TRABZON ATATÜRK KÖŞKÜ

Yıl 2016, , - , 28.03.2016

Gültekin Kamil Birlik

https://doi.org/10.1501/Tite_0000000449

Cited By: 1

Öz

Gazi Mustafa Kemal Trabzon’a ilk ziyaretini 1924’te, ikincisini ise 1930’da 

yapmıştı. Çeşitli şehirlerde olduğu gibi, Trabzon’da da Gazi Mustafa Kemal’e 1931 

yılında bir köşk ile bir ev hediye edildi. Atatürk, sadece 1937’deki üçüncü Trabzon 

ziyaretinde iki gün kaldığı köşkü beğenmiş ve köşk için  “Trabzon Atatürk Köşkü” 

adını kullanmıştı. Bu kısa süre içinde köşkte önemli anlar yaşandı: Atatürk köşkten 

11  Haziran  1937’de  İsmet  İnönü’ye  gönderdiği  yazıyla,  çiftliklerini Hazineye 

bağışladığını  duyurmuştu; Gece köşkte  heyetlerle  birlikteyken  duyduğu  mutluluğu

da,  “Hayatımın  anımsayabildiğim  en  sevinçli  dakikalarını  yaşıyorum.”  şeklinde 

açıklamıştı. Atatürk  İsmet  İnönü’ye  aynı  gece  gönderdiği  telgrafında,  duyduğu bu 

sevinci Meclise açıklanmasını istemiş  ve  “Trabzon  Atatürk  Köşkü”nde  heyetlerle 

beraber geçirmekte olduğu “samimi hayatın devlet, hükümet ve millet iştirakinin en 

yüksek örneği olduğunu” yazmıştı. Atatürk’ün vefatından sonra köşk ve ev, kanuni 

varisi olan kız kardeşi Makbule Boysan’a kaldı. Önemli anların yaşandığı bu köşkü, 

Makbule Boysan’ın satmak için girişimde bulunması üzerine, Trabzon Belediyesi 21 

Mart 1940’da, Atatürk’ün hatırasını yaşatmak üzere köşkü müze haline getirilmek 

için istimlâk kararı aldı. İstimlâk için yaşanan mahkeme sürecinden sonra, köşk ve 

ev  17  Nisan  1943’te  Trabzon  Belediyesi  adına  tapuya  kaydedildi.  Trabzon 

Belediyesi aynı ay başlattığı çalışmayla köşkü müze haline getirdi. 1974’te bahçesi 

büyük oranda küçültülmüş olan Atatürk Köşkü, günümüzde de müze olarak hizmet 

vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Trabzon, Atatürk Köşkü, Atatürk Müzesi

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Arşivler
• Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi
• Fon Kodu: 30.10, Kutu No:1, Dosya No:3, Sıra No:16.
• Fon Kodu: 30.10, Kutu No:1, Dosya No:7, Sıra No:12.
• Fon Kodu: 30.10, Kutu No:2, Dosya No:12, Sıra No:5.
• Fon Kodu: 30.10, Kutu No:2, Dosya No:12, Sıra No:8.
• Fon Kodu: 30.10, Kutu No:2, Dosya No:12, Sıra No:9.
• Fon Kodu: 490.01, Kutu No:1430, Dosya No:728, Sıra No:2.
• Fon Kodu: 490.01, Kutu No:1598, Dosya No:523, Sıra No:3, Sayfa No:86, 87
• Trabzon Asliye Hukuk Hâkimliği Dosyası (Dosya No:476, Karar No:284).
• Trabzon Belediye Encümenliği Karar Mazbatası (5 Nisan 1940, Karar No: 300).
• Trabzon Belediye Meclisi Zabıtnamesi (İçtima Devresi:1, İçtima Tarihi:19 Nisan 1943).
• Trabzon İcra Memurluğunun Yazısı (6 Nisan 1943, Dosya No:943/110).
• Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Tapulama Tutanağı (Trabzon İli, Merkez İlçesi, Soğuksu Köyü, Köşk Mevkii, Parsel No: 306, Pafta No:8).
• Trabzon Tapu Zabıt Defterleri (Cilt No:106/2, 109/1, 150, 180).
• Resmi Yayınlar
• T.B.M.M. Zabıt Ceridesi (Devre: 5, Cilt: 19, İçtima: 2).
• Kitaplar
• Büyük Tarih Trabzon’da, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul, 1938. Çimrin, Hüseyin, Atatürk Antalya’da, Antalya Büyükşehir Belediyesi Yayınları, Antalya, 2014.
• Goloğlu, Mahmut, Atatürk ve Trabzon, T.C. Trabzon İktisadi ve İdari İlimler Akademisi Yayınları, Trabzon, 1981.
• Kansız, İsmail, M. Volkan Canalioğlu, Veysel Usta (Yay. Kurulu), 1930-1940 Yılları Vilayet Belgelerine Göre Trabzon, Künyesiz, Tarihsiz.
• Kop, Kadri Kemal, Atatürk Diyarbakır’da, Cumhuriyet Matbaası, İstanbul, 1938.
• Önder, Mehmet, Atatürk Evleri Atatürk Müzeleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1988.
• Atatürk Konya’da, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1989.
• Atatürk’ün Yurt Gezileri, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 1975.
• Soyak, Hasan Rıza, Atatürk'ten Hatıralar, Yapı ve Kredi Bankası Yayınları, İstanbul, 2006.
• Tezel, Yahya S., Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2002.
• Trabzon’dan Atatürk’e, Atatürk’ün Doğumunun 100. Yılı Trabzon İl Kutlama Komitesi, Özkan Ofset Matbaacılık, Trabzon, 1981.
• Trabzon Kent İçi Kültür Varlıkları Envanteri, Trabzon Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Trabzon, 2010.
• Trabzon 2006, Trabzon Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, İstanbul, Tarihsiz. Usta, Veysel (Haz.), Atatürk ve Trabzon (Fotoğraflar-Belgeler-Demeçler), Serander Yayınları, Trabzon, 1999.
• Ünaydın, Ruşen Eşref, Atatürk’ün Hastalığı Profesör Dr. Nihad Reşad Belger’le Mülakat, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1959.
• Makaleler
• Birlik, Gültekin Kamil, “Atatürk’ün Erzurum’daki Evi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt. XXIX, Sayı: 86 (2013), s. 29-50.
• “Mustafa Kemal Atatürk’ün Mal Varlığı”, Belleten, Cilt. LXXVIII, Sayı: 282 (2014), s. 757-801.
• Süreli Yayınlar
• a. Dergiler
• Ayın Tarihi (Cilt:23-24, Sayı: 79-81, Ankara, 1930).
• İnan (Trabzon Halkevi Mecmuası, Sayı:3, Trabzon, Temmuz 1937).
• b. Gazeteler
• Akşam
• Cumhuriyet
• Ulus
• Yeniyol