BİRİNCİ DÜNYA HARBİ ÇANAKKALE CEPHESİ’NDE ALMAN BİR PİLOT: HANS JOACHİM BUDDECKE

Yıl 2024, Sayı: 75, 75 - 87, 11.11.2024

Erdal Korkmaz

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1508164

Öz

Birinci Dünya Harbi’ne İttifak Grubu içerisinde giren Osmanlı Devleti ile Almanya, savaş içerisinde birçok alanda olduğu gibi askeri havacılık konusunda da işbirliğine gitmiştir. Savaşın başında 6 uçak ve 6 pilota sahip olan Osmanlı Devleti, savaş içerisinde müttefiki Almanya’dan aldığı 415 uçak ve 390 pilot, 1740 Alman uçak bakımcı ile cephelerde mücadele vermiştir.
Osmanlı Orduları savaşın seyri içerisinde Çanakkale’de iki kara ve bir deniz tayyare bölüğü teşkil etmek suretiyle etkinlik göstermiştir. Çanakkale’de kurulan tayyare bölükleri Alman ve Türk personelden oluşturulmuştur. Savaşın seyri içerisinde bölgede görev yapan pilotlardan biri Alman Pilot Yüzbaşı Hans Joachim Buddecke olmuştur. Yüzbaşı Buddecke 1915 yılında Çanakkale Cephesi’ne gelmiş ve kendisine İtilaf hava akınlarını önleme görevi verilmiştir.
Yüzbaşı Buddecke, üçü Avrupa cephelerinde olmak üzere resmi olarak toplam 13 uçak düşürmüş ve Türk askerleri tarafından “Şahin” lakabı ile anılmıştır. Birinci Dünya Harbi’nin seyri içerisinde bazen Avrupa cephelerinde bazen Osmanlı cephelerinde görev almış ve hava hâkimiyetinin sağlanmasında önemli bir yer edinmiştir. 1918 yılında tayin edildiği Avrupa cephelerindeki hava muharebesi sırasında göğsünden vurularak hayatını kaybetmiştir.
Araştırma, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı (CDAB) ile MSB Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı (ATASE) Arşivi’nden temin edilen belgeler ile dönemi yansıtan tetkik eserler, süreli yayınlar ve hatıratlar çerçevesinde ortaya konacaktır. Araştırma, Birinci Dünya Harbi’nde Osmanlı Ordusu’nda Görev Yapan Alman Pilot Hans Joachim Buddecke’nin Çanakkale Muharebeleri’ndeki rolünü ortaya koymuş, Almanya ile Türk havacılık tarihindeki yerini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Birinci Dünya Harbi, Havacılık, Hans Joachim Buddecke, Pilot, Uçak.

Etik Beyan

Yoktur.

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Teşekkür

Yoktur.

A GERMAN PİLOT ON THE GALLİPOLİ FRONT İN WORLD WAR I: HANS JOACHİM BUDDECKE

Öz

The Ottoman Empire and Germany, which entered the First World War as part of the Alliance Group, cooperated in military aviation as in many other areas during the war. The Ottoman Empire, which had 6 airplanes and 6 pilots at the beginning of the war, fought on the fronts with 415 airplanes and 390 pilots and 1740 German aircraft maintainers, which it received from its ally Germany during the war.
During the course of the war, the Ottoman armies were active in Çanakkale by organizing two land and one naval aviation squadrons. The squadrons established in Çanakkale were composed of German and Turkish personnel. One of the pilots who served in the region during the course of the war was German Pilot Captain Hans Joachim Buddecke. Captain Buddecke arrived on the Gallipoli Front in 1915 and was given the task of intercepting Allied air raids.
Captain Buddecke officially shot down a total of 13 aircraft, three of them on the European fronts, and was nicknamed "Falcon" by Turkish soldiers. During the course of the First World War, he sometimes served on the European fronts and sometimes on the Ottoman fronts and played an important role in ensuring air dominance. In 1918, he was shot in the chest during an air battle on the European fronts to which he was assigned.
The research will be conducted within the framework of documents obtained from the Presidency of the Republic of Turkey State Archives (CDAB) and the Archives of the Ministry of National Defense Archives and Military History Department (ATASE), as well as studies, periodicals and memoirs reflecting the period. The research reveals the role of German Pilot Hans Joachim Buddecke, who served in the Ottoman Army during the First World War, in the Çanakkale Battles and shows his place in the history of German and Turkish aviation.

Anahtar Kelimeler

Aviation, Airplane, Hans Joachim Buddecke, Pilot, World War I.

