Cumhuriyet Halk Partisi İntihap Mahali Raporlarına Göre Urfa’da Siyasi, Sosyal ve Ekonomik Hayat (1944-1948)

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 625 - 637, 16.03.2020

Salhadin Gök Özlem Kılınççeker

https://doi.org/10.18506/anemon.621678

Cited By: 3

Öz

Cumhuriyet Halk Partisi Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunda ve şekillenmesinde etkin rol oynayan bir partidir. Bu parti 27 yıllık tek parti iktidarı süresince halkla olan etkileşimini ve kendi parti örgütünü diri tutmak amacıyla sorunları yerinde tespit ederek, çözüm üretmek için farklı mekanizmalar geliştirmiştir. Bu mekanizmalardan biri Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği’ne gönderilmek üzere her vilayet için hazırlanan raporlardır. Raporlarda parti görevlileri seçim bölgeleri ile ilgili dönemsel olarak sosyal, ekonomik, kültürel, siyasi ve idari durum hakkında gözlemlerini, tespitlerini, halkın ve bölgenin taleplerini, ihtiyaçlarını, şikâyetlerini olumlu ve olumsuz açıdan ifade etmişlerdir. Bu çalışma 1944-1948 yılları arasında Urfa’da CHP’nin parti örgütlenmesinin ne seviyede olduğunu ve halkın yaşam koşulları ile ilgilidir. Bu araştırmada, Urfa milletvekilleri ve teşkilatı tarafından hazırlanan raporlardaki bilgiler arşiv belgeleri ışığında ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Halk Partisi, Urfa, Rapor, Siyasi Hayat, Ekonomik yapı

Political, Social, and Economic Life in Urfa According to The Electoral Local Reports of The Republican People’s Party (1944-1948)

Öz

The Republican People’s Party (CHP) is a party that has played an active role in the foundation and formation of the Republic of Turkey. This party, in order to keep its interaction with people and its own party organization alive during its 27-year period of single-party government, developed various mechanisms to pinpoint problems locally and generate solutions to them.
One of these mechanisms is the reports prepared for each city to be sent to the Office of the Secretary General of the Republican People’s Party. In the reports the party officials expressed their observations and evaluations about the social, economic, cultural, political, and administrative circumstances of their electoral areas and the local people’s demands, needs, and complaints both positively and negatively.
This paper aims to examine the party organization of the CHP and the living conditions of the people in Urfa in the period between 1944-1948. In this respect, important information in the reports written by the Urfa members of parliament is revealed and discussed in the light of the archive documents

Anahtar Kelimeler

Republican People’s Party, Urfa Election District Report, Political Life and Ekonomic Structure

Kaynakça

• BCA 490.01.717.451.2/ 20. 09. 1950
• BCA, 490.01.513.2060.3/ 02. 12. 1943
• TBMM Zabıt Ceridesi, Devre: II, Cilt:31, İçtima Senesi: IV, 11. 4. 1927.
• ________, Devre: III, Cilt:5, İçtima Senesi: II, 1 Teşrinisani 1928.
• ________, Devre: IV, Cilt:3, Fevkalâde İçtima, 15. VII. 1931.
• ________, Dönem: VI, Cilt: 25, İçtima: 3, 26. V. 1942.
• ________, Devre: VII, Cilt:10, İçtima: I, 24. V. 1944.
• TBMM Tutanak Dergisi, Dönem: VIII, Cilt 13, Toplantı: 3, 12. XI. 1948.
• ________, Dönem: VIII, Cilt: 19, Toplantı: 3, 9.V.1949.
• TBMM Albümü 1920-2010, I. Cilt: 1920-1950, (Editörler: Sema Yıldırım, Behçet Kemal Zeynel), TBMM Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yay., Ankara, 2010.
• ________, II. Cilt: 1950-1980, (Editörler: Sema Yıldırım, Behçet Kemal Zeynel), TBMM Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yay., Ankara, 2010.
• Işık
• Urfa
• Urfa Postası
• Yeniışık
• Akdoğan, A. E. (1937). At Yetiştiriciliğinde Aşım Durakları ve Faydaları, T.C. Trakya Umumi Müfettişliği Köy Bürosu Yay., İstanbul.
• Akyol, M. (2006). Kürt Sorununu Yeniden Düşünmek, Doğan KİTAP, İstanbul.
• Aydın, E. (1998). Türkiye’de Sıtma Savaşı, Türk Tabipler Birliği, Ankara.
• Bayar, C. (2006). Şark Raporu, Kaynak Yay., İstanbul.
• Çağlayan, E. (2019). Cumhuriyet’in Doğu’su: Devlet, Parti, Toplum, Pınar Yayınları, İstanbul.
• Çağatay, N. (1981). Ord. Prof. “Suut Kemal Yetkin (1903-1980)”, Yıllık Araştırmalar, III, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Türk ve İslam Sanatları Tarihi Enstitüsü, Ankara, ss. 5-7.
• Doğan, Ş. (2014). “Şanlıurfa Rıdvaniye Camii, Medresesi ve Bazı İntibalar”, ŞURKAV Şanlıurfa
• Kültür Sanat Tarih ve Turizm, ss. 29-34.
• Kantemir, E. (1980). “Hocam Suut Kemal Yetkin”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, 13/1, ss. 407-403.
• Karatay, S. K. (2017). “Şanlıurfa Cülhacılığı ve Günümüzdeki Durumu” Ulakbilge, 5/17, ss. 1781-1794.
• Özer, S. (2014). “Türkiye’de Trahomla Mücadele (1925-1945)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu, 54, ss. 121-152.
• Özkan, A. (2013). “1947 Muhtarlık Seçimleri Bağlamında Urfa’da Parti Mücadeleleri (Vali ve Umumi Müfettişin Raporlarına Göre)”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları, 50, ss. 249-267.
• Pınar, M. ve Özdurğun, Y. (2016). “Urfa Halkevi ve Faaliyetleri (1934-1951)” Uluslararası Sosyal Araştırmalar, 9/43, ss. 870-881.
• Seren, S. (1949). “Türkiye’de Körlükler ve Körlük Sebepleri”, Sağlık, XXIII/3, ss. 130-136.
• Yıldırım, Y. (2017). “Geleneksel Eğitim Sürecinde Urfa’da Çağdaş Bir Öğretmen: İhsan Özdemir (1926-1956)”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu, 61, ss. 437-466.
• Yıldız, H. (1989). Türkiye’nin Sanayileşmesinde Dokuma Sanayiinin Yeri ve Önemi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, 47/1-4, ss. 389-404.