Geleneğin Savunusu: Türkiye’de Geleneksel Şark Medreseleri ve Müderrislerinin (Seydaların) Modern Din Eğitimine Eleştirileri

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 9 - 17, 24.02.2020

Deniz Aşkın

https://doi.org/10.18506/anemon.521215

Cited By: 1

Öz

Osmanlı
Devleti’nin yıkılmasından sonra kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin toplumsal
yapısının birçok alanında olduğu gibi eğitim politikasında da radikal
değişiklikler meydana geldi. Ancak bu süreçte toplumsal dönüşüme katılmayan
dini eğitim merkezlerinden bir kısım medreseler, bazı bölgelerde müderrisler ve
halk tarafından günümüze kadar devam ettirilmişlerdir. Bu süreçte medreselerin
müderrisleri ve bu kurumların baş aktörü olan seydalar günümüz modern din
eğitimine bazı eleştiriler getirerek bir anlamıyla kendileri ve kurumları için
güven tazelemeye çalışmaktadırlar. Bu eleştiriler, çoğunlukla sınırlı din
eğitimi, eğitim-öğretim yöntemi, öğrenci-öğretmen ilişkisi, din eğitiminin
yeterli olmaması ve geleneksel eğitime ait bir takım özellikler etrafında
şekillenmektedir. Nitel verilere dayanan bu çalışma süresince Türkiye’nin
farklı illerine dağılan seydalara ve medreselere kartopu örneklem metodu ile
ulaşılarak toplamda 30  seyda ile
derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Şark Medreseleri, Medrese Eğitimi, Din Eğitimi, Seyda

The Defense of Tradition: The Traditional Orient Madrasas and The Critiques of its Muderrises (seydas’) to Modern Religious Education in Turkey

Öz

Fundamental
changes took place in the education policy and other fields of the social
structure in the Turkish Republic which was founded after the collapse of Ottoman
Empire with a secular state structure. However, madrasas as a center of
religious education didn’t participate in the social transformation totally
especially in the eastern and southeastern of Turkey in the process. Although
madrasas were illegal they have been continued by mudarris and local people in
the regions of Turkey. Seydas as muddaris and the leading actor of madrasas
criticize the modern Turkish religious education system in order to restore
trust both for themselves and for their institutions. The critiques are
centered on the religious education limited by the state, teaching method,
student-teacher relationship, not being enough, and a set of features related
to traditional madrasa education. The method of this study is qualitative. Due
to the fact that seydas and madrasas were scattered across different cities and
snowball sample technique was used to reach 30 seydas with whom in-depth
interviews were conducted.  

