Job Perception of the School Principalship

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 505 - 522, 30.08.2022

Mevlüt Kara , İbrahim Hakan Karataş , Bahri Aydın

https://doi.org/10.18506/anemon.1052169

Cited By: 1

Öz

In this study, it is aimed to reveal the perceptions of school administrators about the school administration profession. For this purpose, reasons for choosing a profession, perceptions of professional self-efficacy, sources of professional competence, participation in professional development activities, perceptions of professional satisfaction and professional productivity of school administrators were examined. In order to achieve this aim, a field study was conducted in the descriptive model. A 56-item Likert-type questionnaire developed by the researchers was applied to 324 school administrators. According to the research results; school administrators prefer the profession because it gives the opportunity to contribute to the society the most, and they see themselves as competent in communication the most; It was concluded that they increased their professional competence by getting support from their colleagues at most, they performed the most book reading activities related to professional development, their professional satisfaction was moderate and they were weak in terms of professional productivity. Considering these results, it was evaluated that the perceptions of school administrators about the school administration profession were positive but not very strong. Suggestions were made to practitioners and researchers depending on the findings and the results achieved.

Anahtar Kelimeler

School administrator, Profession perception, Professional competence, Professional development, Professional satisfaction

Okul Yöneticiliği Meslek Algısı

Öz

Bu araştırmada, okul yöneticilerinin okul yöneticiliği mesleğine ilişkin algılarının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaçla okul yöneticilerinin meslek tercih gerekçeleri, mesleki yetkinlik algıları, mesleki yetkinlik kaynakları, mesleki gelişim etkinliklerine katılım durumları, mesleki memnuniyet algıları ve mesleki üretkenlikleri incelenmiştir. Bu amacı gerçekleştirmek için tarama modelinde bir alan araştırması yapılmıştır. Araştırmacılar tarafından geliştirilen 56 maddelik likert tipi anket 324 okul yöneticisine uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; okul yöneticilerinin mesleği en fazla topluma katkı fırsatı vermesi sebebiyle tercih ettikleri, en fazla iletişim konusunda kendilerini yetkin gördükleri, en fazla meslektaşlarından destek alarak mesleki yetkinliklerini artırdıkları, mesleki gelişimle ilgili en fazla kitap okuma etkinliğini gerçekleştirdikleri, mesleki memnuniyetlerinin orta düzeyde olduğu ve mesleki üretkenlik bakımından zayıf oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuçlar dikkate alındığında okul yöneticilerinin okul yöneticiliği mesleğine ilişkin algılarının olumlu olduğu ancak yeterince güçlü olmadığı değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgulara ve ulaşılan sonuçlara bağlı olarak uygulamacılara ve araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticisi, Meslek algısı, Mesleki yetkinlik, Mesleki gelişim, Mesleki memnuniyet

