HAYAT AĞACI

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 8, 15.04.2022

Belkıs Yaşa

Öz

Kadim kültürlerin önemli teması “hayat ağacı” inanışlara göre, dallarıyla gökyüzüne doğru uzanan, köküyle
yerin derinliklerine inen bu ağaç bir anlamda diriliği ve sonsuzluğu simgelemektedir. “Evrenin direği,
barısın, bereketin, bilimin, sağlığın, hikmetin, kudretin sembolü” gibi soyut kavramlar yüklenmiş olan
hayat ağacı geçmişten günümüze dek Anadolu’da farklı halk topluluklarının yaşantılarında önem arz etmiş,
sanatlarında, el emeklerinde somutlasan tasvir unsurları olarak yer almıştır. Anadolu Selçuklularının,
dini ve sivil mimari eserlerinin bezemelerinde, şifahanelerin taçkapı ve cephelerinde hayat ağacı motiflerini
çok sık kullandıkları bilinmektedir. Günümüzdeki sağlık merkezlerinin ve hastanelerin görevini yapmış
olan Anadolu Şifahaneleri (Bimarhane), aynı zamanda eğitim kurumları olarak da işlev kazanmıştır.
Bilgi ve tecrübe aktarımına dayanan uygulamalı tıp eğitimleri verilmiştir. Drog hazırlamadan beslenmeye,
İbn-i Sina öğretilerindeki sağlıklı yasam prensiplerinden hastalık sebeplerine kadar sağlığı bir bütün ele
almayı öğrenen hekimler yetiştirilmistir. Denebilir ki sağlık, canlılık, dirilik ve ebediyet temaları, Anadolu
coğrafyasında hayat ağacı tasvirleri ile en güzel ifade şekillerini bulmuştur. Tarihi sürece bakıldığında hayat
ağacı motifleri, toplumların kültürlerinde, hafızasında geleneklerinde geçmişten günümüze Anadolu
irfanı örnekleri ile birlikte yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hayat ağacı, anadolu tıbbı, şifahane, darüşşifa, taş bezeme, tıp eğitimi