TÜRKİYE’DE SALTANATIN KALDIRILMASININ İTALYAN BASININDAKİ YANSIMALARI

Yıl 2024, Sayı: 75, 177 - 193, 11.11.2024

Yeter Mengeş

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1509002

Öz

Türkiye’de meydana gelen siyasal, toplumsal ve askerî gelişmeler sonucunda; saltanat ve hilafetin birbirinden ayrılarak saltanatın kaldırılması ve sonrası siyasal olaylar İtalya’da merak ve dikkatle takip edilmekte, bu gelişmeler İtalyan basınında yer alan haber ve yorumlar vasıtasıyla İtalyan kamuoyunun dikkatine sunulmaktadır.
İtalyan basınında yer alan haberlerde başlangıçta saltanatın kaldırılması genel olarak olumlu karşılanmakta ancak dünya Müslümanlarından gelebilecek olası tepkilere dikkat çekilmektedir. İtalyan gazetelerinde yer alan haberlerde bir süre sonra dünya Müslümanları tarafından saltanatın kaldırılması fiili durumunun kabul edilmiş olduğu kaydedilmektedir. Saltanatın kaldırılması ve sonrasında Vahdettin’in İstanbul’u terk etmesinin Türkiye’de memnuniyetle karşılandığı ifade edilen haberlerde, cumhuriyetin ilan edilmesi ihtimalinin yüksek olduğu belirtilmektedir.
Türkiye’de saltanat-hilafetin geldiği süreç İtalyan okuyucuların anlamasını kolaylaştırmak için Vatikan ile geçmişte yaşanan olaylar ile kıyaslanarak açıklanmakta ve buna bağlı yorumlar yapılmaktadır.
Bu çalışmada Türkiye’de saltanatın hilafetten ayrılarak kaldırılması ve Vahdettin’in Türkiye’yi terk etmesi ile sonrasında ortaya çıkan sürecin İtalyan kamuoyundaki yansımaları, İngiliz diplomatik belgeleri, dönemin İtalyan basınında yer alan haber ve yorumlar ile telif eserlerden istifade edilerek açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Saltanat, Hilafet, İtalya, İslam.

Etik Beyan

Bu çalışmamda etik beyanı gerektirecek bir husus bulunmamaktadır.

Destekleyen Kurum

yok

Teşekkür

yok

REFLECTIONS OF THE ABOLITION OF THE SULTANATE IN TURKEY ON THE ITALIAN PUBLIC

Öz

ABSTRACT
As a result of the political, social and military developments in Turkey; The separation of the sultanate and the caliphate and the abolition of the sultanate and the subsequent political events are followed with curiosity and attention in Italy, and these developments are brought to the attention of the Italian public through the news and comments in the Italian press.
In the news in the Italian press, at the beginning, the abolition of the sultanate is generally welcomed positively, but attention is drawn to possible reactions from the Muslims of the world. It is also noted in the news in Italian newspapers that after a while, the actual situation of abolishing the sultanate was accepted by the Muslims of the world. It is stated in the news that the abolition of the sultanate and Vahdettin's subsequent departure from Istanbul was welcomed in Turkey, and that the possibility of the declaration of a republic is high.
The process of the sultanate-caliphate in Turkey is explained and commented on by comparing it with past events with the Vatican in order to make it easier for Italian readers to understand.
In this study, the reflections on the Italian public of the process that arose after the abolition of the sultanate in Turkey by separating it from the caliphate and Vahdettin's leaving Turkey were explained by making use of British diplomatic documents, news and comments in the Italian press of the period, and copyrighted works.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Sultanate, Caliphate, Italy, Islam.

Kaynakça

• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA).
• Documents On British Foreign Policy (DBrFP), Series.1, Volume.XIII, (February-December 1920), Belge.150, 4 Ekim 1920, HMSO, London,1963.
• Documents On British Foregn Policy (DBrFP), (1919-1939), Series.1, Volume.XVIII (3 Eylül 1922-24 Temmuz 1924), HMSO, London,1972.
• Survey Of International Affairs, 1925, C.I, (Ed.ArnoldToynbee), The Islamic World, Oxford University press, London, 1927.
• Resmî Yayınlar Düstur
• TBMM Gizli Celse Zabıtları (TBMM GCZ)
• TBMM Zabıt Cerideleri (TBMM ZC)
• Telif Eserler
• Akgün, Seçil Karal. Halifeliğin Kaldırılması ve Lâiklik. İstanbul: Temel yay., 2. Baskı, 2006.
• Akşin, Sina, İç Savaş ve Sevr’de Ölüm. İstanbul: Türkiye İş Bankası yay., 2. Baskı, 2010.
• Akşin, Sina, Kısa Türkiye Tarihi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür yay., 16. Baskı, 2013.
• Atatürk, Gazi Mustafa Kemal, Nutuk. Hz. Zeynep Korkmaz. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi yay., 2023.