AHMET HAMDİ TANPINAR’IN HUZUR ROMANINDA İRSİYET

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 7, 91 - 110, 22.07.2023

Adem Gürbüz

https://doi.org/10.53838/ankarad.1241088

Öz

Natüralizmin insan davranışını açıklamak için başvurduğu kaynaklardan biri olan irsiyet; bireylerin eylemlerinde kalıtımdan gelen rolü ön plana çıkaran bir yaklaşımdır. Natüralizm, insan davranışının “ırk, çevre ve ortam” tarafından belirlendiğini savunan bir akımdır. Bu bağlamda ırk ve irsiyet, insanın genlerinde taşıdığı ve eylemlerine yön veren bir olgudur. Romancılar da natüralizmin bu yaklaşımlarından eserlerinde yararlanır. Dünya ve Türk edebiyatından birçok yazar, roman kahramanlarına derinlik kazandırmak, karakterlerin davranışlarına gerekçe oluşturmak, benzer olayların benzer sonuçlar doğuracağını ortaya koymak vb. amaçlarla eserlerinde kalıtımdan faydalanır.
Bu çalışma, Türk edebiyatının en önemli yazarlarından Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Huzur” romanındaki irsiyet olgusunu irdelemeyi amaçlamaktadır. Yazar, natüralist bir romancı olmamasına rağmen eserde roman karakterlerinden bazılarının davranış kalıplarını irsiyetle açıklamış ve irsiyet, kurguyu şekillendiren bir olgu halini almıştır. Çalışma neticesinde Tanpınar’ın irsiyeti hayatın bir gerçeği olarak gördüğü, insan davranışlarını şekillendiren ve bireyin kaderini etkileyen bir olgu olarak değerlendirdiği ve özellikle kalıtımın insan üzerindeki olumsuz etkileri üzerine yoğunlaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, İrsiyet, Natüralizm.

HEREDITY IN AHMET HAMDI TANPINAR'S NOVEL OF HUZUR

Öz

Heredity, one of the sources that natüralism applies to explain human behavior; it is an approach that emphasizes the role of heredity in the actions of individuals. Natüralism is a movement that argues that human behavior is determined by "race, environment and ambit". In this context, race and heredity are a phenomenon that people carry in their genes and direct their actions. Novelists also benefit from these approaches of natüralism in their works. Many writers from world and Turkish literature have tried to add depth to the heroes of the novel, to justify the behavior of the characters, to reveal that similar events will lead to similar results, etc. For this purpose. And they use of "heredity" in their works.
This study aims to examine the heredity phenomenon in Ahmet Hamdi Tanpınar's novel "Huzur", one of the most important writers of Turkish literature. Although the author is not a natüralist novelist, he explained the behavior patterns of some of the novel characters with heredity, and heredity has become a phenomenon that shapes the fiction. As a result of the study, it has been determined that Tanpınar sees heredity as a fact of life, evaluates heredity as a phenomenon that shapes human behaviors and affects the destiny of the individual, and especially focuses on the negative effects of heredity on humans.

Anahtar Kelimeler

Ahmet Hamdi Tanpınar, Huzur, İrsiyet, Natüralizm.

Kaynakça

• ŞAHİN Can, “Nabîzade Nazım’ın Anlam Dünyasında Émıle Zola ve Natüralizm Akımı”, Electronic Turkish Studies, 12(29), 2017, ss. 545-560.
• TANPINAR Ahmet Hamdi, Huzur, Dergâh Yayınları, İstanbul 2018.
• TANPINAR Ahmet Hamdi, Yaşadığım Gibi, Türkiye Kültür Enstitüsü Yayınları, İstanbul 1970.
• UÇ Himmet, Şair ve Romancı Nâbizade Nazım, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2007.
• USLU Berna, Peyami Safa’nın Romanlarında Mutsuzluğun Kaynakları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir 2009.