Geroemniyet ve Hemşirelik

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 4, 136 - 141, 23.09.2020

Yağmur Akbal , Sevilay Hintistan

Öz

Yaşamın doğal ve kaçınılmaz bir evresi olan yaşlılık; fiziksel, sosyal, ekonomik ve bilişsel kayıpların olduğu, günlük yaşam aktivitelerinde kaza risklerinin arttığı ve bireylerin yaşamlarının güçleştiği bir dönemdir. Sağlık alanında geroemniyet; yaşlıların çoklu kronik hastalıkları ve buna bağlı çoklu ilaç kullanımını; yeti yitimi ve yeti yitimine bağlı düşme ev kazalarını, yaşlı yalnızlığını, görme, duyma gibi duyu organlarının işlev bozukluğundan kaynaklanan beslenme, barınma, ekonomik sorunları, ihmal ve istismarı kapsamaktadır. Multidisipliner bir anlayışla yaşlılıkla birlikte artan hastalıkların, günlük yaşam aktivitelerindeki güçlüklerin ve olası kaza risklerinin önlenmesi için yaşlılara yönelik politikalar değişmekte ve yaşam kalitesini artırıcı çalışmalar yapılmaktadır. Ancak geroemniyet kavramının sağlık alanına istenilen düzeyde yansımadığı görülmektedir. Bu nedenle yaşlılarda sağlık alanında güvenliğin oluşturulması ve bu güvenliğin sağlanmasında hemşirelerin önemli sorumlulukları bulunmaktadır. Bu çalışmada; yaşlı bireylerde sağlık hizmetlerinde oluşturulabilecek emniyet konuları ile bu konularda hemşirelerin yaşlı bireyin bakım ve izleminde geliştirebileceği bilgiler ve öneriler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

eminyet, hemşirelik, yaşlılık

Destekleyen Kurum

Yok.

Geroemniyet ve Hemşirelik

Öz

Yaşamın doğal ve kaçınılmaz bir evresi olan yaşlılık; fiziksel, sosyal, ekonomik ve bilişsel kayıpların olduğu, günlük yaşam aktivitelerinde kaza risklerinin arttığı ve bireylerin yaşamlarının güçleştiği bir dönemdir. Sağlık alanında geronemniyet; yaşlıların çoklu kronik hastalıkları ve buna bağlı çoklu ilaç kullanımını; yeti yitimi ve yeti yitimine bağlı düşme ev kazalarını, yaşlı yalnızlığını, görme, duyma gibi duyu organlarının işlev bozukluğundan kaynaklanan beslenme, barınma, ekonomik sorunları, ihmal ve istismarı kapsamaktadır. Multidisipliner bir anlayışla yaşlılıkla birlikte artan hastalıkların, günlük yaşam aktivitelerindeki güçlüklerin ve olası kaza risklerinin önlenmesi için yaşlılara yönelik politikalar değişmekte ve yaşam kalitesini artırıcı çalışmalar yapılmaktadır. Ancak geronemniyet kavramının sağlık alanına istenilen düzeyde yansımadığı görülmektedir. Bu nedenle sağlık alanında yaşlılar için bu güvenliğin sağlanmasında hemşirelerin önemli sorumlulukları bulunmaktadır. Bu çalışmada; yaşlı bireylerde sağlık hizmetlerinde oluşturulabilecek emniyet konuları ile bu konularda hemşirelerin yaşlı bireyin bakım ve izleminde geliştirebileceği bilgiler ve öneriler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

