TÜRKİYE-RUSYA İLİŞKİLERİNİN SURİYE KRİZİ BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 2, 1 - 19, 17.09.2020

Abdulkadir Baharçiçek Osman Ağır

Öz

Tarihsel süreç içerisinde rekabete dayalı olarak ilişkilerini sürdürmüş olan Türkiye ile Rusya arasında, Soğuk Savaş’ın sonlanmasıyla birlikte, ortak çalışma alanlarının geliştirilmesi olanakları ortaya çıkmıştır. Yeni dönemde ekonomik temelli olarak başlayan iki ülke ilişkileri siyasi alana da taşınabilmiştir. İki ülke ilişkilerinin tarihlerinde hiç olmadığı kadar yakınlaştığı ve yoğunlaştığı bir dönemde başlayan Suriye İç Savaşı ise iki ülke ilişkilerinde yeni sorunlu alanların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Yeni çatışma alanları Türkiye-Rusya ikili ilişkilerini olumsuz etkilemiş, Rus savaş uçağının Türk jetleri tarafından düşürülmesi sonrası kopma noktasına gelen ikili ilişkiler, iki ülkenin de rasyonel tutumları sonucu, tekrardan başlatılabilmiştir. Suriye krizinde iki ülkenin inisiyatif alarak sorunları birlikte çözme iradesi gösterebilmeleri iki ülkenin beraber çalışabilme reflekslerinin gelişmesine katkı sağlamıştır. Suriye iç savaşının çözümü noktasında uluslararası alanda geliştirilmiş tek somut adım olan Astana sürecinin başarıyla sonuçlandırılması ise diğer bölgesel sorunların çözümü noktasında örnek oluşturabilecek niteliktedir. Temel sorunsalı, Suriye krizinin çözümü noktasında Türkiye ve Rusya’nın inisiyatif geliştirmelerinin bölgesel sorunların çözümüne olumlu katkı sağlayıp sağlayamayacağının tartışılması olan bu çalışmada; Suriye krizinin başlangıcından günümüze kadar Türkiye ve Rusya arasındaki çatışma ve uzlaşma alanlarının analizi yapılarak, Türkiye-Rusya ilişkilerinin Suriye krizi bağlamında değerlendirilmesine yer verilmiştir. Araştırmada tarihsel ve betimsel araştırma yöntemleri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Rusya, Suriye Krizi

