190-231.
• Murat, S. & Taşkesenlioğlu, Z. (2009). Avrupa Birliği düzeyinde göç, entegrasyon ve yerel yönetimler. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi.
• Mülteciler Derneği. (2019, 30 Aralık). Türkiye’deki Suriyeli sayısı Aralık 2019. https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/ adresinden erişildi. adresinden erişildi.
• Öner, A. (2019, 8 Ağustos). Türkiye’de mültecilerin sorunları ve geri gönderme merkezlerinin durumu. http://www.mazlumder.org/tr/main/yayinlar/makaleler/8/turkiyedemultecilerin-sorunlari-ve-geri-gond/1200 adresinden erişildi.
• Örselli, E. & Babahanoğlu, V. (2016). Türkiye’nin göç yönetimi ve göç politikalarının gelişimi: Bir kamu politikası analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 2063-2072.
• Özgişi, T. (2014). Osmanlı Devleti'nden Türkiye Cumhuriyeti'ne Anadolu'ya zorunlu göçler ve Hilal-i Ahmer Cemiyeti'nin yardım faaliyetleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7(31), 386-393.
• Sağıroğlu, A. Z. (2015). Türkiye’nin yeni göç kanunu ve göç politikası. K. Canatan, M. Birinci, İ. Çağlar, Y. Kryvenko, S. Öksüz ve F. Altun (Ed.), Disiplinlerarası Göç ve Göç Politikaları Sempozyumu içinde. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Yayın No: 12.
• Sağıroğlu, A. Z. (2016). Türkiye'de merkezi göç yönetimi. Der.: A. Esen, M. Duman ve H. Alper. (Ed.). Türkiye'de Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler: Tespitler ve Öneriler (s. 45-70) içinde. İstanbul: WALD.
• Sobacı, M. Z. & Köseoğlu, Ö. (2018). Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde üst kademe yöneticiler. İstanbul: SETA Yayınları.
• TBMM. (2012). Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Tasarısı ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu, Avrupa Birliği Uyum Komisyonu ve İçişleri Komisyonu Raporları (1/619). Esas No: 1/619, Sıra Sayısı: 310. https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem24/yil01/ss310.pdf adresinden erişildi.
• Turan, M. (2018). Türkiye’nin yeni yönetim düzeni: Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi. Social Sciences Research Journal, 7(3), 42-91.
• Turkish Red Crescent ve World Food Programme. (2019). Refugees in Turkey: Livelihoods survey findings. Ankara, Turkey. https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Refugees%20in%20Tur key_Livelihoods%20Survey%20Findings_TRC_WFP_2019.pdf adresinden erişildi.
• Türk, G. D. (2016). Türkiye’de Suriyeli mültecilere yönelik sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerine ilişkin bir değerlendirme. Marmara İletişim Dergisi, (25), 145-157.
• Türk Vatandaşlığı Kanunu. (2009, 12 Haziran). Resmî Gazete, (Sayı: 27256). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5901.pdf adresinden erişildi.
• Türkiye’ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Esaslar Hakkındaki Yönetmelik. (1994, 30 Kasım). Resmî Gazete, (Sayı: 22127). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22127.pdf adresinden erişildi.
• Uluslararası Af Örgütü. (2016). Güvenli olmayan sığınak: Türkiye’de sığınmacılar ve mülteciler etkili korumaya erişemiyor. London: Uluslararası Af Örgütü. https://www.amnesty.org.tr/public/uploads/files/Rapor/TURKEY%20NO%2 0SAFE%20REFUGE%20ASYLUMSEEKERS%20AND%20REFUGEES%20DENIED%20EFFECTIVE%20PR OTECTION%20IN%20TURKEY.pdf adresinden erişildi.
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu. (2013, 11 Nisan). Resmî Gazete (Sayı: 28615). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf adresinden erişildi.
• Yeşiltaş, M. (2015). İç savaşa komşu olmak: Türkiye’nin Suriye sınır güvenliği siyaseti. SETA Analiz, (136). http://file.setav.org/Files/Pdf/20150827110513_sinir-guvenligi.pdf adresinden erişildi.
• Zeytinburnu Belediyesi. (2006). Uluslararası Göç Sempozyumu: Bildiriler (8-11 Aralık 2005) (1. Basım). İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi.