Cumhuriyetin 100 Yılında Turizm ve Teknolojinin Yolculuğu

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 108 - 127, 10.10.2023

Didar Sarı Çallı , Bilsen Bilgili , Gözde Kumaş

https://doi.org/10.59293/anadoluiid.1363742

Öz

Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarından itibaren turizmde uygulama alanı bulan teknolojik gelişmelerin dönemsel olarak ele alınması amaçlanmıştır. Bu amaçla nitel araştırma yöntemlerinden olan ikincil kaynak taraması ile veriler toplanmış, ikincil kaynakların tamamına ulaşılamaması araştırmanın kapsamını sınırlandırmıştır. Yıllar içerisinde asansör, yazar kasa, telgraf, telefon, mikrofon, robotlar, artırılmış gerçeklik, genişletilmiş gerçeklik, sanal gerçeklik uygulamaları, acenta yazılım programı, navigasyon uygulamaları, blok zincir, büyük veri, yapay zekâ, metaverse ve üç boyutlu yemek sunumları turizmde hizmet süreçlerinin bir parçası haline gelmiştir. Araştırma kapsamında ele alınan bu teknolojiler doğrultusunda çeşitli dönemlerde hizmetlerin oluşturulması ve sunumunda kullanılan teknolojik gelişmelerin müşteri memnuniyetinde ve memnuniyetsizliğinde rol oynadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Teknoloji, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi

The Journey of Tourism and Technology in 100 Years of the Republic

Öz

This study is aimed to periodically handle the technological developments that have found application in tourism since the first years of the Republic of Türkiye. For this purpose, data were collected by secondary source scanning, which is one of the qualitative research methods, and the inaccessibility of all secondary sources limited the scope of the research. Over the years, elevators, cash registers, telegraphs, telephones, microphones, robots, augmented reality, augmented reality, virtual reality applications, agency software programs, navigation applications, blockchain, big data, artificial intelligence, metaverse, and three-dimensional food presentations have become a part of service processes in tourism. In line with these technologies discussed within the scope of the research, it has been seen that the technological developments used in the creation and presentation of services in various periods play a role in customer satisfaction and dissatisfaction.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Technology, History of the Republic of Türkiye

Kaynakça

• Arsenijevic, U., Jovic, M. (2019), “Artificial Intelligence Marketing: Chatbots”, International Conference on Artificial Intelligence: Applications and Innovations (IC-AIAI), 19-193.
• Aydınbaş, G. (2023), “Akıllı Turizm (Turizm 4.0) Teknolojileri Üzerine İktisadi Bir Yaklaşım: Türkiye Örneği”, Journal of Tourism Intelligence and Smartness, 6(1): 26-44.
• Ayuso, S. (2006), “Adoptation of Voluntary Environmental To¬ols for Sustainable Tourism: Analysis the Experience of Spanish Hotels”. Corporate Social Responsibility and Environ¬mental Management, 13: 207-220.
• Balakrishnan, A. (2016), “Wynn Las Vegas to Add Amazon Alexa to All Hotel Rooms”. www.cnbc.com/2016/12/14/wynn-lasvegas- to-add-amazon-alexa-to-all-hotel-rooms.html (17.07.2023).
• Battallar, Z., Cömert, M. (2015), “Tüketicilerin Tercihlerinde Sosyal Medyadaki Reklamların Etkisi”. Turizm Akademik Dergisi, 2(1): 39-48.
• Berens, C. (1997), Hotels, Bars and Lobbies. New York: McGraw-Hill.
• Berger, J., Milkman, K. L. (2012), “What Makes Online Content Viral?”. Journal of Marketing Research, 49(2): 193-205.
• Bilgili B., Koç, E. (2021), “Emerging Transformations in Tourism and Hospitality”. Farmaki, A., ve Pappas, N. (Ed.). in Digital Transformation in Tourism (53-65). (1st Edition), Routledge.
• Bilgili, B. (2022), “Turizm Endüstrisinde Pazarlama Stratejileri Açısından Blok Zincir Kullanımının Değerlendirilmesi”. V. International Congress Tourism Economy and Business Sciences (ICTEBS) (134-140). Kocaeli, Turkey.
• Bilgili, B., Özkul, E. (2019), “Industry 4.0-Tourism 4.0 And Human Factor: Voice of Customer”. European Proceedings of Social and Behavioural Sciences, 54: 655–667.
• Blackwell, D., Leaman, C., Tramposch, R., Osborne, C., Liss, M. (2017), “Extraversion, Neuroticism, Attachment Style and Fear of Missing Out as Predictors of Social Media Use and Addiction”. Personality and Individual Differences, 116: 69–72.
• Boukhechba, M., Bouzouane, A., Gaboury, S., Gouin-Vallerand, C., Giroux, S., Bruno, B. (2017), A Novel Bluetooth Low Energy Based System for Spatial Exploration in Smart Cities. Expert Systems with Applications, 77: 71–82.
• Buhalis, D., R. Law (2008), “Progress in Information Technology and Tourism Management: 20 Years on and 10 Years After The Internet—The State of Etourism Research”, Tourism Management. 29(4): 609–623.
• Bulut, G. (2017), “Türkiye'de Modernleşme Sürecinde Kent Otelleri Lobi Iç Mekan Biçimlenişi-Pera Palas, Ankara Palas Ve Hilton Istanbul Oteli Incelemesi” (Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi (Ankara)).
• Can, B. K., Yeşilyurt, H., Sancaktar, C. L., Koçak, N. (2017), “Mobil Çağda Mobil Uygulamalar: Türkiye’deki Yerli Otel Zincirleri Üzerine Bir Durum Tespiti”. Journal of Yaşar University, 12(45): 48–59.
• Cheng, Z., Caverlee, J., Lee, K., Sui, D. (2011), “Exploring Millions of Footprints in Location Sharing Services”. In Proceedings of the International AAAI Conference on Web and Social Media, 5(1): 81-88.
• Conker, S. (2009), İstanbul'daki Kent Otellerinin Mekan Dizim Yöntemiyle Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Çakal, M.A., Eymirli, E. (2012), “Artırılmış Gerçeklik Teknolojisi. Artrılmış Gerçeklik Teknolojisi”. T.C. Kuzeydoğu Kalkınma Ajansı, 387-407.
• Çakırkaya, M.E. (1994), İstanbul’daki 5 Yıldızlı Lüks Şehir Otel¬lerinde Tasarımın Gelişimi Üzerine Bir Araştırma, Yayım¬lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üni¬versitesi, İstanbul.
• Çallı, F. (2021), “Turizm Endüstrisinin Dijital Geleceği”, Journal of New Tourism Trends, 2(1): 97-107.
• Dirks, S., Keeling, M. (2008), A Vision of Smarter Cities, How Cities Can Lead the Way into A Prosperous and Sustainable Future, IBM Global Services Publication, USA.
• Dogru, T., Mody, M., Leonardi, C., (2018), Blockchain Technology & Its Implications for The Hospitality Industry, Boston University School of Hospitality Administration, Winter.
• Durna, E. C., Baysal, T. H. (2021), “Ziyaretçilerin Otel İşletmelerine Yönelik Yorum ve Şikayetlerinin İncelenmesi: Dünyanın İlk Robotik Oteli Olan “Henn-Na Otel” Örneği”. Turizm ve İşletme Bilimleri Dergisi, 1(2): 85-102
• Erbay, M. (2014), “Bilişim Teknolojilerinin Müze ve Müze Sergilemelerinde Kullanım Alanları”, Boğaziçi Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri. 16-17 Ekim.
• Eşsizer, Ö. (2010), “20 Milyon Euro ile Yenilenen Pera Palas Otel Haziranda Açılıyor”, https://www.turizmguncel.com/haber/20-milyon-euro-ile-yenilenen-pera-palas-otel-haziranda-aciliyor--h510.html (16.03.2023).
• Evcin, E. (2014), “Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Yıllarında Turizm ve Tanıtma Faaliyetleri”, Atatürk Yolu Dergisi, 14(55).
• Evcin, E. (2016), “Türkiye Turizm Tarihinde Öncü Bir Eser: Turizm Kılavuzu 1934-1935”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 27(1): 7-24.
• Goeldner, C.R. Ritchie, J.R.B., McIntosh, R.W. (2000), To¬urism: Principles, Practices, Philosophies, John Wiley & Sons, New Jersey.
• Goyal, S. (2013), “Advertising on Social Media”, Scientific Journal of Pure and Applied Sciences, 2(5): 220-223
• Gökler, M. E., Aydın, R., Ünal, E., Metintaş, S. (2016), “Sosyal Ortamlarda Gelişmeleri Kaçırma Korkusu Ölçeğinin Türkçe Sürümünün Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Değerlendirilmesi”, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(1): 52-59.
• Gretzel, U., Fuchs, M., Baggio, R., Hoepken, W., Law, R., Neidhart, J., Pesonen, J., Zanker, M., Xiang, Z. (2020), “E-Tourism Beyond Covid 19: A Call for Transformative Research”. Information Technology & Tourism, 22: 187–203.
• Gretzel, U., Sigala, M., Xiang, Z. (2015), “Smart Tourism: Foundations and Developments”, Electron Markets, 25: 179–188.
• Hürriyet (2022). “Türk Turizmciden Turistlere Metaverse Deneyimi”, https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/turk-turizmciden-turistlere-metaverse-deneyimi-42061820 (19.03.2023)
• İbiş, S. (2019), “Turizm Endüstrisinde Robotlaşma”, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(3): 403-420.
• İstanbullu, F. (1994), Ağırlama İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi, Türkiye Kalkınma Yayınları, Ankara.
• İşçen, M., Işık, B. (2020), “Turist Rehberlerinin Kullandıkları Mobil Uygulamaların Algılanan Fayda ve Kullanım Kolaylığına Yönelik Nicel Bir Araştırma”, Journal of Business in The Dijital Age, 3(1): 11-23.
• Kazak, A. N., Chetyrbok, P. V., Oleinikov, N. N. (2020), “Artificial Intelligence in The Tourism Sphere”, IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 421(4): 1-6.
• Kıran, S., Küçükbostancı, H., Emre, İ. E. (2020), “Sosyal Medya Kullanımının Kişiler Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi”. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 13(4): 435-441.
• Kırschner, J. (1995), Ne Aşırı Üretim, Ne Aşırı Tüketim: Dengeli Yaşama Sanatı (S. Günersel, Çev.), Arıtan Yayınevi, İstanbul.
• Koç, E. (2019), Tüketici Davranışları ve Pazarlama Stratejileri: Global ve Yerel Yaklaşım (8. Baskı), Seçkin Yayınları, Ankara.
• Kotler, P., Bowen, J. T., Makens, J. C. (2006), Marketing for Hospitality and Tourism, Pearson 144 Prentice Hall, New Jersey.
• Kozak, M. A., Bahçe, A. S. (2009), Özel İlgi Turizmi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kozak, M. A., Evren, S., ve Çakır, O. (2013), “Tarihsel Süreç İçinde Turizm Paradigması”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24(1): 7-22.
• Kozak, N. Kozak, A. M., Kozak M. (2014), Genel Turizm İlkeler- Kavramlar, Detay Yayıncılık, Ankara. LePetitChef İstanbul (2023), “İstanbul’da Heyecanlı Maceralar Sizi Bekliyor!” https://lepetitchef.com/istanbul-sheraton-lpc1 (09.06.2023).
• Miguéns, J., Baggio, R., Costa, C. (2008), “Social Media and Tourism Destinations: Tripadvisor Case Study”. Advances in Tourism Research, 26(28): 1–6.
• Mil, Z., Özdoğan, O. N. (2015), “Konaklama İşletmelerinde Teknoloji Kullanımının Müşteri Tatmini Üzerine Etkileri”. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 16(1): 47-81.
