II. Meşrutiyet Döneminde İslamcıların Milliyetçilik Tartışması: Babanzade Ahmet Naim Örneği

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: İktisadi ve İdari Bilimler, 143 - 159, 18.12.2020

Orhan Keskintaş

https://doi.org/10.18506/anemon.746151

Öz

II. Meşrutiyet, bugüne kadar devam eden birçok politik akımın partileştiği ve dergi çıkardığı bir dönemdir. Yapılan tartışmalar, yeni kurulan devletin temellerini de etkilemiştir. Bu dönmede İslamcılar, milliyetçi düşünceyi, ittihad-ı İslam’a ve Osmanlı Devleti’ne bir tehdit olarak algılamakta ve eleştirmektedir. Çalışma, bu bağlam içinde Ahmet Naim’in başlattığı İslam’da milliyetçilik tartışmasını analiz etmeyi amaçlamaktadır. Dinsel temellerle yürütülen tartışmanın taraflarından olan İslamcıların, bu tartışmada, kavramların tarihsel süreç içinde kazandığı yeni anlamları ve sosyolojiyi ihmal ettiği savunulmuştur. Çalışma, milliyetçi hareketlere yönelik İslamcı eleştirinin sınırlarını belirlemeye katkı sağlamayı ummaktadır

Anahtar Kelimeler

İslamcılık, milliyetçilik, Babanzade Ahmet Naim, ittihad-ı İslam, Osmanlıcılık

Islamists' Discussion on Nationalism During the II. Constitutional Era: Example of Babanzade Ahmet Naim

Öz

II.The Constitutional Monarchy is a period when many political movements that have continued until today became a party and published magazines.The debates made also affected the foundations of the newly established state.In this period, Islamists perceive and criticize nationalist thinking as a threat to the Islamic Union and the Ottoman Empire.In this context, the study aims to analyze the debate on nationalism in Islam initiated by Ahmet Naim.It is argued that Islamists, who are parties to the debate on religious grounds, neglect the new meanings and sociology of the concepts in the historical process.The study hopes to contribute to delineating the limits of Islamist criticism of nationalist movements.