Kaynakça

• Ada, Ş., Çelik, Z., Küçükali, R., & Manafzadehtabriz, S. (2015). Okul yöneticilerinin iletişim becerilerine ilişkin yönetici ve öğretmenlerin algılama düzeyleri (Erzurum ili örneği). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 101-114.
• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri (Kütahya ili). Eğitim ve Bilim, 37(164), 159-175.
• Akçadağ, T. (2014). Okul yöneticilerinin bakış açılarıyla yöneticilerin yetiştirilme, atama ve yer değiştirmeleri; Sorunlar ve çözümler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi. Dergisi, 29(Mart), 135-150.
• Aslanargun, E., & Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 349-368.
• Ayık, A., Savaş, M., & Yücel, E. (2015). İlkokullarda görev yapan okul müdürlerinin genel öz yeterlik ile örgütsel bağlılık algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 193-218.
• Balcı, A. (2011). Eğitim yönetiminin değişen bağlamı ve eğitim yönetimi programlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 196-208.
• Balcı, A. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler (12. Baskı). Pegem Akademi.
• Baltacı, A. (2017a). Okul müdürlerinin öz-yeterlik algıları ve mesleğe yönelik tutumları arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 35-61.
• Baltacı, A. (2017b). Okul müdürlerinin iş doyumları ile öz yeterlik algıları arasındaki ilişki. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 49-76.
• Branch, G. F., Hanushek, E. A., & Rivkin, S. G. (2012). Estimating the effect of leaders on public sector productivity: The case of school principals (No. w17803). National Bureau of Economic Research.
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 32, 470-483.
• Can, E. (2019). Öğretmenlerin meslekî gelişimleri: Engeller ve öneriler. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(4), 1618-1650. https://doi.org/10.14689/Issn.2148-2624.1.7c.4s.14m
• Chen, T. Y., Chang, P. L., & Yeh, C. W. (2004). An investigation of career development programs, job satisfaction, professional development and productivity: The case of Taiwan. Human Resource Development International, 7(4), 441-463. https://doi.org/10.1080/1367886042000246049
• Cherniss, C. (1993). Role of professional self-efficacy in the etiology and amelioration of burnout. In W. B. Schaufeli, C. Maslach, and T. Marek (Eds.), Series in applied psychology: Social issues and questions. Professional burnout: Recent developments in theory and research (pp. 135–149). UK: Taylor & Francis.
• Demirbilek, M., & Bakioğlu, A. (2019). Okul müdür yardımcılarının görevlerinden ayrılma nedenleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 52(3), 737-769. https://doi.org/10.30964/auebfd.505268
• Demirel, Y. (2009). Örgütsel bağlılık ve üretkenlik karşıtı davranışlar arasındaki ilişkiye kavramsal yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 115-132.
• Demirkapı, S (2019). Öğretmenlerin okul yöneticisi olmak istememe nedenlerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Döş, İ. & Savaş, A. C. (2015). Elementary school administrators and their roles in the context of effective schools. SAGE Open, 5(1), 1-11. https://doi.org/10.1177/2158244014567400
• Duran, A., & Yıldırım, N. (2017). The relationship between school administrators' happiness levels and their self-efficacy levels. International Journal of Higher Education, 6(4), 210-228.
• Erginer, A., & Köse, M. F. (2012). Okul yöneticilerinin yöneticiliği tercih ve bırakma nedenlerine ilişkin nitel bir çalışma. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(4), 14-28.
• Federici, R. A., & Skaalvik, E. M. (2011). Principal self-efficacy and work engagement: Assessing a Norwegian principal self-efficacy scale. Social Psychology of Education, 14(4), 575-600. http://dx.doi.org/10.1007/s11218-011-9160-4
• George, J., & Jones, G. (2008). Understanding and managing organizational behavior. (5th ed.). New Jersey: Pearson Prentice Hall.
• Gümüş, E., & Ada, Ş. (2017). Okul müdürlerinin katıldıkları mesleki gelişim faaliyetleri hakkındaki görüşleri: Türkiye ve ABD örnekleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (43), 176-208.