emniyet, hemşirelik, yaşlılık

Kaynakça

• Referans1 Çağlar T. Yaşlılık ve sosyal hizmet: yaşam destek merkezi örneği. Hacettepe University Journal of Economics & Administrative Sciences/Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2014; 25(2): 145-462.
• Referans2 United Nations, https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WorldPopulationAgeing2019-Highlights.pdf (Erişim Tarihi; 23.04.2020).
• Referans3 Şentürk S. Avrupa Birliği ve Türkiye'nin sorunu yaşlılık. Ayrıntı Dergisi 2017; 5(53): 45-50.
• Referans4 Yıldırım B, Özkahraman Ş, Ersoy S. Yaşlılıkta görülen fizyolojik değişiklikler ve hemşirelik bakımı. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2012; 2(2): 19-23.
• Referans5 Hazer O, Özsungur F. Geronteknolojide kişisel emniyet çözümleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 2017; 17(39): 97-117.
• Referans6 Tekin ÇS, Kara F. Dünyada ve Türkiye’de yaşlılık. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi 2016; 3(1): 219-29.
• Referans7 Lopes LM, Figueiredo TPD, Costa SC, Reis AMM. Use of potentially ınappropriate medications by the elderly at home. Ciencia & Saude Coletiva 2016; 21(11): 3429-38.
• Referans8 Kim H, Kim HS, Ko H, Choi J, Cho NH. Analysis of inappropriate medication use and drug interactions in older people in South Korea. International Journal of Clinical Pharmacology and Therapeutics 2017; 55(11): 847-52.
• Referans9 Mohammed HB, Ibrahim D, Cavus N. Mobile Device Based Smart Medication Reminder For Older People With Disabilities. Appl. Syst. Innov 2018; 1-14.
• Referans10 Yıldırım AB, Kılınç AY. Yaşlı hastalarda polifarmasi ve ilaç etkileşimi. Turk Kardiyol Dern Ars 2017; 45(5): 17-21.
• Referans11 Misha’l Aly A. Drug prescribing to the elderly patients. International Journal of Human and Health Sciences 2018; 1(2): 65-9.
• Referans12 Gnjidic D, Hilmer SN, Blyth FM, et al. High‐risk prescribing and incidence of frailty among older community‐dwelling men. Clinical Pharmacology & Therapeutics 2012;91(3): 521-28.
• Referans13 Kantor ED, Rehm CD, Haas JS, Chan AT, Giovannucci EL. Trends in prescription drug use among adults in the United States from 1999-2012. JAMA 2015; 314(17):1818-30.
• Referans14 Morin L, Vetrano DL, Rizzuto D, Calderón-Larrañaga A, Fastbom J, Johnell K. Choosing wisely measuring the burden of medications in older adults near the end of life: nationwide, Longitudinal cohort study. The American Journal of Medicine 2017; 130(8): 927-36.
• Referans15 15 Öztürk Z, Uğraş KG. Yaşlı hastalarda ilaç kullanımı ve polifarmasi. İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi 2017; 27: 103-108.
• Referans16 Şayir ÇT, Toprak DE, Karaoğlu SA. Aile Hekimliği Polikliniği’ne başvuran 65 yaş üstü hastalarda polifarmasi ve tamamlayıcı tedavi kullanımlarının değerlendirilmesi. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi 2014;18(1): 35-41.
• Referans17 Öztaş Ö, Aslan GK. Yaşlı Bireylerin İlaç Uyumsuzluğu İle İlişkili İlaç Kullanım Davranışları ve Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi ile İlişkisi. Journal of Hacettepe University Faculty of Nursing 2019; 6: 132-141.
• Referans18 Özdemir Ö, Akyüz A, Doruk H. Geriatrik hipertansif hastaların ilaç tedavisine uyumları. Bakırköy Tıp Dergisi 2016;12(4): 195-201.
• Referans19 Solmaz T, Altay B. Yaşlı Bireylerde İlaç Kullanımı Ve Düşmeye Neden Olan Faktörlerin Belirlenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi 2019; 8(3):129-134.
