Din Eğitiminde Eleştirel Düşünme ve Öz Eleştiri

Yıl 2021, Cilt: 9 Sayı: İDEKTA, 169 - 178, 31.07.2021

Teceli Karasu

https://doi.org/10.18506/anemon.906778

Cited By: 4

Öz

Eleştirel düşünme, varlığı doğru anlamlandırmanın önemli bir unsurudur. Bu beceri, kişinin yaratılış amacını idrak etmesine ve dolayısıyla dünya ahiret dengesini gözeterek yaşamasına katkı sağlar. Dahası eleştirel düşünme, kişinin bilgi, duygu ve eylemlerine yönelik doğru değerlendirme yapması anlamında, öz eleştirinin de zeminini oluşturur. Günümüz Müslümanlarının bu alanda yaşadıkları problemlerin çözümüne ışık tutacak yeterli bilimsel çalışmanın olmayışı bu konunun ele alınmasının gerekçesini oluşturmuştur. Literatüre dayalı yapılan bu çalışmada eleştirel düşünme ve öz eleştiri ele alınmıştır. Çalışmada İslam’ın eleştirel düşünme ve öz eleştiriye yaklaşımı tahlil edildikten sonra, günümüz din eğitiminde bu becerilerin geliştirilmesinde kullanılabilecek yöntem ve teknikler tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din eğitimi, eleştirel düşünme, öz eleştiri

Critical Thinking and Self-Criticism in Religious Education

Öz

Critical thinking is an important element of correct interpretation of existence. This skill contributes to one's comprehension of the purpose of creation and therefore to live by observing the balance of the world in the hereafter. Moreover, critical thinking also forms the basis of self-criticism in the sense that a person makes correct evaluation of his / her knowledge, feelings and actions. Lack of sufficient scientific studies to shed light on the problems faced by today's Muslims has been the reason for addressing this issue. Critical thinking and self-criticism are discussed in this literature-based study. In the study, after analyzing the critical thinking and self-criticism approach of Islam, the methods and techniques that can be used in developing these skills in today's religious education are discussed.