Kaynakça

• AVATKOV, Vilademir, (2017), Turetskaya Respublika, st.418-425, Vneşnaya Politika Russii 1991-2016, Pod Obşey Redaktsiey i c Predicloviem Akademika A.V. Torkunova, Moskva: İzdatelstvo “MGİMO” Universitet,
• ARBATOVA, Nadejda, (2013), “Çok Kutuplu Dünya’da Türkiye-Rusya İlişkileri”, s.56-67, Türkiye Cumhuriyeti Rusya Federasyonu İlişkileri, Ed. Haydar Çakmak ve Seyfettin Erol, Ankara: Barış Kitabevi,
• ASKEROV, Ali, Lasha Tchantouridze (2018), “Contending Policies of Russia and Turkey, The Syrian Crisis, p.45-65, Contemporary Russo-Turkish Relations From Crisis To Cooperation, Ed. Ali Askerov, London: Lexington Books,
• ASKEROV, Ali, Sean Byrne, Thomas Matyok, (2018), “Effect of US PYD/YPG Policy on Russo- Turkish Relations”, p.83-104, Contemporary Russo-Turkish Relations From Crisis To Cooperation, Ed. Ali Askerov, London: Lexington Books,
• BAHARÇİÇEK, Abdulkadir, (2017), “Arap Baharı ve Türkiye Ortadoğu İlişkileri”, s.3563-365, Türkiye’de Siyaset ve Uluslararası İlişkilerde Güncel Tartışmalar, Ed. Osman Ağır, Ankara: Seçkin Yayıncılık,
• BALTA, Evren, (2017), “Kirpi ikilemi: Türkiye ve Rusya ilişkileri”, http://www.aljazeera. com.tr/gorus/kirpi-ikilemi-turkiye-ve-rusya-iliskileri, Erişim Tarihi:22.08.2019
• DEMİR, Ali Faik, (2016), Türkiye-Rusya İlişkilerinde Suriye Krizinin Yansımaları ve Et kileri, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Cilt III, Sayı 2
• DURAN, Burhanettin, (12 Ağustos2016), Türkiye’nin Yeni Rusya Politikası, https://www.sabah.com.tr/yazarlar/duran/2016/08/12/turkiyenin-yeni-rusya-politikasi, Erişim Tarihi:22.07.2019,
• EROL, Mehmet Seyfettin, (2017), Yeni Dünya Düzeni-Yeni Ortadoğu İnşasında “Türkiye-Rusya-İran Üçlüsü” ve Avrasya Sürecinin Geleceği, s.208-214, VII Uluslararası Karadeniz Sempozyumu, Giresun Üniversitesi,
• EROL, Mehmet Seyfettin, (2020), İdlib Saldırısının Bölgesel-Küresel Jeopolitik Bağlamda Yol Açacağı Olası Sonuçlar, https://www.aa.com.tr/tr/analiz/idlib-saldirisinin-bolgesel-kuresel-jeopolitik-baglamda-yol-acacagi-olasi-sonuclar/1723909, Erişim Tarihi: 05.02.2020,
• ERŞEN, Emre, (2016), Suriye Sorunu Gölgesinde Türkiye-Rusya İlişkilerinde Normalleşme Süreci, Marmara Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Cilt III, Sayı 2,
• FRANTZMAN, Seth J. (2020), “Russia Stuck in Middle as Turkey And Syrian Regime Clash in Syria”, https://www.jpost.com/Middle-East/Russian-stuck-in-middle-as-Turkey-and-Syrian-regime-clash-in-Syria-616326, Erişim Tarihi: 05.02.2020,
• ISMAYIL, Toğrul, (2018), Turkey- Russia Relations After The Shooting Down of a Russian Warplane, p.65-80, Contemporary Russo-Turkish Relations From Crisis To Cooperation, Ed. Ali Askerov, London: Lexington Books,
• KOÇAK, Muhammet, (2017), Türkiye Rusya İlişkileri, SETA, Analiz, Mayıs, 2017, Sayı, 201,
• KÖSE, Taha, (2018), 27 Ocak 2018, “Türkiye-Rusya İlişkilerinin Suriye Denklemindeki Fırsat ve Riskleri”, https://www.sabah.com.tr/yazarlar/perspektif/talhakose/ 2018/01/27/turkiye-rusya-iliskilerinin-suriye-denklemindeki-firsat-ve-riskleri, Erişim Tarihi:22.09.2019,
• PİTEL, Laura vd. (2020), “Turkey’s Erdogan Vows to Make Syria ‘Pay’ After Attack”,https://www.ft.com/content/05afc41a-465d-11ea-aeb3-955839e06441, Erişim Tarihi: 05.02.2020
• SAMAYLOV, Yaraslov, (2018), Rusya’nın Suriye Politikası, Ankara: Hitabevi Yayınları,
• SAPRANOVA, Mariya A. (2017), “Russiya Na Bilijnim i Srednem Vostoke, Arabskiy Mir”, st.395-408, Vneşnaya Politika Russii 1991-2016, Pod Obşey Redaktsiey i c Predicloviem Akademika A.V. Torkunova, Moskva: İzdatelstvo “MGİMO” Universitet,
• SUDAKOV, Dimitry, (2015), “Putin: Turkey Supports Terrorism And Stabs Russia İn The Back”, http://www.pravdareport.com/russia/kremlin/24-11-2015/132690-russia_turkey _plane_putin-0/, Erişim Tarihi: 16.10.2019,
• SUDAKOV, Dimitry, (2015), Russia and Turkey: Marriage of Convenience http://www.pravdareport.com/russia/politics/27-07-2016/135142-russia_turkey-0/, Erişim Tarihi: 15.10.2019
• TCHANTOURİDZE, Lasha, (2018), “The Black Sea Question in Russo-Turkish Relations, p.125-148, Contemporary Russo-Turkish Relations From Crisis To Cooperation, Ed. Ali Askerov, London: Lexington Books,
• TELLAL, Eren, (2014), “Zümrüdüanka: Rusya Federasyonu’nun Dış Politikası”, s.189-236, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Sayı: 65-3,
• TÜFEKÇİ, Özgür, (2017), “İşbirliği ve Kriz İkileminde Türkiye-Rusya İlişkileri”, s. 135-155, AK Partinin 15. Yılı Dış Politika, Ed. Kemal İNAT vd. İstanbul; Seta Kitapları 29,
• URAZOVA, Elena, (2013), “Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Rekabetten İşbirliğine Türk Rus İlişkileri: Beklentiler, Hedefler, Başarılar ve Hayal Kırıklıkları”, s.44-56, Türkiye Cumhuriyeti Rusya Federasyonu İlişkileri, Ed. Haydar Çakmak ve Seyfettin Erol, Ankara: Barış Kitabevi,
• YILMAZ, Salih ve YAKŞİ, Abdullah, (2016), “Osmanlı Devleti’nden Günümüze Türk-Rus İlişkileri, s.9-57, TYB Akademi, Yıl:6, Sayı: 17,
• YILMAZ, Salih, (2016), Rusya Neden Suriye’de, Ankara: Yazar Yayınları, Birinci Basım,
• YILMAZ, Salih, (2019), Putin Dönemi Rusya Dış Politikası ve Güvenlik Doktrinleri, Ankara: Nobel Yayınevi,
• http://tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=temelist, Erişim Tarihi: 17.10.2019
• https://tr.sputniknews.com/rusya/201712311031613880-2017-turk-rus-iliskileri-ucak-krizi-oncesine-dondu/Erişim Tarihi: 17.10.2019,
• https://www.sabah.com.tr/dunya/2020/01/28/son-dakika-esed-gucleri-astana-anlasmalari-ve-soci-mutabakatini-hice-sayarak-maarratunnumani-ele-gecirdi, Erişim Tarihi: 17.01.2020
• https://www.aa.com.tr/tr/dunya/esed-rejiminden-soci-zirvesi-oncesi-idlibe-yogun-saldiri/1391472, Erişim Tarihi: 17.01.2020