• Günay, G., & Özbilen, F. M. (2018). Öğretmenlerin okul yöneticiliği istekliliğini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Turkish Studies Educational Sciences, 13(19), 1331-1344. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.14069
• Günlük, M., Özer, G., & Özcan, M. (2017). Meslek memnuniyeti ve bireysel iş performansı ilişkisinde mesleki bağlılığın ara değişken etkisi: Muhasebe meslek mensupları üzerinde bir çalışma. International Review of Economics and Management, 5(4), 1-22. https://doi.org/10.18825/iremjournal.335535
• Gürkan, H., & Toprakçı, E. (2018). İlkokul müdürlerinin mesleki gelişimi. E-International Journal of Educational Research, 9(2), 64-81. https://doi.org/10.19160/ijer.434582
• Hallinger, P., Hosseingholizadeh, R., Hashemi, N., & Kouhsari, M. (2018). Do beliefs make a difference? Exploring how principal self-efficacy and instructional leadership impact teacher efficacy and commitment in Iran. Educational Management Administration & Leadership, 46(5), 800-819. https://doi.org/10.1177/1741143217700283
• Işık, A. N., & Gümüş, E. (2017). Yönetici öz-yeterliği ve okul etkililiği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 419-434. https://doi.org/10.24106/kefdergi. 309192
• Işıkoğlu, B. O. (2019). Mimarın mesleki kimlik algısının boyutları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 151-162.
• Kara, M. (2020a). Eğitim paydaşlarının görüşleri doğrultusunda Türk eğitim sisteminin sorunları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3) , 1650-1694. https://doi.org/10.29299/kefad.853999
• Kara, M. (2020b). Policies for selecting, training and appointing school administrators in Turkey between 1980 and 2000. In Ö. Akman & T. Gür (Eds.), Educational and science occured in Turkey between the years of 1980-2000 (pp. 35-58). Adiyaman: Iksad Publications.
• Karaköse, T. (2002). Okul yöneticilerinin örgüt çalışanlarını motive etme becerisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Karanikola, M.N.K., & Papathanassoglou, E.D.E., (2015). Measuring professional satisfaction in Greek nurses: Combination of qualitative and quantitative investigation to evaluate the validity and reliability of the Index of Work Satisfaction. Applied Nursing Research, 28, 48–54. https://doi.org/10.1016/j.apnr.2014.05.003
• Karasar, N. (2008). Bilimsel araştırma yöntemi (18. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Karataş, İ. H. (2016a). Professional standards for school principals in Turkey. Journal of Education and Training Studies, 4(5), 51-63. http://dx.doi.org/10.11114/jets.v4i5.1310
• Karataş, İ. H. (2016b). Mevcut okul müdürlerinin hizmet-içinde/işbaşında yetiştirilmesi. A. Aypay (Ed.), Türkiye’de eğitim yöneticileri ve maarif müfettişleri içinde (ss. 197-215). Ankara: Pegem Akademi.
• Karataş, İ. H., Aydın, B., & Kara, M. (2020). Türkiye okul yöneticileri raporu 2020 - TOYR2020. Öncü Okul Yöneticileri Derneği Yayınları.
• Kasalak, G. (2020). Okul Yöneticileri kendi mesleki gelişim etkinliklerini nasıl algılıyorlar?. Yaşadıkça Eğitim, 34(1), 111-130. https://doi.org/10.33308/26674874.2020341139
• Keser Özmantar, Z. (2018). Örnekleme yöntemleri ve örnekleme süreci. K. Beycioğlu, N. Özer & Y. Kondakçı (Ed.), Eğitim yönetiminde araştırma içinde (ss. 87-110). Ankara: Pegem Akademi.
• Kocabaş, İ., & Canıtez, M. (2020). Özel ve devlet okulu yöneticilerinin örgüt çalışanlarını motive etme becerisi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1) , 191-215.
• Köybaşı, F. (2016). Okul yöneticilerinin girişimcilik, öz-yeterlik ve örgütsel bağlılık algılarının analizi (Sivas ili örneği) (Yayınlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Leithwood, K., Patten, S., & Jantzi, D. (2010). Testing a conception of how school leadership influences student learning. Educational Administration Quarterly, 46(5), 671-706. https://doi.org/10.1177/0013161X10377347
• Marzano, R. J., Waters, T., & McNulty, B. A. (2005). School leadership that works: From research to results. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• McEwan, E. (2018). Etkili okul yöneticilerinin on özelliği: İyi performanstan muhteşem performansa (2. Baskı). (N. Cemaloğlu, Çev.). Ankara: Pegem Akademi. (Orijinal çalışma basım tarihi 2003).