Kaynakça

• Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı (CDAB)
• Millî Savunma Bakanlığı Arşiv ve Askeri Tarih Daire Başkanlığı (Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Daire Başkanlığı-ATASE) Arşivi Telif Eserler
• Ateş, Toktamış, Siyasal Tarih, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2007.
• Bayramol, Eray, “Rus Diplomatik Belgelerine Göre Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin İttifak Devletlerine Bakışı, Türkbilig, Sayı: 38, (2019), 99-105.
• Biçici, Mehmet, “Hatıratlarla Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşına Girişi”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, Cilt: 13, Sayı: 3, (2014), 693-722.
• Buddecke, Hans Joachim, Çanakkale Üzerinde Bir Şahin, Çeviren ve Hazırlayan: Bülent Erdemoğlu, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2009.
• Çakı, Caner, “Birinci Dünya Savaşındaki İtalyan Propaganda Afişlerinde Almanlara Yönelik Nefret Söylemi”, İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi-İAÜD, Cilt: 11, Sayı: 1, Ocak 2019, 21-38.
• Efe, İsmail, “1914 Yılı Başından Birinci Dünya Savaşı’na Orduyu Modernleştirme Çabaları ve Türk-Alman İttifakı”, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, (2015), 123-136.
• Flanagan, Brian P., “The History of the Ottoman Air Force in the Great War, Part: 4: The Last Days of the Ottoman Air Force-1918”, Cross&Cockade Journal, Vol: 11, No: 4, (1970), 346-369. Göymen, İhsan, Birinci Dünya Harbi’nde Türk Hava Harekâtı, Cilt: 9, Ankara: Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı, 1969. Güçyetmez, Ferdi, Tayfur, Çelik, Abdulbaki, “Almanya’nın 19. Yüzyılda Yükselişinin Saldırgan Realizm Çerçevesinde İncelenmesi”, İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 2, (2020), 1-28.
• Günaydın, Meryem, “Arşidük Fransuva Ferdinand Suikastı, 28 Haziran 1914”, Gazi Akademik Bakış Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 15, (Kış 2014), 1-38.
• Holzhausen, Rudolf, Birinci Dünya Harbi’nde Almanya’nın Türkiye’ye Sağladığı Hava Desteği ve Çanakkale Havacıları, Çeviren: Fahri Çeliker, Ankara: Genelkurmay Basımevi, 1982.
• Hücüptan, Ertuğrul Şeref, “Birinci Dünya Savaşı’nda Kaynak ve Belgelerle Paşa Teşkilatı”, History Studies, Cilt: 15, Sayı: 1, (2023), 177-204.
• Kansu, Yavuz, Şensöz, Sermet, Öztuna, Yılmaz, Havacılık Tarihinde Türkler, Cilt: I, Ankara: Hava Basımevi, 2006. Kapucu, Davud, “Birinci Dünya Savaşı Osmanlı Ordusunda Hava Gücü”, M5 Ulusal Güvenlik, Savunma ve Strateji Dergisi, Yıl: 44, Sayı: 337, (Ağustos 2019), 72-79.
• Kapucu, Davud, Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Harbi’nde Hava Harp Gücü (1914-1918), Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları, 2022.
• Karadoğan, Umut Cafer, “Birinci Dünya Savaşı ve Millî Mücadele Döneminde Türk Deniz Havacılığı Faaliyetleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt: 34, Sayı: 2, (2018), 127-180.
• Karaman, Mehmet Ali, “I. Dünya Savaşı Başlarken Osmanlı Basınında Taraf Olma Algısının İyi-Kötü Yakınlaşması Üzerinden Okunması”, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 21, (2020), 103-114.
• Kaşiyuğun, Ali, “Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’na Girmeden Önceki İttifak Arayışları”, History Studies, Cilt: 1, Sayı: 1, (2009), 318-341.
• Keyüsk, Mazlum, Türk Hava Kuvvetleri Tarihi (1912-1914), Eskişehir: Hava Basımevi, 1951.
• Kış, Salih, “Birinci Dünya Savaşı’nın Seyrini Değiştiren Goeben ve Breslau Gerçeği”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, Cilt: 15, Sayı: 22, (2017), 63-86.
• Korkmaz, Erdal, Kurt, Deniz, “Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu’nda Görev Yapan Alman Pilot Erich Serno’nun Çanakkale Muharebelerindeki Rolü”, 105. Yılında Çanakkale Muharebelerine Bakış, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını, 2020, 102-128.
• Kuran, Ercüment, “Birinci Dünya Savaşı”, İslam Ansiklopedisi, VI, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 1992, 196-200.
• Kurt, Deniz, Korkmaz, Erdal, Kuruluşundan Günümüze Türk Hava Kuvvetleri (Harekât ve Teşkilatlanma Tarihi), Cilt: I, Ankara: Hava Basımevi, 2020.
• Kurter, Ajun, Türk Hava Kuvvetleri Tarihi, Cilt: I, Ankara: Hava Basımevi, 2009.
• Kurter, Ajun, Türk Hava Kuvvetleri Tarihi, Cilt: II, Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Ankara: Hava Basımevi, 2009.
• Müezzinoğlu, Ersin, “Savaş Kabinelerinin Sorgulanmalarına Göre Osmanlı Devletinin Birinci Dünya Savaşı’na Girişi”, History Studies, Cilt: 7, Sayı: 1, (2015), 121-138.
• Özgüldür, Yavuz, “İttifaktan Savaşa: 2 Ağustos 1914 Tarihli Osmanlı-Alman İttifak Anlaşması ve Yansımaları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 76, Sayı: 2, (2021), 475-492.
• Renouvin, Pierre, Birinci Dünya Savaşı ve Türkiye 1914-1918, Çev.: Ö. Uğurlu, İstanbul: Örgün Yayınevi, 2004. Sander, Oral, Siyasi Tarih (İlkçağdan 1998’e), 4. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi, 1995.
• Sarp, İrfan, Türk Hava Kuvvetleri Doğuş Yılları, Ankara: Hava Basımevi, 1986.
• Yıldız, Gültekin, Dünya Savaşı Tarihi Osmanlı Askeri Tarihi Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri 1792-1918, İstanbul: Timaş Yayınları, 2013.
• Yılmaz, Veli, Birinci Dünya Harbi’nde Türk Alman İttifakı ve Askeri Yardımlar, İstanbul: Cem Ofset Matbaası, 1993.
• Süreli Yayınlar
• Vaka-yı Terakkiyat-ı Havaiye Dergisi