COVID-19 PANDEMİSİNİN BİR ÜÇÜNCÜ BASAMAK BİYOKİMYA LABORATUVARINDA REDDEDİLEN NUMUNE ANALİZİNE ETKİSİ

Yıl 2022, , 108 - 116, 30.12.2022

Havva Cinpolat Dilek Ülker Çakır

https://doi.org/10.54962/ankemderg.1216839

Öz

Numune red oranı, tıbbi laboratuvarların kalite izleminde kullanılan önemli bir parametredir. Çalışmamızda preanalitik süreçte kalite indikatörü olarak kullanılan ve aylık olarak yapılan reddedilen numune analizine COVID-19 pandemisinin etkisi araştırılmıştır.
Aylık reddedilen numune analizleri pandemi öncesi altı aylık (Eylül 2019-Şubat 2020) ve pandemi sırasındaki altı aylık (Nisan 2020-Eylül 2020) dönem olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. Aylık reddedilen numune sayısı ve toplam kabul edilen numune sayısı laboratuvar bilgi yönetim sistemi üzerinden retrospektif olarak elde edilmiş, birbirlerine oranlanarak ret oranları belirlenmiştir. Altı sigma değerleri ve kalite uygunsuzluk oranları hesaplanmıştır. Pandemi öncesi ve pandemi verileri eşleştirilmiş t test ile karşılaştırılmıştır. Ret nedenleri Pareto grafiği ile sıklığına göre değerlendirilmiştir. Laboratuvar birimlerine ve numunenin gönderildiği tıbbi birimlere göre reddedilen numune dağılımı incelenmiştir.
Pandemi öncesine göre, pandemi sırasında yetersiz numune oranı istatistiksel olarak anlamlı düzeyde artış gösterirken; hatalı istem ve diğer ret nedenleri anlamlı olarak azalmıştır. Reddedilen koagülasyon numunelerinde anlamlı düzeyde artış gözlenmiştir. Pandemi sırasında yoğun bakımdan reddedilen numune oranı artmıştır.
COVID-19 pandemisi reddedilen numune analizini etkilemiştir. Preanalitik hata sıklığını azaltmak için pandemide de gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetler gerçekleştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

altı sigma, COVID-19, kalite indikatörleri, preanalitik evre, toplam kalite yönetimi, pre-analytical phase, quality indicators, six sigma, total quality management

Impact of the COVID-19 Pandemic on Rejected Sample Analysis

Öz

Sample rejection rate is an important parameter used in the quality monitoring of medical laboratories. We investigated the effect of the COVID-19 pandemic on the monthly rejected sample analysis used as a quality indicator in the preanalytical process in our study.
Monthly rejected sample analyzes were divided into two groups as six months before the pandemic (September 2019-February 2020) and six months during the pandemic (April 2020-September 2020). Rejection rates were determined retrospectively by dividing the monthly number of rejected samples to the total number of accepted samples obtained retrospectively via the laboratory information system. Six sigma values and quality indicator error rates were calculated. Pre-pandemic and pandemic data were compared with the paired t-test. The reasons for rejection were evaluated according to the frequency with the Pareto chart. The distribution of rejected samples according to the laboratory department and the medical units where the specimens were sent was examined.
Compared to the pre-pandemic period, the rate of insufficient volume of samples increased statistically significantly during the pandemic, while incorrect requests and the other reasons for rejection decreased significantly. A significant increase was observed in the rejected coagulation samples. The rate of rejected samples from intensive care units increased during the pandemic.
The COVID-19 pandemic affected the rejected sample analysis. In order to reduce the preanalytical errors, corrective and preventive actions should be taken also during the pandemic.

