Tarihten Günümüze Kur’an ile Yetinme Söyleminin Kritiği

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: İDEKTA, 141 - 147, 31.07.2021

Recep Aslan

https://doi.org/10.18506/anemon.906733

Öz

Kur’an ile yetinme söylemi/Hadisi inkâr düşüncesi, her dönemde az veya çok Müslümanların gündeminde olmuş bir meseledir. Çağımızda sünnete karşı olumsuz tavır takınan marjinal gruplar olduğu gibi, tarihi süreç içerisinde de sünneti kabul etmeyen, İslâm’ın sadece Kur’an’dan ibaret olduğunu gizli veya açıkça iddia eden “Kur’an İslâm’ı” veya “Kur’an Müslümanlığı” şeklinde birtakım isimlerle kendini nitelendiren kesimler olmuştur. Kur’an ile yetinme söyleminin birtakım çıkmazları vardır. Sadece Kur’an ile yetinme demek, Hz. Peygamber’in tebyîn görevini elinden alıp sadece tebliğ görevi ile iktifa etmek anlamına gelir. Bu söylemi dillendiren çevreler, Hz. Peygamber’in konumu ile alakalı âyetleri parçacı yaklaşımla işlemekte, Hz. Peygamber’in statüsünü adeta bir postacı durumuna indirgemektedirler. Kur’an ve sünnetten birini kabul etmemek dinin bir kısmını kabul edip diğer bir kısmını inkâr etmek anlamına gelir. Bu çalışmada, Kur’an ile yetinme söyleminin tarihi arka planına ve günümüze yansımasına ana hatlarıyla değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kur'an, Kur’an İslâm’ı, Sünnet, Kur’an ile yetinme, Hadis İnkârı

Criticism of the Discourse of Confining Oneself to the Quran From History to Today

Öz

The discourse of making do with the Quran / the idea of denial of the hadith is an issue that has been on the agenda of Muslims more or less in every period. Just as there are marginal groups that adopt a negative attitude towards Sunnah in our age, throughout the history, there have been groups who do not accept Sunnah, and secretly or explicitly claim that Islam consists only of the Qur’an, describe themselves with a number of names such as "Qur’an’s Islam" or "Qur'anic Islam". The discourse of making do with the Quran has some dilemmas. To be content with only the Qur'an means to take away the explanation duty of the Prophet's and to accept it only with the duty of notifying. The circles that voiced this discourse process the verses about the position of the Prophet in a fragmentary approach and reduce the status of the Prophet to a postman. Not accepting Qur’an and Sunnah means accepting one part of the religion and denying the other. In this study, the historical background of the discourse of being content with the Qur’an alone and its reflection to the present will be discussed in outline.

Anahtar Kelimeler

The Qur'an, Qur’an’ Islam, Sunnah, Making Do with the Qu’ran, Hadith Denial

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. (1416/1995). el-Müsned. (Ş. el-Arnavût v.dğr. Thk.) Beyrut: Müessesetü’r-Risâle.
• Aslan, A. (2020). Lâ Hadis. İstanbul: Ozan Yayıncılık.
• A’zamî, M. M. (1413/1992). Dirâsât fi’l-Hadisi’n-Nebevî. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî.
• A’zamî, M. M. (1987). “Sünneti İnkâr Edenler”. (N. Topaloğlu, Çev.) Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4, 433-456.
• Bilgin, A. (2018). Kur’an’ı Tanımak: Tarih-Dil-Yorum. Ankara: Araştırma Yayınları.
• Çakın, K. (1998). Hadis İnkârcıları. Ankara: Seba Yayınları.
• Çelik, A. (1997). “Kur’ân ve Sünnet Bütünlüğü”. Diyanet İlmi Dergi, 33/2, 27-37.
• Çelik, H. (2019). Sünnete Farklı Yaklaşımlar. İstanbul: Hiperyayın.
• Daudî, Z. (1995). Pakistan ve Hindistan’da Hadis Çalışmaları. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Demir, Ş. (2002). Kur’an’ın Yeniden Yorumlanması. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Dorman, E. (2018). Allah’a Öğretilen Din. İstanbul: İstanbul Yayınevi.
• Dorman, E. (2018). İslam Ne değildir. İstanbul: İstanbul Yayınevi. Ebû Dâvûd, S. (1419/1999). Sünenü Ebî Dâvûd. Riyad: Beytu Efkâru’d-Devliyye.
• Eren, A. C. (2000). “Başlangıcından Günümüze Kur’an Tefsirinde Sünneti Devre Dışı Bırakan Hareketler”. Kur’an ve Tefsir Araştırmaları I. 35-59. İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Görmez, M. (2000). Sünnet ve Hadisin Anlaşılması ve Yorumlamasında Metodoloji Sorunu. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Hâkim en-Nîsâbûrî. (ts.). el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. Beyrut: Dâru’l-Marife.
• Hansu, H. (2004). Mutezile ve Hadis. Ankara: Kitâbiyât Yayınları.
• Hekim, M. T. (1985). Sünnetin Etrafındaki Şüpheler. (H. Aslan, Çev.) İstanbul: Pınar Yayınları.
• Irakî, Z. A. (1410/1990). el-Müstahrec ala’l-Müstedrek. thk. Muhammed Abdulmünim. Kahire: Mektebetu’s-Sünne.
• İbn Mâce, E. M. (ts.). es-Sünen. (M. Fuâd Abdülbâkî, Thk.) Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• Mevdûdî, E. (1997). Sünnetin Anayasal Niteliği. (N. A. Asrar, Çev.) İstanbul: Bengisu Yayınları.
• Nedvî, S. (2002). “Sünnet’i Anlamaya Çalışmak ve Sünnet’e Olan İhtiyaç: Tahkîku Ma’ne’s-Sünne ve Beyânu’l-Hâceti İleyha”. (M. Kavaklıoğlu, Çev.) Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 273-293.
• Özdemir, A. (2018). İbâdiyye’nin Ana Hadis Kaynağı Rebî’ b. Habîb’in Müsnedi. Şırnak: Şırnak Üniversitesi Yayınları.
• Sancaklı, S. (2013). Sünneti Doğru Anlamak. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Şâfiî, E. M. (1422/2001). el-Umm. (R. F. Abdulmuttalib, Thk.) Kahire: Dâru’l-Vefâ.
• Taberânî, S. (1404/1983). el-Mu’cemu’l-Kebîr. ( Hamdî b. Abdilmecîd es-Silefî, Thk.) Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye.
• Tirmizî, M. (ts.). Sünenü’t-Tirmizî. ( A. M. Şakir, Thk.) Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turasi’l-Arabîyye.
• Yıldırım, E. (2003). “Sünnet veya Rivâyet Karşıtı Söylemlerin Tarihi”. İslâm’ın Anlaşılmasında Sünnetin Yeri ve Değeri, Kutlu Doğum Sempozyumu 2001. 155-188. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yüksel, E. (2016). Müslüman Din Adamlarına 19 Soru. İstanbul: Ozan Yayıncılık.