• Referans20 Çınarlı T, Koç Z. 65 yaş ve üzeri yaşlılarda düşme risk ve korkusunun günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesi üzerine etkisi. Gumushane University Journal of Health Sciences 2015; 4(4): 660-679.
• Referans21 Tanıl V, Çetinkaya Y, Sayer V, Avşar D, İskit Y. Düşme riskinin değerlendirilmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi 2014; 1(1): 21-26.
• Referans22 Şahin H, Erkal S. Evaluation of the elderly' falls efficacy by their status of having a home accident and daily life activities. Journal of Human Sciences 2017; 14(3): 2308-16.
• Referans23 Kibar E, Aslan D, Karakoç Y, Kutsal YG. Ankara’da bir kurumda yaşayan yaşlılar arasında düşme sağlığı, risk faktörleri ve korunmaya ilişkin yaklaşımlar. TAF Preventive Medicine Bulletin 2015; 14(1): 23-32.
• Referans24 Naharci MI, Doruk H. Approach to fall in elderly population. TAF Preventive Medicine Bulletin 2009; 8(5): 437-44.
• Referans25 Rogmans WHJ. Joint action on monitoring ınjuries in Europe (Jamie). Archives of Public Health 2012; 70(1): 2-5.
• Referans26 Beyazay S, Durna Z, Akın S. Yaşlı bireylerde düşme riski ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences 2014; 6(1): 1-12.
• Referans27 Daly RM, Rosengren BE, Alwis G, Ahlborg HG, Sernbo I, Karlsson MK. Gender specific age-related changes in bone density, muscle strength and functional performance in the elderly: A-10 year prospective population-based study. BMC Geriatrics 2013; 13(1): 2-9.
• Referans28 Ambrose AF, Cruz L, Paul G. Falls and fractures: A systematic approach to screening and prevention. Maturitas 2015; 82(1): 85-93.
• Referans29 Burns ER, Stevens JA, Lee R. The direct costs of fatal and non-fatal falls among older adults-United States. Journal of Safety Research 2016; 58: 99-103.
• Referans30 Carande-Kulis V, Stevens JA, Florence CS, Beattie BL, Arias I. A cost-benefit analysis of three older adult fall prevention interventions. Journal of Safety Research 2015; 52: 65-70.
• Referans31 Haanes GG, Kirkevold M, Hofoss D, Horgen G, Eilertsen G. An intervention designed to improve sensory impairments in the elderly and in door lighting in their homes: An exploratory randomized controlled trial. Journal of Multidisciplinary Healthcare 2015;8:11-20.
• Referans32 El-Khoury F, Cassou B, Charles MA, Dargent-Molina P. The effect of fall prevention exercise programmes on fall induced injuries in community dwelling older adults: Systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials. BMJ 2013; 347: 1-13.
• Referans33 Gökçe N. Yaşlı istismarı ve ihlali. Sağlık Akademisi Kastamonu 2017; 2(2): 100-111.
• Referans34 Krug EG, Merc JA, Dahlberg LL, Zwi AB. The world report on violence and health. The Lancet 2002; 360(9339): 1083-88.
• Referans35 Kalaycı I, Yazıcı SÖ, Şenkaynağı A. Yaşlı yakınlarının şiddet algısı: Süleyman Demirel Hastanesi örneği. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi 2015; 1: 22-33.
• Referans36 Fraga S, Lindert J, Barros H, et al. Elder abuse and socioeconomic inequalities: A multilevel study in 7 European countries. Preventive Medicine 2014; 61: 42-7.
• Referans37 Mahtab AK, Farshad S, Hossain SZ, Fakhrzadeh H, Salimi Z. Elder abuse: risk factors of abuse in elderly community dwelling Iranians. Educational Gerontology 2014; 40(7): 543-554.
• Referans38 Lök N. Türkiye'de yaşlı istismarı ve ihmali: Sistematik derleme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2015; 7(2): 149-156.
• Referans39 Yeşil P, Taşcı S, Öztunç G. Yaşlı istismarı ve ihmali. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2016; 6(2): 128-134.
