Investigation of graduate theses on internet addiction in Turkey

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 7 - 13, 23.12.2020

Cihangir Kaçmaz , Hatice Birgül Cumurcu

Öz

Aim: In this study, it was aimed to reveal the current situation, to determine the study groups, sampling techniques, research types and areas where less studies are conducted in the literature by analysing the content of graduate theses related to internet addiction in Turkey.
Methods: The descriptive research model was used in the researh. The sample of the study consists of 138 master's, doctorate and medicial speciality theses accessed from the website of National Thesis Center of Higher Education Institution.
Results: According to the findings of the research, it was seen that postgraduate theses were mostly made between 2016-2020. Most of the theses were accessed in full text form, and it was determined that internet addiction was studied more frequently in the Social Sciences and Health Sciences Institutes. It has been observed that the researchers mostly formed their study groups from high school or university students. It was observed that the quantitative method was the most preferred method in the examined theses, and it was determined that purposeful sampling technique was the most used sampling technique. It has been determined that the researchers mostly examine the relationships of internet addiction with social, emotional skills or problems, as well as demographic, sociological and socioeconomic characteristics.
Conclusion: As a result, more studies on internet addiction should be conducted with younger age groups, qualitative or mixed research methods. In addition, more interdisciplinary studies need to be conducted to better understand the phenomenon of internet addiction.

Anahtar Kelimeler

internet addiction, graduate, thesis

Türkiye’de internet bağımlılığıyla ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi

Öz

Amaç: Bu çalışmada, Türkiye’de internet bağımlılığıyla ilgili lisansüstü tezlerin içerik açısından analiz edilerek mevcut durumun ortaya koyulması, literatürde daha az çalışma yapılan çalışma gruplarının, örneklem tekniklerinin, araştırma türleri ve alanların belirlenmesi hedeflenmiştir.
Yöntem: Araştırmada betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi internet sitesinden ulaşılan 138 yüksek lisans, doktora ve tıpta uzmanlık tezi oluşturmaktadır.
Bulgular: Araştırmadan elde edilen bulgulara göre bu konuya ilişkin lisansüstü tezlerin yoğunlukla 2016-2020 yılları arasında yapıldığı görülmüştür. İncelenen tezlerin büyük bir kısmına tam metin olarak ulaşılmış, internet bağımlılığının Sosyal Bilimler ve Sağlık Bilimleri Enstitülerinde daha sık çalışıldığı ve araştırmacıların çalışma gruplarını büyük ölçüde lise ve üniversite öğrencilerinden oluşturdukları gözlenmiştir. İncelenen tezlerde en fazla nicel yöntemin tercih edildiği görülmüş, amaçsal örneklem tekniğinin en çok tercih edilen örneklem tekniği olduğu saptanmıştır. Araştırmacıların internet bağımlılığını ilişkisellik bağlamında sosyal, duygusal beceri ve problemlerle ve de demografik, sosyolojik ve sosyoekonomik özelliklerle ilişkilerini inceledikleri belirlenmiştir.
Sonuçlar: Sonuç olarak, internet bağımlılığıyla ilgili küçük yaş gruplarıyla çalışmalar yapılabilir, nitel ve karma araştırma yöntemleri daha sık kullanılabilir. Ayrıca internet bağımlılığı olgusunun daha iyi anlaşılabilmesi için disiplinler arası çalışmalar yapılabilir.

