Yaş Bağımlılık Oranı İle İthalat Arasındaki İlişki: Türkiye İçin VAR ve Granger Nedensellik Analizi

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 104 - 123, 19.10.2022

Görkem Yıldırım

Öz

Türkiye’nin yaş bağımlılık oranı her yıl düşmesine rağmen doğum hızındaki azalma, gelecekte genç ve yetişkinler üzerindeki ekonomik baskıyı artırabilir. Bu bağlamda çalışmada, reel sektör için önemli olgulardan olan ithalatın, bağımlılık oranı ile ilişkisi incelenmiştir. Gelecekte yaş bağımlılık oranının artacağı beklentisini dikkate alarak, bunun dış ticareti nasıl etkileyeceği sorusu çalışmanın odak noktasını oluşturmaktadır Bu kapsamda ekonometrik analiz yardımıyla nedensellik ilişkisi incelenmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında, korelogram incelemesi ve birim kök testleri aracılığıyla durağanlık analizi yapılmıştır. Daha sonra en uygun gecikme uzunluğu Vektör Otoregresyon (VAR) analiziyle belirlenmiştir. Son olarak, Granger nedensellik prosedürü ile değişkenler arasındaki ilişki test edilmiştir. Araştırma sonucunda, ithalattan yaş bağımlılık oranına doğru tek yönlü bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. İthalatın, bağımlılık oranını etkileyebilme özelliği olsa da dış ticaret açığını artırmaktadır. Bunun için politika yapıcıları, ithalatı yapılan ürünlerin ülke içinde üretilmesini teşvik edecek politikalar ortaya koyabilir.

Anahtar Kelimeler

İthalat, Yaş bağımlılık oranı, Granger nedensellik

The Relationship Between Age Dependency Ratio and Imports: VAR and Granger Causality Analysis for Türkiye

Öz

Although Türkiye's age dependency ratio drops annually, a decrease in birth rate may increase the economic pressure on young and adults. In this context, the relationship between imports and age dependency ratio was examined in the study. Considering the expectation that the age dependency ratio will increase, determining how it will affect foreign trade is the focus of the study. In this scope, the causal relationship was examined through econometric analysis. In the first stage, correlogram examination and stationarity analysis was performed. The optimal lag length is then determined by the Vector Otoregression (VAR) analysis. Finally, the relationship between the variables was tested by using Granger causality procedure. The study concluded that there was a one-way relationship from imports to age dependency. Although import can affect the age dependency ratio, it increases the foreign trade deficit. For this, policymakers can implement policies that encourage the domestic production of imported products.

Anahtar Kelimeler

Import, Age dependency ratio, Granger causality

Kaynakça

• Alam, M., Uddin, G., Taufique, K. (2009), “Import İnflows Of Bangladesh: The Gravity Model Approach”, International Journal Of Economics And Finance, 1(1): 131-139.
• Aydın, A. (2021), “Türkiye Ekonomisinde İthal Girdi Bağımlılığının Analizi”, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 12(2): 223-249.
• Demir, O., Özkaya, Y. (2021), “Nüfusun Yaş Yapısı-Ekonomik Büyüme İlişkisi; En Büyük 20 Ekonomi Örneği”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 1 (41): 17-32.
• Günsoy, G., Tekeli, S. (2015), “Nüfusun Yaşlanması ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Analiz”. Amme İdaresi Dergisi, 48(1): 36-87.
• Higgins, M. (1998), “Demography, National Savings, And International Capital Flows”, International Economic Review 39(2): 343-69.
• Hussain, A., Yan, Z. (2019), “Impact analysis of Remittance flow on Import Demand of Pakistan”, European Online Journal of Natural and Social Sciences. 8(1): 106-113.
• Işığıçok, E. (1994), Zaman Serilerinde Nedensellik Çözümlemesi: Türkiye'de Para Arzı Ve Enflasyon Üzerine Amprik Bir Araştırma, Uludağ Üniversitesi Basımevi, Bursa.
• Karadağ, H., Akyıldız, N. A. (2019), “Avrupa’nın Demografik Dönüşümünde Uzun Dönem Yaşlı Bakımının Sürdürülebilirliğinin Değerlendirilmesi”, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(44): 571-596.
• Kaymaz, V. (2018), “OECD Ülkelerinde Sosyal Harcamaların Belirleyicileri”, Gazi İktisat Ve İşletme Dergisi, 4(2): 118-130.
• Kızılgöl, Ö. A. (2012), “Kadınların İşgücüne Katılımının Belirleyicileri: Ekonometrik Bir Analiz”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1): 88-101.
• Sağdıç, A., Duman, A. K. (2021), “Türkiye’de Cari Açık, Reel Döviz Kuru Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkiler: Var Ve Granger Nedensellik Analizi”, Sakarya İktisat Dergis, 10(3): 213-225.
• Sazak, Ş. (2004). “Türkiye’de Bölgelere Göre Nüfusun Yaş Gruplarına Dağılımı”, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(2): 187-198.
• Sipahi, B. B. (2021), “Hanehalkı Tasarruf Oranının Ekonomik Ve Demografik Belirleyicileri: Gmm Yaklaşımı”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi. 16(61): 248-263.
• Şahin, G., Yalçınkaya, E. (2020), “Ekonomik Büyüme ve Sağlık Harcamaları Arasındaki İlişki: MINT Ülkelerinden Ampirik Kanıtlar”, Curr Res Soc Sci. 6(1): 52-69.
• Takım, A. (2010), “Türkiye’de GSYİH ile İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 14(2): 315-330.
• Takım, A. (2010), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile İşsizlik Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (27), https://dergipark.org.tr/en/pub/dpusbe/issue/4769/65618.
• Tarı, R. (2018), Ekonometri, Umuttepe Yayınevi, Kocaeli.
• Thuku, G. K., Paul, G., Almadi, O. (2013), “The Impact Of Populatıon Change On Economıc Growth In Kenya”, International Journal Of Economics and Management Sciences, 2(6): 43-60.
• Todshki, N. E., Ranjbaraki, A. (2016), “The Impact of Major Macroeconomic Variables on Iran's Steel Import and Export”, Procedia Economics and Finance, 36: 390-398. TÜİK (2013). “Nüfus Projeksiyonları, 2013-2075”, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Nufus-Projeksiyonlari-2013-2075-15844#:~:text=2023'te%208%2C6%20milyon,27%2C7'ye%20y%C3%BCkselecektir. (23.08.2022).
• Ursavaş, U., Apaydın, Ş., Ursavaş, N. (2021), “Türkiye’de Demografik Faktörlerin Büyüme Yavaşlaması Üzerindeki Etkisi”. Ekonomi Politika Ve Finans Araştırmaları Dergisi. 6(3): 646-659.
• World Bank (WB) (2021a). Dünyadaki Belirli Ülkelerin Bağımlılık Oranları. https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators#. (28.07.2022)
• World Bank (WB) (2021b). Dünyadaki Belirli Ülkelerin İthalat Değerleri. https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators#. (28.07.2022)
• World Bank (WB) (2021c). Dünyadaki Belirli Ülkelerin GSYİH. https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators#. (28.07.2022)
• Yıldırım, Y. (2019). “Türkiye’de Enerji Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme: Granger Nedensellik Yaklaşımı”, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(9): 119-145.