ANTİK ÇAĞ’DA SANATTA BİREYSELLİK

Yıl 2020, Sayı: 11, 87 - 104, 29.02.2020

Erol Kılıç , Esra Sayın

https://doi.org/10.33404/anasay.672730

Öz

Antik Çağ, günümüze de ışık tutan felsefi görüşlerin ortaya çıkması ve bu görüşlerin tartışılmasına izin verilmesi bakımından insanlık tarihi için çokönemli bir dönemdir. Ayrıca insan anatomisinin binlerce yıllık alışılmış biçimlendirilmesinden kurtularak resim ve heykelde yepyeni yaratımlar gerçekleştirilmesi ve insan anatomisinin hiçbir dönemde başarılamayan ideal bir güzellik unsuru olarak betimlenmesi bakımından da Antik Çağ önemini korumaktadır. Antik Çağ’da özgür kentlerin kurulmasıyla dünya tarihine yeni siyasi ve toplumsal bir anlayış gelmiştir. Kısmen de olsa insan hürriyetinin yeni kapılarının açıldığı bu dönemde doğan Antik Çağ heykeltıraş ve ressamları herhangi bir kurala bağlı kalmaksızın kendilerinden önceki dönemlere göre özgürce eserlerini üretme şansını bulabilmişledir. Halkın deniz ticareti ile uğraşması, pek çok farklı kültürü tanımalarına ve bunun sonucu olarak da daha demokratik düşünmelerine yol açmıştır. Kendilerinin de bir birey oldukları bilinci oluşmaya başlamıştır. Doğalcılık felsefesinin de etkisiyle MÖ V. yüzyıldan itibaren Yunanistan, en parlak dönemini yaşamasını aynı dönemde eş zamanlı olarak başlayan demokratik gelişmeye borçludur. Bu çalışmayla; Antik Çağ olarak bilinen MÖ 5. yüzyıldan MS 6. yüzyıla kadar olan süreç içinde felsefe ve bilimsel düşünceyle birlikte yönetim biçimlerinin değişmesi, akla dayalı yönetim biçiminin bireyler ve toplumda demokratik bilince dönüşmesi ve bu demokratik davranış bilincinin heykeltıraş ve ressamların bireysel üretimlerine nasıl yansıdığını değerlendirmek amaçlanmıştır. Antik Çağ’daki sanatçı bireyselliği; geleneksel üsluplaşmış arkaik eserlerle karşılaştırılarak düşünce biçimi, aklın kullanılması ve yönetime katılım ilişkileri üzerinden incelenerek tartışılmıştır.

INDIVIDUALITY IN ANTIQUE ART

Öz

Antique age is a very important period in the history of mankind in terms of the emergence of philosophical views that enlighten today. In addition, the antique age maintains its importance in terms of producing new creations in painting and sculpture by getting rid of thousands of years’ conventional shaping of human anatomy and describing the human anatomy as an ideal beauty element that has never been achieved. With the establishment of free cities in antique times, a new political and social understanding was introduced into the world history. Being born in that period when the new doors of human liberation were partially opened, the sculptors and painters of Antique Age were able to produce their works freely without being bound by any rules compared to the previous periods. The purpose of this study was to examine the change in the forms of government along with philosophy and scientific thought; the transformation of reasoning-based management into the democratic consciousness in individuals and society; and how this democratic consciousness affected the individual productions of sculptors and painters between the 5th century BC and the 6th century AD, known as Antique Age. The individuality of the artist in antiquity was examined and discussed in terms of philosophy, thinking, reasoning, and participation in management by means of comparing the traditional stylized archaic artifacts.

Anahtar Kelimeler

Individuality, Antiquity, Artist Individuality, Democratic Consciousness, Antiquity Art.

Kaynakça

• AKKOÇ, A. (2014), “Yunan Demokrasisinin Kavramsal Yönü ve Toplumsal Arka Planı”, Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 31-42.
• Aristoteles. (1983), Poetika. (Trans. İ. Tunalı), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• BAYER, R. (1961), Historie de L’Esthétique, Paris: Armand Colin.
• BELGE, M. (1976), Marksist Estetik, İstanbul: Altın Kitaplar.
• BOARDMAN, J. (2005). Yunan Sanatı. (Trans. Y. İlseven), İstanbul: Homer Kitabevi.
• BOZKURT, N. (1995), Sanat ve Estetik Kuramları, İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• BURFORD, A. (1974), Craftsmen In Greek and Roman Society, New York: Cornell University Press.
• CEVİZCİ, A. (2009), Felsefe Tarihi, İstanbul: Say Yayınları.
• GENÇ, A. (1990), “Klasik Dönem Sanat Düşüncesi”, Mavi Derinlik, 3 (11-12).
• GOMBRICH, E. H. (1984), Sanatın Öyküsü. (Trans. B. Cömert), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• GÖKBERK, M. (1992), Felsefe Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hippias Major. (1925), Plato: Greater Hippias Vol. 9 (Trans. W.R.M. Lamb), London: Heinemann.
• KILIÇ, E. (2000), Çağdaş Türk Resminde Bireysel Eğilimler (1950-1970), Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Unpublished PhD Thesis).
• LECHAT, H. (1944), Yunan Heykeli. (Trans. A. H. Tanpınar, Z. Müritoğlu), İstanbul: Güzel Sanatlar Akademisi.
• MORAN, B. (1985), Edebiyat Kavramları ve Eleştiri, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
• PETERS, F. E. (2004), Antik Yunan Felsefesi Terimleri Sözlüğü, (Trans. H. Hünler), İstanbul: Paradigma.
• Sextus Empiricus. (1993), Outlines of Pyrrhonism, (Trans. R. G. Bury), London: Harvard University.
• TİMUÇİN, A. (2000), Düşünce Tarihi: Gerçekçi Düşünenin Kaynakları (I), İstanbul: Bulut Yayınevi.
• TUNALI, İ. (1993), Estetik, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• TURANİ, A. (1992), Dünya Sanat Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• TURGUT, İ. (1993), Sanat Felsefesi, İzmir: Akademi Kitabevi.