Anahtar Kelimeler

altı sigma, COVID-19, kalite indikatörleri, preanalitik evre, toplam kalite yönetimi, pre-analytical phase, quality indicators, six sigma, total quality management

Kaynakça

• 1.Ahmed S, Jahan F, Effendi MUN, Ghani F. Impact of COVID-19 on the pre and post analytical clinical laboratory testing processes-A performance evaluation study using six sigma. Ann Med Surg. 2021;70:102842.
• 2. Aksungar FB, Arslan FD, Avcı E, et al. Kan Gazı, pH ve İlişkili Diğer Ölçümlerde Preanalitik Evre Kılavuzu. Ankara (2020).
• 3. Arslan FD, Karakoyun İ. COVID-19 Pandemisinde Laboratuvarlarda Yaşanan Süreçler. Türk Klinik Biyokimya Derg. 2021;19(2):165-76.
• 4. Aykal G, Yeğin A, Aydın Ö, Yılmaz N, Ellidağ HY. Preanalitik süreçteki ret oranlarının azalmasında eğitimin önemi. Turk J Biochem. 2014;39(4):562-6.
• 5. Dağlıoğlu G, Öztürk ÖG, Tamer İ. Klinik laboratuvarda kalite yönetimi: altı sigma prosedürünün uygulanması. Cukurova Medical Journal. 2019;44(Suppl 1):272-80.
• 6. Ercan Ş. Reddedilen Numune Sıklığının Altı Sigma Kullanılarak Değerlendirilmesi. Türk Klinik Biyokimya Derg. 2016;14(1):32-9.
• 7. Gras JM, Philippe M. Application of the Six Sigma concept in clinical laboratories: a review. Clin Chem Lab Med. 2007;45(6):789-96.
• 8. Iba T, Levy JH, Levi M, Thachil J. Coagulopathy in COVID-19. J Thromb Haemost. 2020;18(9):2103-9.
• 9. JO W. Six Sigma Calculators. https://www.westgard.com/six-sigma-calculators.htm. (erişim tarihi:15.9.2022)
• 10. Karabıyık L. COVID-19 hastaların yoğun bakım süreci. Gazi Medical Journal. 2020;31(2A):331-6.
• 11. Korkmaz Ş. Reddedilen Numune Oranlarının Altı Sigma Metodu Kullanılarak Değerlendirilmesi. Türk Klinik Biyokimya Derg. 2020;18(1):17-25.
• 12. Levi M, Thachil J, Iba T, Levy JH. Coagulation abnormalities and thrombosis in patients with COVID-19. The Lancet Haematology. 2020;7(6):e438-e40.
• 13. Lippi G, Chance JJ, Church S, et al. Preanalytical quality improvement: from dream to reality. Clin Chem Lab Med. 2011;49(7):1113-26.
• 14. Mukhopadhyay T, Subramanian A, Pandey S, Madaan N, Trikha A, Malhotra R. The rise in preanalytical errors during COVID-19 pandemic. Biochemia medica. 2021;31(2):318-24.
• 15. Nanda SK, Ray L. Quantitative application of sigma metrics in medical biochemistry. Journal of clinical and diagnostic research : JCDR. 2013;7(12):2689-91.
• 16. Noyan T, Üner A, Eren SE, Cihan M. Klinik Biyokimya Laboratuvarı Preanalitik Hatalarının Altı Sigma Metodolojisiyle Değerlendirilmesi. Türk Klinik Biyokimya Derg. 2022;20(1):63-71.
• 17. Öz L, Koçer D, Buldu S, Karakükcü Ç. Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi klinik biyokimya laboratuvarında pre-preanalitik hataların analizi. Türk Klinik Biyokimya Derg. 2016;14(1):6-11.
• 18. Plebani M, Astion ML, Barth JH, et al. Harmonization of quality indicators in laboratory medicine. A preliminary consensus. Clin Chem Lab Med. 2014;52(7):951-8.
• 19. Plebani M, Sciacovelli L, Aita A. Quality indicators for the total testing process. Clin Lab Med. 2017;37(1):187-205.
• 20. Plebani M, Sciacovelli L, Aita A, Pelloso M, Chiozza ML. Performance criteria and quality indicators for the pre-analytical phase. Clin Chem Lab Med. 2015;53(6):943-8.
• 21. Rollas K, Şenoğlu N. COVID-19 hastalarının yoğun bakım ünitesinde yönetimi. Tepecik Eğit ve Araşt Hast Derg. 2020;30(Ek sayı):142-55.
• 22. Simundic AM, Bölenius K, Cadamuro J, et al. Joint EFLM-COLABIOCLI Recommendation for venous blood sampling. Clin Chem Lab Med. 2018;56(12):2015-38.