1831 TARİHLİ GİRİT-RESMO’YA AİT BİR MÜRUR DEFTERİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 7, 1 - 36, 22.07.2023

Nuri Adıyeke

https://doi.org/10.53838/ankarad.1262428

Öz

Farklı dönemlerde ve coğrafyada olduğu gibi Osmanlı İmparatorluğu’nda da yolculuklar sıkı kurallara bağlanmış, yolculuk yapmak isteyenlere de özel bir izin belgesi, müruriye verilerek kontrollü bir yolculuk yapılmasına izin verilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nda özellikle 19. yüzyılın ikinci çeyreğinde yoğunlaşan bu uygulama imparatorluğun sonuna kadar devam etmiştir.
1831 yılına ait Girit-Resmo’ya ait üç yüzün üzerinde mürur kaydının bulunduğu bir mürur defteri, adı geçen yılın yaz aylarında Resmo’dan yapılan seyahatler hakkında detaylı bilgiler vermektedir. Defterde yolcunun kimlik bilgileri, vücut özellikleri, nereye gidecekleri ve kendilerine kefil olanlar hakkında ayrıntılı bilgiler verilmektedir. Bu kayıtlardan yolculuk yönleri, insanların fiziki tanımlamaları, meslekleri gibi konularda bilgiler sunmaktadır.
Defter kayıtları iki buçuk aylık bir süreyi kapsamaktadır. Az sayıda yolculuk yapan kadın olmakla birlikte yolcuların çok büyük bir kısmının erkek olduğu anlaşılmaktadır. Yolculuk güzergahı büyük oranda ada içinde idi. Bunun yanısıra Mısır, İzmir gibi merkezlerin dışında çevre adalara yolculuk yapanlar da bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Girit, Resmo, müruriye, yolculuk

A MÜRUR BOOK OF CRETE-RETHYMNO OF 1831

Öz

Similarly to other empires, in the Ottoman Empire travels were strictly regulated, and those who wanted to travel were given a special document of passage called müruriye and allowed a controlled journey. This practice, which intensified especially in the second quarter of the 19th century, continued until the end of the empire.
The Crete-Rethymno mürur book, which contains more than three hundred mürur records belonging to 1831, provides detailed information about the travels from Rethymno during the summer of that year. In the book, detailed information is given about the passengers’ identity, their physical features, where they will go, and their guarantors. These records also provide information about travel directions, physical descriptions of people, and their professions.
The ledger records cover a period of two and a half months. Although a small number of passengers are women, it is understood that the majority of the passengers are men. The journey route was largely within the island. In addition to this, there are also those who travel to the surrounding islands outside the centers such as Egypt and Izmir.

Anahtar Kelimeler

Crete, Rethymno, müruriye, travels

Kaynakça

• ÇADIRCI Musa, “Tanzimat Döneminde Çıkarılan Men’-i Mürûr ve Pasaport Nizâmnameleri”, Belgeler, c. XV, sayı 19, (1993), s. 169-181.
• DEMİRTAŞ Mehmet, “XIX. Yüzyılda İstanbul’a Göçü Önlemek İçin Alınan Tedbirler: Men-i Mürûr Uygulaması ve karşılaşılan Güçlükler”, Belleten, c. 73, sayı 268, (2009), s.739-754.
• DETORAKİS Theocharis E., History of Crete, (Translated: John Davis), Iraklion 1994.
• EKİNCİ İlhan, “Kitap Tanıtımı (Kastamonu Jurnal Defteri 1252-1253/ 1836-1837)”, Belleten, c. LXVII, sayı 248, (Nisan 2003), s. 193-199.
• Kastamonu Jurnal Defteri (1252-1253/ 1836-1837), Yayına Haz: Abdülkerim Abdülkadiroğlu, İ. Hakkı Aksoyak, Necip Fazıl Duru, Başbakanlık Devlet Arşivleri Yayını, Ankara 1998.
• Kastamonu Jurnal Defteri II, (1254-1255 / 1838-1839), Yayına Haz: İ. Hakkı Aksoyak, Başbakanlık Devlet Arşivleri Yayını, Ankara 2006.
• KÖSTÜKLÜ Nuri, “II. Mahmud Dönemi Seyahat Tezkeresi Uygulamasına Dair Bazı Tespitler”, Türk-İslam Medeniyeti Araştırmalar Dergisi, c.14, sayı 27, (2019), s. 199-205.
• KÜTÜKOĞLU Mübahat, “Mürur Tezkiresi”, TDV., İslam Ansiklopedisi, c. 32, İstanbul, 2012, s.60-61.