Anahtar Kelimeler

Religious education, critical thinking, self criticsm

Kaynakça

• Aktaş, H. (2020). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Empati Düzeyleri İle Öğretmen Özyeterlik Düzeyleri Arasındaki İlişki. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(109), 47-64.
• Akto, A. (2019). Eleştirel Düşüncenin İnşasında Temel Bir Dinamik Olarak Kur’an. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. II/579-601. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Ali, M. M. (2014). Eleştirel Düşünme ve İslami Yöntem. çev. Hülya Çınar. Türk Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 3(2),156-172.
• Arca, A. (2019). Kerramiyye’nin Antropomorfist Allah Tasavvurna Fahrettin Razi’nin Yönelttiği Eleştiriler. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. II/245-262. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Aydın, Y. (2019). Ortadoğu’da Toplumsal Barışın Sağlanmasında Yüksek Din Öğretimi Kurumlarının Rolü: Ürdün Örneği. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. II/413-419. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Batar, Y. (2019). Kur’an’da Eleştirel Düşünme Eğitimi- Kavramsal Bir Analiz. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. I/55-73. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Bilgin, A. (2019). Anlam Değişmeleri Bağlamında “Eleştiri” Kavramının Eleştirisi. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. I/44-53. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Buğda, S. (2019). İslam Hukuk Düşüncesinde Tahammül ve Hoşgörü Bağlamında Zimmilerin Dini Yaşam Hakları. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. III/403-414. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Cox, Brian J. vd. (2007). Self-Criticism, Maladaptive Perfectionism, And Depression Symptoms İn A Community Sample: A Longitudinal Test Of The Mediating Effects Of Person-Dependent Stressful Life Events. Journal Of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, 23(4), 336-349.
• Çorapçıgil, A. (2014). Öz Değerlendirme Destekli Fizik Laboratuvar Uygulamalarının Üniversite Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Doğan, Tayfun vd. (2013). Öz-Eleştiri ve Mutluluk. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 391-400.
• Deniz, M. Engin vd. (2012). Öz-Anlayış, Yaşam Doyumu, Negatif ve Pozitif Duygu: Türk ve Diğer Ülke Üniversite Öğrencileri Arasında Bir Karşılaştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 428– 446.
• Demir, M. (2010). Kur’an’da Tevazu Kavramı. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elmas, H. (2019). Kur’an ve Hadislerde Hz. Peygamber’e Yöneltilen Eleştiriler ve Hz. Peygamberin Tavrı. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. I/159-169. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Eğmir, E. (2019). Öğretmen Eğitiminde Yansıtıcı Düşünme Uygulamalarına İlişkin Türkiye’de Yapılmış Çalışmaların Analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), 194-212.
• Ercüment, A. (2019). Dini Çeşitlilik Bağlamında Müslüman Toplumlarda Şiddet, Eleştiri ve Birlikte Yaşam Kültürü. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. I/505-520. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Ev, H. (2014). Eleştirel Düşünme ve Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi. İzmir: Tıbyan Yayıncılık.
• Gülaçar, İ. (2019). Gazzali’de Eleştirel Yöntem- el-Munkız Mine’d Delal Örneği. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. III/503-511. İstanbul: Ensar Yayınları.
• İnan Kılıç, A. (2019). Eleştirel Düşüncenin Geliştirilmesinde Din Eğitiminin Rolü. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. I/425-443. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Karasu, T. (2020). Din Eğitiminde İşlevsel Akıl. Ankara: Araştırma Yayınları.
• Karasu, T. (2019). Din Eğitiminden Eleştirel Düşünme Eleştiri. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. I/43-456. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Koca, B. (2019). Müslüman Ailede Tahammül Eğitimi. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. II/125-148. İstanbul: Ensar Yayınları.
• Kökdemir, D. (2020). Eleştirel Düşünme: Kapsamı ve Eğitimi. (Erişim 5 Aralık 2020). http://elyadal.org/docs/kokdemir_ed.pdf.
• Makdisi, G. (2015). Ortaçağ’da Yüksek Öğretim. terc. Ali Hakan Çavuşoğlu&Tuncay Başoğlu. İstanbul: Klasik Yayınları.
• Nosich, G. M. (2018). Disiplinlerarası Eleştirel Düşünme Rehberi. çev. Birsel Aybek. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Paul, R & Elder, L. (2020). The Miniature Guide to Critical Thinking: Concepts & Tools, 1-22, (Erişim 4 Aralık 2020). https://www.criticalthinking.org/files/Concepts_Tools.pdf;
• Paul, R.& Elder, L. (2020). Minik Eleştirel Düşünme Kılavuzu Minik Eleştirel Düşünme Kılavuzu Kavramlar ve Araçlar. çev. Merih Bektaş Fidan. (Erişim 2 Aralık 2020. https://www.criticalthinking.org/files/Turkish_CT_Concepts_Tools.pdf
• Seferoğlu S. & Akbıyık, C. (2006). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 30(30) , 193-200.
• Şahin, M. (2018). Eğitimde Eleştirel Düşünme. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 7(3) 40-49.
• Şenşekerci E. & Bilgin, A. (2008). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Uludağ Üniversitesi Fen-edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1) 15-43.
• Topaloğlu, B.(2020). “Tövbe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (Erişim 3 Aralık 2020). https://islamansiklopedisi.org.tr/tovbe#1
• Turşak, M. (2017). Dinî Kişiliğin Oluşmasında Özeleştirinin Etkisi. Ağrı İslâmi İlimler Dergisi 1(1), 127-140. Türk Dil Kurumu. Erişim 1 Aralık 2020. https://sozluk.gov.tr/
• Yıldız, R. (2019). Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakına Fıkhı Yaklaşım. İslam Düşüncesinde Eleştiri Kültürü ve Tahammül Ahlakı. ed. Mahsum Aytepe & Teceli Karasu. I/387-401. İstanbul: Ensar Yayınları.