Ankara'dan Silvanus Betimli Üç Yüzük Taşı Üzerine Düşünceler

Yıl 2021, Sayı: 47, 97 - 114, 20.12.2021

Melih Arslan , Yavuz Yeğin

https://doi.org/10.36891/anatolia.896805

Öz

Çalışmada üç adet yüzük taşı üzerinden tanrı Silvanus’un Küçük Asya’daki varlığı tanıtılmaya çalışılacaktır. Silvanus daha çok Roma ve çevresi başta olmak üzere Tuna Eyaletleri ve Balkanlarda yoğun tapımı olan bir tanrıdır. Bu tanrıya ait tapım merkezleri ve kült alanlarını kırsal alanlar ve ormanlık alanlar oluşturmaktadır. Bu özelliğinden hareketle Silvanus kırların, ormanların, doğanın ve doğal yaşamın öte yandan tarımın ve tarımsal yaşamın da koruyucusu bir tanrı olarak bilinmektedir. Avrupa’nın bir kesimi, Balkanlar ve Tuna boyları bu tanrının kültü bakımından bu kadar zenginken Küçük Asya’da söz konusu tanrı ile ilgili hemen hemen hiçbir ize rastlanmamaktadır. İlk defa burada ele alınan üç eser üzerinden Silvanus kültünün Küçük Asya’daki olası izlerine ışık tutulacaktır. Çalışmamızda Silvanus’a ait iki farklı tip tespit edilmiştir. Bunlardan biri Kelt tanrısı Seculus’un da bir adı olan ve daha çok Britania bölgesinde izleri yoğun görülen Cocidius Silvanus’tur. Diğer bir tipleme ise Silvanus kültü kapsamında oldukça nadir görülen ve esasen tarımın ve tarımsal yaşamın koruyucu tanrısı epitetiyle gördüğümüz Mars Silvanus örneğidir. Bu iki tipleme Silvanus kültünün Küçük Asya’daki varlığının şimdiye kadar somut olarak en ciddi kanıtlarıdır. Neticede çalışmamızda bu iki Silvanus tipi hem mitolojisi hem ikonografisi hem de tespit edilen benzer örnekleri üzerinden değerlendirilecek ve kültün Küçük Asya coğrafyasındaki varlığı üzerine yorumlar yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Silvanus Kültü, Küçük Asya, Roma Dini

Kaynakça

• Clauss 1992 M. Clauss, Cultores Mithrae. Die Anhängerschaft des Mithras-Kultes, KLIO, 76, 381-387, (Stuttgart 1992).