• Referans40 Arpacı F, Bakır B. Yaşlı istismarı ve ihlali. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 2017; 3: 692-703.
• Referans41 Hastaoğlu F, Hastaoğlu E. Yaşlılıkta güncel sorun: Yetersiz beslenme. Journal of Current Researches on Health Sector 2018; 8(1): 89-94.
• Referans42 Baz S, Ardahan M. Yaşlılarda malnütrisyon ve hemşirelik yaklaşımları. Balikesir Saglik Bil Derg 2016; 5 (3): 147-151.
• Referans43 Volkert D. Malnutrition in older adults-urgent need for action: A plea for improving the nutritional situation of older adults. Gerontology 2013; 59(4): 328-333.
• Referans44 Cabré M, Ferreiro C, Arus M, Roca M, Palomera E, Serra-Prat M. Evaluation of conut for clinical malnutrition detection and short-term prognostic assessment in hospitalized elderly people. The Journal of Nutrition, Health & Aging 2015; 19(7): 729-733.
• Referans45 Kaiser MJ, Bauer JM, Rämsch C, et al. Frequency of malnutrition in older adults: A multinational perspective using the mini nutritional assessment. Journal of The American Geriatrics Society 2010; 58(9): 1734-38.
• Referans46 Kerbler B, Sendı R, Fılıpovıč Hrast M. The relationship of the elderly toward their home and living environment. Urbani Izziv 2017; 28(2): 96-109.
• Referans47 Basanta H, Huang YP, Lee TT. Using voice and gesture to control living space for the elderly people. In System Science And Engineering (Icsse), 2017 International Conference On Computational Science and Engineering:20-23.
• Referans48 Aksoy AD, Günay G. Yaşlıların barınma ihtiyacına alternatif olarak sürdürülebilir yaşlı köyleri. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2017; 7(2): 1-19.
• Referans49 Feng I, Chen JH, Zhu BW, Xiong L. Assessment of and improvement strategies for the housing of healthy elderly: Improving quality of life. Sustainability 2018; 10(3): 1-32.
• Referans50 Lawrence RJ. Constancy and change: Key issues in housing and health research, 1987-2017. Int. J. Environ. Res. Public Health 2017; 14: 2-7.
• Referans51 Fänge A, Ivanoff SD. The home is the hub of health in very old age: Findings from the enable-age project. Arch. Gerontol Geriatr 2009; 48: 340–5.
• Referans52 Nriagu J, Smith P, Socier DA. Rating scale for housing-based health hazards. Sci. Total Environ 2011; 409: 5423–31.
• Referans53 Saito M, Kondo N, Kondo K, Ojima T, Hirai H. Gender differences on the impacts of social exclusion on mortality among older japanese: Ages cohort study. Soc Sci Med 2012; 75(5): 940-5.
• Referans54 Wang L, Cheng L, Yuan B, Hong X, Hu T. Association between socio-economic status and dental caries in elderly people in sichuan province, China: A cross-sectional study. BMJ Open 2017; 7(9): 1-10.
• Referans55 Şahbaz M. Yaşlıların Ekonomik Durumu: İstanbul Avcılar Örneği. 10. Ulusal Yaşlılık Kongresi. 25-27 Nisan 2019 Denizli. 21-6.
• Referans56 Melchiorre MG, Chiatti C, Lamura G, et al. Social support, socio-economic status, health and abuse among older people in seven European countries. Plos One 2013; 8(1): 1-10.
• Referans57 Lashkarboloki F, Aryaei M, Djazayery A, Eftekhar-Ardebily H, Minaei M. Association of demographic, socio-economic features and some health problems with nutritional status in elderly. Iranian Journal of Nutrition Sciences & Food Technology 2015; 9(4): 27-34.
• Referans58 Ünlü D. Yaşlıların ekonomik istismara maruz kalma durumlarının incelenmesi: İstanbul Bahçelievler örneği (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul; 2019.
• Referans59 Karadeniz O, Öztepe ND. Türkiye'de yaşlı yoksulluğu. Çalışma ve Toplum 2013; 38(3): 77-102.