ALİ FUAD BAŞGİL VE TARIK ZAFER TUNAYA’NIN LAİKLİK ÜZERİNE SÖYLEMLERİ

Yıl 2020, Sayı: 66, 281 - 303, 26.06.2020

Hasan Öztürk

Öz

Bu çalışmada, farklı düşünce dünyalarına sahip iki aydının hayat hikayeleri çerçevesinde, Türk modernleşmesi ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında laikliğin inşa edilmesine yönelik fikir ve eleştirileri ele alınmaktadır. Konu bu anlamda Ali Fuad Başgil ve Tarık Zafer Tunaya’nın Türk modernleşmesi ve vardıkları noktayı teşkil eden laiklik üzerine söylemlerini kapsamaktadır. Ele alınan çalışma sırasında Başgil ve Tunaya’nın hayat hikayeleri ekseninde Türk modernleşmesinin Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar olan gelişimi ile bu dönemde yaşanan farklılaşmanın nedeni olarak laikliğin nasıl inşa edilmeye çalışıldığı ele alınmaya çalışılacaktır. Aynı zamanda bu tarihi serüvenin Türk düşün dünyasındaki iki farklı zihniyette nasıl tezahür ettiği gözler önüne serilecektir. Konu ile ilgili öncelikli olarak Tunaya ve Başgil’in olaylara yaklaşımını gözler önüne sermek için ağırlıklı olarak onların eserlerinden faydalanılmıştır. Bu çalışmada elde edilen temel sonuç ise farklı düşünce dünyalarına sahip iki aydının, hayatları ve düşüncelerindeki farklılıklara rağmen hangi noktalarda birleştikleri ve ayrıldıkları açık olarak görülmesidir.

Anahtar Kelimeler

Ali Fuad Başgil, Anayasa, Batı, Laiklik, Modernleşme, Tarık Zafer Tunaya

Kaynakça

• Aşçı, Arif, Ord. Prof. Dr. Ali Fuad Başgil Bibliyografyası, İstanbul, Kubbealtı Neşriyatı, 2000.
• Başgil, Ali Fuad, 27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri, 4. Basım, İstanbul, Kubbealtı Neşriyatı, 2017.
• _____________, Başgil’den Mektuplar, İstanbul, Yağmur Yayınları, 2007.
• _____________, Demokrasi Yolunda, 3. Basım, İstanbul, Yağmur Yayınları, 2009.
• _____________,Din ve Laiklik, 12. Basım, İstanbul, Kubbealtı Neşriyatı, 2016.
• _____________, Gençlerle Baş Başa, 74. Basım, İstanbul, Kubbealtı Neşriyatı, 2018.
• _____________,Hâtıralar, 6. Basım, İstanbul, Kubbealtı Neşriyatı, 2016.
• _____________,İlmin Işığında Günün Meseleleri, 2. Basım, İstanbul, Yağmur Yayınları, 2006.
• _____________,Türk Esas Teşkilat Hukuku Dersleri, İstanbul, Ahmet Sayman Teksir İşleri, 1952-1953.
• _____________, Yakın Maziden Hâtıra Kırıntıları, İstanbul, Yağmur Yayınları, 2007.
• Berkes, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma, 23. Basım, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2016.
• Gökalp, Mehmet (haz), Ord. Prof. Dr. Ali Fuad Başgil Hayatı – Şahsiyet Mücadeleleri, İstanbul, Santral Yayınevi, 1963.
• Hayatlarıyla Yol Gösterenler, Türk Edebiyat Vakfı Yayınları, 2005.
• Kaygı, Abdullah, Türk Düşüncesinde Çağdaşlaşma, Ankara, Gündoğan Yayınları, 1992.
• Kılıç, Emrullah, Materyalizm Karşısında Ali Fuad Başgil, Ankara, Akçağ Yayınları, 2012.
• Tanör, Bülent, Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri, 30. Basım, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, 2017.
• Tarih ve Demokrasi – Tarık Zafer Tunaya’ya Armağan, İstanbul, Cem Yayınları, 1992.
• Tunaya, Tarık Zafer, Devrim Hareketleri İçinde Atatürk Ve Atatürkçülük, 2. Basım, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007.
• _________________,Hürriyet’in İlanı, İstanbul, Yenigün Haber Ajansı, 1998.
• _________________,İnsan Derisiyle Kaplı Anayasa, 2. Basım, İstanbul, Arba Yayınları, 1988.
• _________________,İslamcılık Cereyanı, C. I, İstanbul, Cumhuriyet Kitapları, Şubat 1998.
• _________________,Medeniyetin Bekleme Odasında, İstanbul, Bağlam Yayıncılık, Mart 1989,
• _________________, Türkiye’de Siyasal Gelişmeler (1876-1938), C. I, 4. Basım, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2016.