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2021). Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına yönetici seçme ve görevlendirme yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/02/20210205-1.htm
• O’Neil, G. M. (2013). The influence of self-efficacy on principals' capacity to lead in low socioeconomic status schools (Unpublished doctoral dissertation). University of Calgary, Canada.
• Özcan, Ş., & Bakioğlu, A. (2010). Bir meta analitik etki analizi: Okul yöneticilerinin hizmetiçi eğitim almalarının göreve etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 201-212.
• Özdemir, A. (2020). Türk eğitim sisteminde eğitim yöneticilerinin yeterliklerinin ve bu yeterlik derecelerinin çok kriterli karar verme ile belirlenmesi. Eğitim ve Bilim, 45(204), 251-301. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.8726
• Özdemir, T. Y., Kartal, S. E., & Yirci, R. (2014). Okul müdürlerinin öğretmenleri motive etme yaklaşımları. Turkish Journal of Educational Studies, 1(2), 190-215.
• Polat, S., Uğurlu, C. T., & Bilgin Aksu, M. (2018). Okul yöneticilerinin kendi mesleki gelişimleri ve okulu geliştirmeye yönelik liderlik davranışlarına ilişkin görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 205-224. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.6c1s9m
• Pounder, D. G., & Merrill, R. J. (2001). Job desirability of the high school principalship: A job choice theory perspective. Educational Administration Quarterly, 37(1), 27–57. https://doi.org/10.1177/0013161X01371003
• Sağır, M., & Parlak, F. (2018). Okul yöneticilerinin iletişim becerileri ile örgütsel güven arasındaki ilişki. Ekev Akademi Dergisi, 22(76), 165-185.
• Scribner, S. M. P., Crow, G. M., López, G. R., & Murtadha, K. (2011). “Successful” principals: A contested notion for superintendents and principals. Journal of School Leadership, 21(3), 390-421. https://doi.org/10.1177/105268461102100304
• Spillane, J. P., Harris, A., Jones, M., & Mertz, K. (2015). Opportunities and challenges for taking a distributed perspective: Novice school principals’ emerging sense of their new position. British Educational Research Journal, 41(6), 1068-1085. https://doi.org/10.1002/berj.3166
• Sunar, L. (2020). Türkiye’de mesleki itibar: Dönüşen çalışma hayatı ve mesleklerin sosyal konumu. Journal of Economy Culture and Society, (Özel Sayı 1), 29-58. https://doi.org/10.26650/JECS2020-0053
• Şimşek, H. (2002, Mayıs). Türkiye'de eğitim yöneticisi yetiştirilemez!. Sözlü Sunum. 21.Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, Ankara.
• Şimşek, Y., & Altınkurt, Y. (2010). Endüstri meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin okul kültürüne ilişkin görüşleri. Milli Eğitim, 187, 372-390.
• Tepe, N. (2017). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 59, 388-401. https://doi.org/10.16992/ASOS.12977
• Turan, S., & Şişman, M. (2000). Okul yöneticileri için standartlar: Eğitim yöneticilerinin bilgi temelleri üzerine düşünceler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 68-87.
• Vandenberghe, C., & Basak Ok, A. (2013). Career commitment, proactive personality, and work outcomes: A cross-lagged study. Career Development International, 18(7), 652-672. https://doi.org/10.1108/CDI-02-2013-0013
• Weiss, H.M. (2002). Deconstructing job satisfaction: Separating evaluations, beliefs and affective experiences. Human Resource Management Review, 12, 173–194.
• Yalçın, M., Aypay, A., & Boyacı, A. (2020). Principals’ ordeal with bureaucracy. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26 (Special Issue 1), 203-260. https://doi.org/10.14527/kuey.2020.005
• Yıldırım, N. (2011). Yöneticilik görevinin okul müdürlerine olumlu ve olumsuz katkıları. Eğitim ve Bilim, 36(161), 230-245.
• Yıldırım, N., & Aslan, B. (2008). İlköğretim okulu müdürlerinin yeterlikleri ile öğrenme stillerine ilişkin bir araştırma (Tokat ili örneği). Electronic Journal of Social Sciences, 7(24), 238-255.