Anahtar Kelimeler

internet bağımlılığı, lisansüstü, tez

Kaynakça

• Akdağ, M., Şahan-Yilmaz, B., Özhan, U., & İsmail, Ş. (2014). Üniversite öğrencilerinin internet bağımlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (İnönü Üniversitesi örneği). İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1). 73-96.
• Aral, N., Tanribuyurdu, E. F., Tiryaki, A. Y., Sağlam, M., & Aksu, B. (2015). Türkiye’de çocuk gelişimi alanındaki lisansüstü tezlerin incelenmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 14(1), 7-16.
• Arısoy, Ö. (2009). İnternet bağımlılığı ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(1), 55-67.
• Arnas, Y. A. (2005). 3-18 yaş grubu çocuk ve gençlerin interaktif iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(4), 59-66.
• Ayanoğlu, M., Ebru, B., Kay, M. A., , İnci. R, Tarkoçin, S., Kaçmaz, C., Temiz, A., Göğebakan, Ş. (2019). Çocukluk döneminde görülen duygusal ve davranişsal sorunlarla ilgili Türkiye’de yapilan lisansüstü tezlerin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 7(2), 196-210.
• Aydoğdu, F. (2019). Türkiye’de koruyucu aile uygulaması ile ilgili yapılmış lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi. Social Sciences Studies Journal, 5(53), 7481-7489.
• Balcı, Ş., & Gülnar, B. (2009). Üniversite öğrencileri arasında internet bağımlılığı ve internet bağımlılarının profili. Selçuk İletişim, 6(1), 5-22 .
• Batıgün, A. D., & Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ile kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler ve bazı sosyo-demografik değişkenler arasındaki ilişkiler. Turk Psikoloji Dergisi, 26(67), 1-10.
• Bayraktar, F., & Gün, Z. (2006). Incidence and correlates of internet usage among adolescents in North Cyprus. CyberPsychology & Behavior, 10(2), 191-197.
• Bozkurt, H., Şahin, S., & Zoroğlu, S. (2016). İnternet bağımlılığı: Güncel bir gözden geçirme. Journal of Contemporary Medicine, 6(3), 235-247.
• Brey, P. (2006). Evaluating the social and cultural implications of the internet. ACM SIGCAS Computers and Society, 36(3), 41-48.
• Büker, H., & Uludağ, Ş. (2010). Şiddet içerikli video oyunlarinin çocuklar ve gençler üzerindeki etkileri: saldirganlik, şiddet ve suça dair bir değerlendirme. Adli Bilimler Dergisi, 9(4), 54-75.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (20 ed.). Ankara.
• Çalık, D., & Çınar, Ö. P. (2009). Geçmişten günümüze bilgi yaklaşımları bilgi toplumu ve internet. XIV. Türkiye'de İnternet Konferansı, 12-13.
• Çalışkan, N. (2019). İşte Türkiye'nin interneti: Kaç kişi kullanıyor? Kaç hanede var? Kaç kişi hiç bilmiyor? Erişim Adresi https://www.haberturk.com/turkiye-de-kac-kisi-internet-kullaniyor-2516781-teknoloji
• Caplan, S. E. (2002). Problematic Internet use and psychosocial well-being: development of a theory-based cognitive–behavioral measurement instrument. Computers in Human Behavior, 18(5), 553-575.
• Caplan, S. E. (2003). Preference for online social interaction: A theory of problematic Internet use and psychosocial well-being. Communication Research, 30(6), 625-648.
• Cash, H., D Rae, C., H Steel, A., & Winkler, A. (2012). Internet addiction: A brief summary of research and practice. Current Psychiatry Reviews, 8(4), 292-298.
• Cengizhan, C. (2005). Öğrencilerin bilgisayar ve internet kullaniminda yeni bir boyut: “internet bağımlılığı”. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(22), 83-98.
• Chen, Y. F., & Peng, S. S. (2008). University students' Internet use and its relationships with academic performance, interpersonal relationships, psychosocial adjustment, and self-evaluation. CyberPsychology & Behavior, 11(4), 467-469.
• Chou, C. (2001). Internet heavy use and addiction among Taiwanese college students: an online interview study. CyberPsychology & Behavior, 4(5), 573-585.
• Davis, R. A. (2001). A cognitive-behavioral model of pathological Internet use. Computers in Human Behavior, 17(2), 187-195.
• Eroğlu, A. (2014). İnternet bağımlılığı ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eroğlu, Ç., Koca Kutlu, A. (2020). Hemşirelerde internet bağimliliği ve zaman yönetimi ilişkisinin belirlenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 110 -116.
• Eroğlu, S. B. (2016). İnternet bağımlılığı ile ilgili değişkenlerin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 184-199.
• Goldberg, I. (1996). Internet addiction disorder. Erişim Adresi http://aeps.ulpgc.es/JR/Documentos/ciberadictos.doc
