NATIONAL CONSCIOUSNESS IN OMER SEYFETTIN'S STORIES NAKARAT AND ALEKO

Yıl 2024, Sayı: 75, 303 - 316, 11.11.2024

Betül Ozar

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1508752

Öz

Ömer Seyfettin, as a writer who witnessed the disintegration period of the Ottoman Empire, did his military service in the Balkan lands, and participated in the Balkan Wars, made an effort to convey the historical events that he had experience and impression to the Turkish people and to contribute to the Turkish national awakening. In the period when the rapidly spreading nationalist movements in the Balkans were at their peak, with the effect of thinking that the Turkish nationalism movement was late, in his stories, he included the political and ethnic conflicts in the Balkans, the damage caused by the gang activities on the Turkish people, the experiences of the Turks who were forced to migrate due to the war, and the elements such as nationalism, national identity and national consciousness. He became an important name of nationalism and understanding of National Literature. The works of Ömer Seyfettin, one of the leading representatives of Turkish storytelling, are accepted as an important reflection of the Balkans in Turkish literature. In this study, it is aimed to examine and compare the elements of national consciousness in Ömer Seyfettin's stories Nakarat, which is fictionalized in the form of the diary of a Turkish officer who served in the period when the gang activities that emerged in the Balkans increased, and Aleko, which is about the heroism of a Turkish boy in Gallipoli and Çanakkale during the War of Independence. The fact that the story Nakarat is a fiction of the period when gang activities in the Balkans increased, and the story Aleko presents a cross-section from the period of the War of Independence, conveys the historical realities of the period to the readers through the elements of national consciousness.

Anahtar Kelimeler

Aleko, Balkans, Nakarat, National Consciousness, Ömer Seyfettin

ÖMER SEYFETTİN’İN NAKARAT VE ALEKO ÖYKÜLERİNDE MİLLİ BİLİNÇ

Öz

Ömer Seyfettin Osmanlı Devleti’nin dağılma dönemine tanıklık etmiş, Balkan topraklarında askerlik yapmış, Balkan Savaşları’na katılmış bir yazar olarak deneyim ve izlenim sahibi olduğu tarihi olayların Türk halkına aktarılması ve Türk milli uyanışına katkı sağlanması adına çaba sarf etmiştir. Balkanlarda hızla yayılan milliyetçilik hareketlerinin doruğa çıktığı dönemde, Türk milliyetçilik hareketinin geç kaldığını düşünmesinin etkisiyle hikayelerinde Balkanlarda yaşanan siyasi ve etnik çatışmalara, çetecilik faaliyetlerinin Türk halkında oluşturduğu hasara, savaşın etkisiyle göçe zorlanan Türklerin yaşadıklarına, milliyetçilik, milli kimlik, milli bilinç gibi unsurlara yer vererek Türk milliyetçiliğinin ve Milli Edebiyat anlayışının önemli bir ismi olmuştur. Türk hikayeciliğinin önde gelen temsilcilerinden olan Ömer Seyfettin'in eserleri, Türk edebiyatında Balkanlar'ın önemli bir yansıması olarak kabul edilmektedir. Çalışmada Ömer Seyfettin’in Balkanlarda ortaya çıkan çetecilik faaliyetlerinin artış gösterdiği dönemde görev yapan bir Türk subayının günlüğü biçiminde kurgulanmış Nakarat öyküsü ile Birinci Dünya Savaşı sırasında Gelibolu ve Çanakkale’de bulunan bir Türk çocuğunun kahramanlığını konu alan Aleko öyküsünde milli bilinç unsurlarının incelenmesi ve karşılaştırılması amaçlanmıştır. Nakarat öyküsünün Balkanlardaki çetecilik faaliyetlerinin yükseldiği dönemin bir kurgusu olması, Aleko öyküsünün ise Birinci Dünya Savaşı döneminden bir kesit sunması, dönemin tarihi gerçekliklerini milli bilinç unsurları üzerinden okuyuculara aktarmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Aleko, Balkanlar, Milli Bilinç, Nakarat, Ömer Seyfettin

Kaynakça

• Adanır, Fikret. Makedonya Sorunu. Çev. İhsan Catay. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2001.
• Akşin, Sina. Jön Türkler ve İttihat ve Terakki. Ankara: İmge Kitabevi, 4. Baskı, 2006.
• Alangu, Tahir. Ömer Seyfettin, Ülkücü Bir Yazarın Romanı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2010.
• Argunşah, Hülya. “Ömer Seyfettin Hikâyelerinde Savaşın Kadın Yüzleri: ‘Nakarat’”, KARE. 11 (2021): 389-408.
• Aydın, Suavi. Modernleşme ve Milliyetçilik. İstanbul: Gündoğan Yayınları, 2000.
• Bakır, Meltem. “Ömer Seyfettin’in Haydut Zihniyetini Ele Aldığı Hikayelerine Bir Bakış”, Hars Akademi. Özel Sayı (2020): 119-133.
• Bozkurt, Gülnihal. Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu (1839-1914). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1996.
• Çelik, Yakup. “Ömer Seyfettin Hayatı-Sanatı”, Ömer Seyfettin İçin. Ed. Nazım H. Polat, Filiz Ferhatoğlu. İstanbul: Türk Ocağı Yayınları, 2020: 15-19.
• Daskalov, Roumen. The Making of a Nation in the Balkans: Historiography of the Bulgarian Revival: Historiography of the Bulgarian Revival. Budapest: Central European University Press. 2004.
• Demirel, Demokaan. “Osmanlı Devleti’nde Modernleşme ve Milliyetçilik: 19. yy’da Balkan Milliyetçiliği Üzerine Bir İnceleme”, GUEJISS Gümüşhane University Electronic Journal of The Institute of Social Sciences. 7/18 (2016): 136-149. Huyugüzel, Ömer Faruk. “Ömer Seyfettin’in İzmir Yılları ve Bu Devrede Yazdığı Hikâyeler”, Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin. İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınları, 1984: 80-99.
• Güneş, Mehmet. “XX. Yüzyılın Başlarında Balkanlardaki Siyasi ve Etnik Çatışmaların Ömer Seyfettin’in Hikayelerine Yansıması”, TÜBAR. XXIX (2011): 163-187.
• Karal, Enver Ziya. Osmanlı Tarihi V. Cilt: Nizam-ı Cedid ve Tanzimat Devirleri (1789-1856). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2011.
• Karpat, Kemal. Osmanlı Modernleşmesi: Toplum, Kuramsal Değişim ve Nüfus. İstanbul: Timaş Yayınları. İkinci Baskı, 2014.
• Karpat, Kemal H. Balkanlarda Osmanlı Mirası ve Milliyetçilik. İstanbul: Timaş Yayınları, 2015.
• Kılıç, Murat. “Türk Milli Bilincinin ‘İlkah Evresi’: Balkan Savaşları”, Yeni Türkiye. 68 (2015): 3394-3404.
• Kılıçoğlu Cihangir, Çiğdem. “Ayvalık Akademisi Ya Da Batı Anadolu’da Yunan Ulusçuluğunun Kökenleri Üzerine”, Türkiyat Mecmuası. 30/2 (2020): 411-440.
• Koç, Sema Özher. “Türkçülük Düşüncesinden “Milli Edebiyat”a: Ömer Seyfettin’in ‘Nakarat’ Adlı Öyküsünde Milli Bilincin Uyanışı”, Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 3 (2020): 1-9.