Anahtar Kelimeler

Islamism, nationalism, Babanzade Ahmet Naim, İslamic Union, Ottomanism

Kaynakça

• Ağaoğlu, A. (1997). İslam’da Dava-Yı Milliyet. İçinde: İ. Kara (Haz.) Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi Metinler Kişiler, 3. Baskı, İstanbul: Kitabevi, s. 581-595.
• Ahmet Naim, (2018a.) Arap İhvânımıza Bir Nasihatımız. İçinde: M. C. Kaya; İ. Kara (Ed.) Babanzâde Ahmet Naim Hayatı-Eserleri-Fikirleri (s.343-345), İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• Ahmet Naim, (2018b) Arap İttihâd Kulübü. İçinde: M. C. Kaya; İ. Kara (Ed.) Babanzâde Ahmet Naim Hayatı-Eserleri-Fikirleri (s. 346-51) İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• Ahmet Naim, (2018c). İslâm’da Da’vâ-yı Kavmiyyet: Ta’kīb ve Tenfîz Mecmûası Sâhibi Nüzhet Sâbit Beyefendi’ye. Sebîlürreşâd, (Yay. Haz. İ.Türe), Cilt 12, Sayı 293, İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları Dizisi, s. 112-125.
• Ahmet Naim, Hadîs-i Şerîf. Sebîlürreşâd, (Haz. İ. Türe) Cilt 9, Say. 212, (26 Eylül 1912) İstanbul: Bağcılar Belediyesi, Kültür Yayınları Dizisi s. 65-67.
• Akçam, T. (2002). Türk Ulusal Kimliği Üzerine Bazı Tezler. İçinde: T. Bora (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik. Cilt 4, (s. 53-62) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Akçura, Y (1976). Üç Tarz-ı Siyaset, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Akgün, B., & Şaban H. Ç. (2002). Tanrı Dağı Kadar Türk, Hira Dağı Kadar Müslüman. İçinde: T. Bora (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik. Cilt 4.(.584-600, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ali Kemal (1976). Cevabımız. İçinde: Üç Tarz-ı Siyaset (s, 37-44) Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Arai, M. (2008). Jön Türk Dönemi Türk Milliyetçiliği. Tansel Demirel (Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Balibar, E. & Wallerstein I. (2007). Irk Ulus Sınıf, Belirsiz Kimlikler. Nazlı Ökten (Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Bora, T. (2002). Sunuş. İçinde: T. Bora (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik. Cilt 4 (s.15-22) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, T. (2009). Türk Sağının Üç Hali, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Çetinsaya, G. (2004). İslamcılıktaki Milliyetçilik. İçinde: T. Bora (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik. Cilt 4 (s.420-422), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çetinsaya, G. (2009). İslami Vatanseverlikten İslam Siyasetine. İçinde: M. Ö. Alkan (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cumhuriyete Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyetin Birikimi Cilt 1 8. Baskı, (s. 265-272), İstanbul: İletişim Yay.
• Düzdağ, M. E. (1997). İslam ve Irkçılık Meselesi. İzmir: Çağlayan BYD,
• Georgeon, F. (2002). Türk Milliyetçiliği Üzerine Düşünceler: Suyu Arayan Adamı Yeniden Okumak. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Milliyetçilik Cilt 4 (s. 23-28), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Georgeon, F. (2009) Osmanlı-Türk Modernleşmesi (1990-1930). Ali Berktay (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Gökalp, Z. (2010a) Türkçülüğün Esasları, İstanbul: Akvaryum Yayınevi.
• Gökalp, Z. (2010b) Türkleşmek İslamlaşmak Muasrılaşmak, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Gündüz, M. (2007) II. Meşrutiyet’in Klasik Paradigmaları, Ankara: Lotus Yayınları.
• Hansu, H. (2007) Babanzade Ahmet Naim, İstanbul.Kaynak Yayınları.
• Kara İ. (2009). İslâm Düşüncesinde Paradigma Değişimi. İçinde: M. Ö. Alkan (Ed.) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cumhuriyete Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyetin Birikimi Cilt 1 8. Baskı, (s. 234-44) İstanbul: İletişim Yay.
• Kara, İ. (1997). Türkiye’de İslamcılık Düşüncesi Metinler Kişiler, 3 Baskı, İstanbul: Kitabevi.
• Kara, İ. (2005). Din ile Modernleşme Arasında Türk Düşüncesinin Meseleleri. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Kara, İ., (2018). İslâm’da Dava-yı Kavmiyet’in Esas Meselesi Ne İdi? İçinde: M. C. Kaya; İ. Kara (Ed.) Babanzâde Ahmet Naim Hayatı Eserleri Fikirleri,(191-218) İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• Kushner, D. (2009). Türk Milliyetçiliğinin Doğuşu 1876-1908, Ş.S. Türet; R.Ertem; F. Erdem (Çev.) İstanbul: Kesit Yayınları.
• Manastırlı İsmâil Hakkı (2012). Mevâ’iz. Sırâtımüstakīm (Yay. Haz. İ.Türe), Cilt 1 Say. 2 (3 Eylül 1908) İstanbul: Bağcılar Belediyesi, Kültür Yayınları Dizisi İstanbul. s. 27.
• Mardin, Şerif (2010) Jön Türklerin Siyasi Fikirleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mehmet Akif (2017). Hutbe ve Mevâız. Sebîlürreşâd, (Haz. İ. Türe) Cilt 9, Say. 212, ( 6 Şubat 1913) İstanbul: Bağcılar Belediyesi, Kültür Yayınları Dizisi s. 369-372.
• Ozon M. N.(1997 ). Namık Kemal ve İbret Gazetesi. İstanbul: YKY.
• Said Nursî (2004) Münazarat, İçinde: İçtimaî Dersler, (s.77-150), İstanbul: Zehra Yayıncılık,
• Sevil H. K. (2005). İttihatv ve Terakki Döneminde İslamcılık Hareketi (1908-1914). Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih (Yakınçağ) Anabilim Dalı.
• Somel S. A. (2009). Osmanlı Reform Çağında Osmanlıcılık Düşüncesi (1839-1913) İçinde: M. Ö. Alkan, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Cumhuriyete Devreden Düşünce Mirası: Tanzimat ve Meşrutiyetin Birikimi Cilt 1 8. Baskı, s.88-97, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Sosyal, A. G. (1986). Ahmet Ağaoğlu (1869-1939) The Life anda Thought of a Turkish Nationalist During 1908-1918. Doktora Tezi: Boğaziçi Üniversitesi.
• Tunaya, T. Z. (2003). İslamcılık Akımı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.