Anahtar Kelimeler

Oriental Madrasas, Education of madrasa, Religious Education, Seyda

Kaynakça

• Akşit, B. Ve Coşkun, M. K. (2004) Türkiye’nin Modernleşmesi Bağlamında İmam Hatip Okulları, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: İslamcılık İçinde, (Ed. Y. Aktay). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aşkın, D. (2018). Din, Gelenek ve Modernleşme: Türkiye’de Şark Medreseleri ve Seydalar. Ankara: Nobel Yayınları.
• Aşkın, D., Suğur, N . (2019). Geleneksel Otorite ve Liderlik: Dini Aktörler Olarak Seydalarda Dinsel İtibarın İnşa Süreçleri. MUKADDİME, 10 (1), 195-212. DOI: 10.19059/mukaddime.460718
• Bayar, Y. (2012). The Dynamic Nature Of Educational Policies And Turkish Nation Building: Where Does Religion Fit İn? Secular State And Religious Society: Two Forces İn Play İn Turkey İçinde. (Ed: B. Turam). New York: Palgrave Macmillan. Ss. 19-38.
• Bodur, H. E. (2007). Küreselleşme, Din Ve Ulus-Devlet. Küreselleşme Ulus-Devlet ve Din İçinde, (Ed: Ş. Gürsoy Ve İ. Çapcıoğlu). Ankara: Platin Yayınları. Ss.17-42.
• Büyüköztürk, Ş. Vd. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çağlayan, E. (2018). Kemalist Ulus Devletin İnşası. İstanbul: Açılım Kitap.
• Çiçek, H. (2009). Şark Medreselerinin Serencamı. İstanbul: Beyan Yayınları.
• Durkheim, E. (1977). On Education And Society. Powder And Ideology İn Education. (Ed. J. Karabel Ve A.H. Halsey), 92-105. New York: Oxford University Press. Gül, A. (1997). Osmanlı Medreselerinde Eğitim-Öğretim ve Bunlar Arasında Daru’l Hadislerin Yeri. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Maltaş, R. (2011). Sümerlerden Günümüze Eğitim: İlk ve Ortaçağ. Konya: Çizgi Kitabevi.
• MEB (Milli Eğitim Bakanlığı). (2017). Milli Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2016/2017 (National Education Statistic Formal Education 2016/2017). Http://Sgb.Meb.Gov.Tr/Www/İcerik_Goruntule.Php?Kno=270
• Neuman, W.L. (2012). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Ntiel Ve Nicel Yaklaşımlar (1.Cilt). (5. Baskı). (Çev: S. Özge). Ankara: Yayın Odası.
• Öcal, M. (2008). Türkiye’de Din Eğitimi Tarihi Literatürü, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6 (2), 399-430.
• Rıfkı, F. (1933). Bizim Köy. Kadro. (Cilt: 2) (Kadro-1933, Cilt:2, Tıpkıbasım, Yay. Haz. C. Alper. Ankara: Ankara İktisadi Ve Ticari İlimler Akademisi Yayın No: 130, 1979), (18). 15-17.
• Russel, B. (2002).Eğitim Üzerine. (Çev.N. Bezel). İstanbul: Say Yayınları.
• SDAM (Strateji Düşünce Ve Analiz Merkezi). (2016). Türkiye’de Medreseler ve Din Eğitimi. Http://Www.Stratejidusunce.Org/Detay/Haber/1005/Turkiyede-Medreseler-Ve-Din-Egitimi.Aspx
• Shively, K. (2008). Taming Islam: Studying Religion İn Secular Turkey.  Anthropological Quarterly 81(3):683-71.
• Şapolyo, E. B. (1966). Atatürk Ve Maarif Misakı-Pragmatizm-. Türk Kültürü. (40). 383-394.
• Şimşek, E. (2013).Çok Partili Dönemde Yeniden Din Eğitimi ve Öğretimine Dönüş Süreci (1946-1960). A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. (49). 391-414.
• Talas, M. A. (2000). Nizamiye Medreseleri ve İslam’da Eğitim-Öğretim (S. Cihan, Çev.). Samsun: Etüt Yayınları.
• Türk, E. (1999). Milli Eğitim Bakanlığında Yapısal Değişmeler: Türk Eğitim Sistemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Vahide, Ş. (2006). Bediuzzaman Said Nursi’s Approach To Religious Renewal And İts Impact On Aspects Of Contemporary Turkish Society, The Blackwell Companion To Contemporary Islamic Thought. İçinde (Ed: İ. M. Abu-Rabi). Malden: Blackwell Publishing. Ss.55-74.
• Weber, M. (2012). Ekonomi Ve Toplum. Cilt: 1. (Çev. L. Boyacı). İstanbul: Yarın Yayınları.
• Yalar, M. (2012).Seyda, Mela Ve Feqilerin Bölgenin Dini Kültürel Hayatındaki Yeri. Medrese Geleneği Ve Modernleşme Sürecinde Medreseler Sempozyumu (Yayına Hazırlayan: F. Gedikli). Muş: Muş Alparslan Üniversitesi, Cilt: 1, Ss.459-470.
• Yanmış, M. (2017). Yakın Dönemde Kürtler: Kimlik, Din, Gelenek. İstanbul: Grifon Kitap.
• Yavuz, H. (1999). The Assassination Of Collective Memory: The Case Of Turkey, The Muslim World. 89 (3-4). Ss. 193-207.