The Relationship Between BIST100 Index Return and the Central Bank of the Republic of Turkey Interest Rate Decisions

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 289 - 297, 30.04.2022

Yunus Yılmaz

https://doi.org/10.18506/anemon.964788

Öz

Stock prices are affected by many economic and political factors. Interest rate, one of the macroeconomic indicators, is one of the important factors that are thought to affect share prices in the stock market. Central banks determine the interest rates of short-term loans given to banks and borrowing from banks. Through this interest rate, it aims to affect the general level of prices. A change in the interest rate changes the cost of borrowing and thus affects the firms’s profitability and ability to pay dividends. Again, change in interest rate can affect the opportunity cost of equity investments and this in turn affects stock prices. In this study, it is aimed to determine whether the interest rate decisions taken by the CBRT Monetary Policy Committee cause abnormal returns on stock prices. In Borsa Istanbul, the existence of abnormal returns with the effect of interest rate changes was investigated by event study method. Using 131-month data between May 2010 and March 2021, the presence of abnormal returns around the date of 30 meetings, when the decision to change the interest rate, was tested on the BIST100 index. As a result, it has been determined that interest rate change decisions have a very low effect on the BIST100 index. Although the effect on the index was observed within five days after the date of the interest rate increase/decrease decision, it was observed that this effect remained very weak.

Anahtar Kelimeler

Abnormal Return, Borsa Istanbul, BIST100, Event Study, Interest Rate

BIST100 Endeks Getirisi ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Faiz Kararları Arasındaki İlişki

Öz

Hisse senedi fiyatları ekonomik ve politik birçok faktörün etkisini taşır. Makroekonomik göstergelerden faiz oranı, borsadaki hisse fiyatlarını etkilediği düşünülen önemli faktörlerdendir. Merkez bankaları, bankalara verdiği kısa vadeli borçların ve bankalardan yaptığı borçlanmanın faiz oranlarını kendisi belirler. Bu faiz oranı aracılığıyla, fiyatlar genel seviyesini etkilemeyi amaçlar. Faiz oranındaki bir değişiklik borçlanmanın maliyetini değiştirir ve dolayısıyla firmaların kârlılığı ile temettü ödemesi yapma kabiliyetini etkiler. Yine faiz oranındaki değişiklik, özkaynak yatırımlarının fırsat maliyetini etkileyebilir ve bu da sonuç olarak hisse senedi fiyatlarını etkiler. Bu çalışmada, TCMB Para Politikası Kurulu tarafından alınan faiz kararlarının hisse senedi fiyatları üzerinde anormal getiri ortaya çıkarıp çıkarmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Borsa İstanbul’da, faiz oranı değişikliğinin etkisi ile anormal getirilerin varlığı olay çalışması (event study) yöntemiyle araştırılmıştır. Mayıs 2010-Mart 2021 dönemleri arasında 131 aylık veriler kullanılarak, faiz oranı değişikliği kararının alındığı toplam 30 toplantı tarihi etrafında anormal getirilerin varlığı BIST100 endeksi üzerinde test edilmiştir. Sonuçta, BIST100 endeksi üzerinde faiz değişiklik kararlarının çok düşük bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Faiz artırma/düşürme karar tarihinden sonraki beş gün içerisinde endeks üzerinde etkisi görülse de bu etkinin çok zayıf kaldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Anormal Getiri, Borsa İstanbul, BIST100, Olay Çalışması, Faiz Oranı

Kaynakça

• Ada, S.S., Bolak, M. & Süer, Ö. (2013). Political elections, referendums and stock returns: the case of ISE, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 50(579), 23-40.
• Alam, M. & Uddin, G. S. (2009). Relationship between interest rate and stock price: empirical evidence from developed and developing countries, International Journal of Business and Management, 4(3), 43-51.
• Alper, D. & Kara, E. (2017). Macroeconomic factors that affecting stock returns in Borsa İstanbul: a research on BIST industrial index, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 22(3), 713-730.
• Ayaydın, H. & Dağlı, H. (2012). Affecting the return of shares in emerging markets a review on macroeconomic variables: panel data analysis, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3/4), 2012, 45-65.
• Bakır, C. (2007). Bank at the Centre: The Central Bank of the Republic of Turkey and an International Comparison, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayını. İstanbul.
• Bernanke, B. S. & Kuttner, K. N. (2004), What explains the stock market’s reaction to federal reserve policy?, Journal of Finance, 3(60), 1221-1257, from www.federalreserve.gov/pubs/feds/2004/200416/200416pap.pdf.
• Chen, A. H. & Siems, T. F. (2004). The effects of terrorism on global capital markets, European Journal of Political Economy, 20, 349-366.
• Duran, M., Özlü, P. & Ünalmış, D., (2010), TCMB faiz kararlarının piyasa faizleri ve hisse senedi piyasaları üzerine etkisi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Ekonomi Notları, sayı: 8, 23-32.
• Eugene F. & Brigham. (1999). Fundamentals of Financial Management, (Ö. Akmut & H. Sarıaslan, Çev.), Ankara Üniversitesi Rektörlüğü Yayınları.
• Güngör, B. & Kaygın Y. C. (2015). Dinamik panel veri analizi ile hisse senedi fiyatını etkileyen faktörlerin belirlenmesi, KAÜ İİBF Dergisi, 6(9). 149-168.
• Hayford, M. D. & Malliaris, A. G. (2008). Monetary policy and the u.s. stock market, Economic Inquiry. 3(42), 387-401
• Henry, O. T. (2009). Regime switching in the relationship between equity returns and short-termınterest rates in the UK, Journal of Banking & Finance, 33 (2), 405-414.
• Kaya, V., Çömlekçi, İ. & Kara, O. (2013). Hisse senedi getirilerini etkileyen makroekonomik değişkenler 2002-2012 Türkiye örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 35. 167-176.
• Keskin Köylü, M. & Yücel, A. (2019). Determination of the relationship between the federal reserve board interest rates and BIST 100 index, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 84, 165-176.
• Mutan, O. C. & Topçu, A. (2009). Türkiye hisse senedi piyasasının 1990–2009 tarihleri arasında yaşanan beklenmedik olaylara tepkisi, SPK Araştırma Raporu, 1-19.
• Poyraz, E., Türkün Kaya, B. ve Kahraman, E. (2020). The analysis of the effects of changes in the policy interest rates on borsa istanbul 100 index by event study methodology, International Review of Economics and Management, 8(2), 201-220.
• Sakarya, Ş. (2011). The rating scores of the enterprises in scope of the ise corporate governance index and the analysis of relations between the stock returns with the event study method, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 147–162.
• Şahin, B. C. (2011). Para politikası kararlarının hisse senedi piyasası üzerine etkisi: Türkiye uygulaması, TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi, (Erişim Tarihi: 03.07.2021), www3.tcmb.gov.tr/kutuphane/TURKCE/tezler/bakicemsahin.pdf.
• TCMB. (2021). Merkez Bankası Tarihçesi. (Erişim: 05.07.2021), www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda/Tarihce/
• TCMB. (2021). Merkez Bankası Temel Faaliyetler. (Erişim: 05.07.2021), https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Temel+Faaliyetler/Para+Politikasi Tuominen, T. (2005). Corporate layoff announcements and shareholder value: empirical evidence from Finland. (Master’s Thesis), Lappeenranta University of Technology, Kuala Lumpur, 1-84.