Düzey 2 Bölgelerinde Faaliyet Gösteren Kalkınma Ajanslarının Performans Etkinliği: Veri Zarflama Analizi

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 28 - 41, 30.06.2022

Yeliz Şahin , İsmail Koçak

Öz

Çalışmada 2016-2020 yılları arasındaki dönemde İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına (İBBS) ya da Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS) kriterlerine göre, Türkiye’deki Düzey 2 bölgelerinde faaliyet gösteren kalkınma ajanslarının performans etkinlikleri, karşılaştırmalı incelenmiştir. Kalkınma ajansların etkinliklerini bulabilmek için parametrik olmayan bir ölçüm metodu olan Veri Zarflama Analizi (VZA) kullanılmıştır. Girdi odaklı CCR modeli dikkate alınarak analiz yapılmıştır. Elde edilen analiz neticesinde 2016-2020 yılları arasında ajansların etkinliğinin sürekli düştüğü; ajanslar arasında etkinlik açısından en düşük ajansların DİKA (%63), BEBKA ve ÇKA (%73), DAKA (%76), MARKA (%77) olarak tesbit edilmiştir. En etkin ajans ise İSTKA olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Düzey 2,, Kalkınma Ajansı,, Veri Zarflama Analizi,, CCR,

Kaynakça

• Akpınar, R., Keskin, R. (2018), “Zafer Kalkınma Ajansı’nın Manisa Ekonomisine Katkısı”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 40, ss.207-226.
• Aksu, N. (2019), “Kalkınma Ajanslarının Veri Zarflama ile İncelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
• Alçılar, B. (2006), “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Devlet Üniversiteleri İçin Performansa Dayalı Bütçe Tahsis Modeli”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bakırcı, F. (2006), Üretimde Etkinlik ve Verimlilik Ölçümü: Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama, Atlas Yayınları, Ankara.
• Cooke, W. D. and Seıford, L. M. (2009),” Data Envelopment Analysis (DEA) – Thirty Years On”, European Journal Of Operational Research, Vol. 192, 1-17.
• Kırankabeş, M. (2013), “Yeni Bölgesel Kalkınma Politikasının Yerel Aktörleri Olarak Kalkınma Ajanslarının Etkiliğinin Değerlendirilmesi: Türkiye ÖrneğI”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı 35, ss.253-268.
• Kutlar, A., Kartal, M. (2004), “Cumhuriyet Üniversitesinin Verimlilik Analizi: Fakülteler Düzeyinde Veri Zarflama Yöntemiyle Bir Uygulama”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü Dergisi, sayı 2, ss.49–79.
• Ramanathan, R. (2003), An Introduction to Data Envelopment Analysis, Sage Publications, New Delhi.
• Ray, S. C. (2004), Data Envelopment Analysis Theory and Techniques for Economics and Operations Research, Cambridge University Press, Cambridge.
• Şengül, Ü., Eslemian, S., ve Eren, M. (2013), “Türkiye’de İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflamasına Göre Düzey 2 Bölgelerinin Ekonomik Etkinliklerinin VZA Yöntemi ile Belirlenmesi ve Tobit Model Uygulaması”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(21), ss.75–99.
• Şimşek, A. (2013), “Kalkınma Ajanslarının Performans Ölçümü”, Yayınlanmış Uzmanlık Tezi, Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
• Tarı, R., Pehlivanoğlu, F., Özbilgin, M. (2017), “Efficiency Measurement of Regional Development Agencies in Turkey by Using Data Envelopment Analysis (DEA)”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(2), ss.47-78.
• Tatlıdil, H. (2005), “Veri Zarflama Analizi”, Pamukkale Üniversitesi, Ekonometri Yaz Seminerleri-Ders Notları, Denizli.
• T. C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2017), “Kalkınma Ajansları 2016 Yılı Genel Faaliyet Raporu”, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• T. C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2018), “Kalkınma Ajansları 2017 Yılı Genel Faaliyet Raporu”, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• T. C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2019), “Kalkınma Ajansları 2018 Yılı Genel Faaliyet Raporu”, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• T. C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2020), “Kalkınma Ajansları 2019 Yılı Genel Faaliyet Raporu”, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• T. C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2021), “Kalkınma Ajansları 2020 Yılı Genel Faaliyet Raporu”, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Ankara.
• T. C. Sayıştay Başkanlığı, (2019), “2018 Yılı Kalkınma Ajansları Genel Denetim Raporu”, Ankara.
• Url: 1- http://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=114820 (E.T: 11.01.2021).
• Url:2-https://www.sanayi.gov.tr/plan-program-raporlar-ve-yayinlar/faaliyet-raporlari/mu1007011616 (E.T:13.01.2021).
• Yang, Y., Ma, B. and Koike, M. (2000), “Efficiency Measuring DEA Model for Production System with k Independent Subsystem”, Journal of the Operations Research Society, 43(3), ss.343-354.
• 4720 Sayılı Bölgesel İstatistiklerin Toplanması, Geliştirilmesi, Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Analizlerinin Yapılması, Bölgesel Politikaların Çerçevesinin Belirlenmesi ve Avrupa Birliği Bölgesel İstatistik Sistemine Uygun Karşılaştırılabilir İstatistikî Veri Tabanı Oluşturulması Amacıyla Ülke Çapında İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırmasının Tanımlanmasına İlişkin Karar, (22 Eylül 2002 tarihli ve 24884 sayılı Resmi Gazete).
• 5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun, (8 Şubat 2006 tarihli ve 26074 sayılı Resmi Gazete).
• 4 Sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, (15 Temmuz 2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmi Gazete).