• Griffiths, M. (1999). Internet addiction: fact or fiction? The Psychologist, 12(5), 246- 250.
• Griffiths, M. (2000). Excessive Internet use: Implications for sexual behavior. CyberPsychology & Behavior, 3(4), 537-552.
• Güdücü, B. (2006). Bir kamusal alan olarak Türkiye’de internet kullanımı (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gümüş, A. B., Şıpkın, S., Tuna, A., & Keskin, G. (2015). Üniversite öğrencilerinde problemli internet kullanımı, şiddet eğilimi ve bazı demografik değişkenler arasındaki ilişki. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(6), 460-467.
• Gümüş, İ., Kurt, M., Ermurat, D. G., & Feyatörbay, E. (2011) Lise öğrencilerinin madde bağimliliği konusunda bilgi, tutum ve davraniş düzeylerinin belirlenmesi (Erzurum Örneği). Ekev Akademi Dergisi, 15, 321-334.
• Günüç, S., & Kayri, M. (2010). Türkiye’de internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik-güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 220-232.
• Gürsoy, F., Aydoğdu, F., Aysu, B. & Aral, N. (2019) Engelli çocuklarda oyun ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerdeki eğilimler. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 4(2), 44-57.
• İliş, B. E. (2006). Erken çocukluk eğitiminde bilgisayar kullanımına yönelik bilgisayar ve anaokulu öğretmenleri ile 6 yaş grubu çocuklarının görüşleri (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kuss, J D., D Griffiths, M., Karila, L., & Billieux, J. (2014). Internet addiction: A systematic review of epidemiological research for the last decade. Current Pharmaceutical Design, 20(25), 4026-4052.
• Kadan, G., Aysu, B., & Aral, N. (2019). Madde bağımlılığına yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 20(1), 65-68.
• Kapkın, B., Çalışkan, Z., & Sağlam, M. (2018). Türkiye’de 1999-2017 yılları arasında değerler eğitimi alanında yapılmış lisansüstü çalışmaların incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35), 183-207.
• King, W. R., & He, J. (2005). Understanding the role and methods of meta-analysis in IS research. Communications of the Association for Information Systems, 16(1), 665-686.
• Özbek, B. (2017). Üniversite öğrencilerinde internet bağımlılığının yalnızlık düzeyleri açısından değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sağlam, M. (2016). Türkiye’de çocuk haklari alaninda yapilan lisansüstü tezlerin incelenmesi. VIII. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale, Türkiye.
• Şahin, N. (2014). Ergenlik problemleri ve baş etme yöntemleri ile internet bağımlılığı arasındaki ilişki (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Shapira, N. A., Goldsmith, T. D., Keck Jr, P. E., Khosla, U. M., & McElroy, S. L. (2000). Psychiatric features of individuals with problematic internet use. Journal of Affective Disorders, 57(1-3), 267-272.
• Statista. (2020). Global digital population as of January 2020. Erişim Adresi https://www.statista.com/statistics/617136/digital-population-worldwide/
• Tonta, Y., & Akbulut, M. (2019). Türkiye’de lisansüstü tezlere açık erişim. Türk Kütüphaneciliği, 33(4), 219-248.
• Tuncer, N. (2001). İnternet: Çocuklar ve yasalar. Türk Kütüphaneciliği, 15(4), 427-435.
• Tura, R. T. (2015). Başkent Üniversitesi öğrencilerinde internet bağımlılığı sıklığı ve ilişkili faktörler (Doktora tezi). Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi.
• Yaşar, Ş., & Papatğa, E. (2015). İlkokul matematik derslerine yönelik yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 113-124
• Yeşilyurt, F. (2018) Türkiye'de eğitim-öğretim alanında yapılan bilgisayar oyunları konulu lisansüstü tezlerin incelenmesi, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 9, 1506-1524.
• Yıldız, E.& Sağlam, M. (2017). Türkiye’de yapılan lisansüstü çalışmalarda şiddet konusunun ele alınışı. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 8(19), 72-84.
• Young, K. S. (1998). Internet addiction: The Emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1(3), 237-244.
• Usluel, Y. K., Avcı, Ü., Kurtoğlu, M., & Uslu, N. (2013). Yeniliklerin benimsenmesi sürecinde rol oynayan değişkenlerin betimsel tarama yöntemiyle incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 53-71.
• Young, K. S. (2004). Internet addiction: A new clinical phenomenon and its consequences. American Behavioral Scientist, 48(4), 402-415.