• Milliyet (2019), “İnsansı Robot Pepper Türkiye’nin Sağlık Turizminde Kullanılmaya Başlandı.” https://www.milliyet.com.tr/pembenar/insansi-robot-pepper-turkiye-nin-saglik-turizminde-kullanilmaya-baslandi-2855223 (19.03.2023).
• Naqshbandi, M.M., Munir, R.S. (2011), “Atmospheric Elements and Personality: Impact on Hotel Lobby Impressions”, World Applied Sciences Journal, 15(6): 785-792.
• NTV (2015), “Konya’daki Bu Kafede Çay Servisini Robot Yapıyor”, https://www.ntv.com.tr/teknoloji/caylar-robot-adadan,qa4oUOCklUGMjOeuU4Q6Sw (17.03.2023).
• Roney, S.A. (2011), Turizm: Bir Sistemin Analizi. Detay Yayıncılık, Ankara.
• Saral, E., Malkoç, E.A. (2018), “Erken Cumhuriyet Döneminde İstanbul’da Turizm Etkinlikleri Ve Turizmi Geliştirme Çabalari (1923-1938)”, XVIII. Türk Tarih Kongresi Kongreye Sunulan Bildiriler 5, Ankara. 345-366.
• Seyitoğlu, F., Ivanov, S. (2023), “Service Robots and Perceived Discrimination in Tourism and Hospitality”, Tourism Management, 96: 104710.
• Sumbas, A. (2013), “Türk Modernleşmesini Ankara Palas Üzerinden Okumak: Doğu'dan Batı'ya Açılan Bir Pencere”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(1): 171-198.
• Swarbrooke, J., Horner, S. (2007), Consumer Behaviour in Tou¬rism. (2nd Edition), Oxford: Butterworth-Heinemann.
• Şalk, S., Köroğlu, Ö. (2020), “Turist Rehberlerinin Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarına Yönelik Algılarının Belirlenmesi”, Journal of Yasar University, 15(58): 313-328.
• Şanlıöz, H. K., Dilek, S. E., Koçak, N. (2013), “Değişen Dünya, Dönüşen Pazarlama: Türkiye Turizm Sektöründen Öncü Bir Mobil Uygulama Örneği”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24: 250–260.
• Şentürk, R. (Ed.). (2010), Tüketim ve Değerler, İTO Yayınları, İstanbul.
• Terry, L. (2016), “6 Mega-Trends in Hotel Technology”, http://hospitalitytechnology.edgl.com/news/6-Mega-Trends-in-Hotel-Technology105033 (19.07.2023)
• Thapa, D. (2007), Hotel Lobby Design: Study of Parameters of Attraction. Texas: Texas.
• TRT Haber (2018), “Mardin Turizmi Artırılmış Gerçeklik Teknolojisiyle Buluşturuldu”, https://www.trthaber.com/haber/kultur-sanat/mardin-turizmi-artirilmis-gerceklik-teknolojisiyle-bulusturuldu-386173.html (19.03.2023).
• Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (2023), Üyelerimiz 50. Yılımıza Özel Ücretsiz Türsab Acenta Yazılımını Kullanmaya Devam Ediyor, https://www.tursab.org.tr/duyurular/uyelerimiz-50-yilimiza-ozel-ucretsiz-tursab-acenta-yazilimini-kullanmaya-devam-ediyor (18.03.2023).
• Wang, D., Li, X., Li, Y. (2013), “China’s “Smart Tourism Destination” Initiative: A Taste of The Service-Dominant Logic”. Journal of Destination Marketing & Management, 2(2): 59–61.
• Xiang, Z., Fesenmaier, D.R. (2017), “Big Data Analytics, Tourism Design and Smart Tourism”, Analytics in Smart Tourism Design: Concepts and Methods, 299-307.
• Yelken, B. (2022), “Dünyanın En Küçük Şefi Sheraton Istanbul City Center’da Misafirlerini Bekliyor”, Gastronomi Turkey by Rafine Dijital Dergisi, https://www.gastronomiturkey.com/haber/dunyanin-en-kucuk-sefi-sheraton-istanbul-city-center-da-misafirlerini-bekliyor-h14902 (20.04.2023).
• Yeoman, I. (2009), Tomorrow’s Tourist: Scenarios&Trends. Advances In Tourism Research Series. Routledge, New York.
• Yuan, S.T., Cheng, C. (2004), “Ontology-Based Personalized Couple Clustering for Heterogeneous Product Recommendation in Mobile Marketing”. Expert Systems with Applications, 26(4): 461–476.
• Zaidan, E. (2017), “Analysis of ICT Usage Patterns, Benefits and Barriers in Tourism SMEs in The Middle Eastern Countries: The Case of Dubai in UAE”. Journal of Vacation Marketing, 23(3): 248–263.
• Zhou, F., Duh, H. L., Billinghurst, M. (2008), “Trends in Augmented Reality Traching. Interaction and Display: A Review of Ten Years in ISMAR”, 7th IEEE/ACM International Symposium on Mixed and Augmented Reality, Cambridge, 193-202.