ÇİN VE OSMANLI’NIN MODERNLEŞMESİNDE YÖNETİCİLERİN ROLÜ İMPARATORİÇE VÂLİDE CİXİ VE SULTAN II. ABDÜLHAMİD

Yıl 2024, Sayı: 75, 265 - 282, 11.11.2024

Rahman Nurdun

https://doi.org/10.46955/ankuayd.1519184

Öz

Çin'in Qing Hanedanı'nın son dönemlerinde İmparatoriçe Cixi 慈禧 ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Sultanı II. Abdülhamit'in yönetimleri, modernleşme süreçlerinde önemli farklılıklar sergilemiştir. Cixi, feodal eğitim almasına rağmen Batılı güçlerin üstünlüğünü fark etmiş, ancak kendi iktidarını koruma amacıyla sınırlı bir modernleşme politikası izlemiştir. II. Abdülhamit ise Batı'yı tanıyan, modernleşme isteğiyle dolu bir lider olarak reformları hızla hayata geçirmiştir. Cixi'nin politik etkisi sınırlı kalırken, II. Abdülhamit'in kararlılığı Osmanlı'nın modernleşme yolunda sıçrama yapmasını sağlamıştır. Ancak, her iki liderin de dönemlerinde uluslararası baskılar ve dış müdahalelerle karşı karşıya kalmış olmaları, modernleşme süreçlerini etkilemiştir. Sonuç olarak, Cixi'nin temkinli yaklaşımı Çin'in modernleşme sürecini yavaşlatırken, II. Abdülhamit'in çabaları da Osmanlı'nın çöküşünü engelleyememiştir. Bu makale, Cixi ve II. Abdülhamit'in modernleşme süreçlerindeki liderlik tarzlarının ve kişisel politika tercihlerinin Çin ve Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihsel kaderlerini nasıl etkilediğini incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

II. Sultan Abdülhamid, Cixi, Modernleşme, Kendini Güçlendirme Hareketi

The Role of Rulers in the Modernization of China and the Ottoman Empire: Empress Cixi and Sultan Abdülhamid II

Öz

In the late period of China's Qing Dynasty, Empress Dowager Cixi 慈禧 and Sultan II. Abdelhamid of the Ottoman Empire exhibited significant differences in their approaches to the process of modernization. Despite receiving a feudal education, Cixi acknowledged the superiority of Western powers but pursued a limited modernization policy primarily aimed at preserving her power. In contrast, II. Abdelhamid, well-acquainted with the West, was a leader driven by a desire for modernization, swiftly implementing reforms. While Cixi's political influence remained constrained, II. Abdelhamid’s determination facilitated a leap forward in the Ottoman modernization trajectory. However, both leaders faced international pressures and external interventions during their reigns, which influenced their modernization efforts. Consequently, Cixi's cautious approach hindered China's modernization process, while II. Abdelhamid’s endeavours could not prevent the decline of the Ottoman Empire. This article examines how the leadership styles and policy choices of Cixi and II. Abdelhamid in the process of modernization impacted the historical trajectories of China and the Ottoman Empire.

Anahtar Kelimeler

Sultan Abdülhamid II, Cixi, Modernization, Self-Strenthening Movement

Kaynakça

• Ahmad, Feroz. The Making of Modern Turkey. London/New York: Routledge, 1993.
• Aktaş, Ümit. Osmanlı Çağ ve Sonrası. İstanbul: Bakış Yayınları, 1998.
• Batmaz, Şakir; II. Abdülhamit Devri Osmanlı Donanması, Erciyes Üniversitesi SBE, Doktora Tezi, Kayseri, 2002, s. 6,9.
• Berkes, Niyazi. Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1978.
• Beydilli, Kemal. II. Abdülhamit Devrinde Gelen ilk Alman Askeri Heyeti Hakkında. İÜ Tarih Dergisi, sy. 32, 1979, s. 481.
• Chi Zihua池子华, 捻军史研究概述 (Nien Ordusu Hakkında Tarihsel Araştırma Özeti), 苏州大学学报, 哲学社会科学版, No. 1, 1991, s. 130-132.
• Clubb, O. Edmund. 20th Century China. New York: Columbia University Press, 1964.
• Çin Sosyal Bilimler Akademisi Yakın Tarihi Araştırma Enstitüsü Editörler Kurulu中国社会科学院近代史研究所编辑组编,《义和团史料》(Boksörler Hakkında Tarihsel Kaynaklar)，中国社会科学出版社, I. Cilt. 1980, s. 276-277.
• Danişmend, İsmail Hakkı. Osmanlı Tarihi Kronolojisi, vol. IV. İstanbul: Türkiye Yayınevi, 1972.
• Davison Roderic H. Reform in the Ottoman Empire 1856-1876, Princton University Press, 1963.
• Davison, Roderic H.(1990) Essays in Ottoman and Turkish History 1774-1923: the Impact of the West, UNIVERSITY OF TEXAS PRESS, AUSTIN, 1990.
• Ding, Richu 丁日初, 师夷之技以制夷:满清现代化教训 (Barbarları Kontrol Et ve Onlardan Öğren: Mançu Hanedanı Modernleşmesinden Alınacak Dersler), Modern China, no. 2, 1991.
• Ding, Ri-chu 丁日初, and Du Xun-cheng 杜恂诚. “十九世纪中日资本主义现代化成败原因浅析 (On dokuzuncu yüzyılda Çin ve Japonya’daki kapitalist modernleşmenin başarı ve başarısızlığının bir analizi).” Lishi Yanjiu 历史研究 (Beijing), no. 1, 1983.
• Dong Lingfeng董凌锋,略论慈禧太后与中国近代化(İmparatoriçe Valide Cixi ve Çin Modernleşmesi), 天府新论, 2006 年第5 期, s. 125.
• Emil, Baha. Mizancı Murat Bey: Hayat ve Eserleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1979.
• Ergün, Mustafa. “Türk Eğitiminin Batılılaşmasını Belirleyen Dinamikler”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi 6, sy. 17, Mart 1990, s. 435-457.