1948’DEN BUGÜNE, TARİHİ VE SİYASİ YÖNELERİ İLE ‘‘İSRAİL- FİLİSTİN SORUNU’’

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 262 - 274, 30.06.2023

Erden Kişi

Öz

Geçmişten günümüze dünyanın birçok coğrafyası, çatışma bölgesi olarak adlandırılmıştır. Bu bölgeler içerisinde ön öne çıkanı ise Ortadoğu olmuştur. Ortadoğu örneğinde en ciddi çatışmanın ise İsrail-Filistin çatışması olarak öne çıktığı anlaşılmaktadır. Neredeyse seksen yıla yakındır sürmekte olan bu çatışma, çok acı olayların yaşanmasına sebep olmuştur. 21. yüzyıla geldiğimiz dönemde de durmaksızın süren bu sorun, kalıcı bir çözüme ulaşmamıştır. Gerek bölge ülkelerinin gerekse de uluslararası toplumun zaman zaman bu soruna, eğildikleri görülmektedir. Özellikle İslam toplumlarında, Türkiye haricinde herhangi bir ülkenin Filistin’in tezlerinden yana olarak ciddi şekilde soruna eğilmediği, göze çarpmaktadır. Esasında sorunun ilk ateşlendiği dönemlerde Arap dünyasının, Filistin’in yanında yer aldığı, hatta İsrail ile askeri bir mücadele içerisine girdikleri görülmektedir. Fakat günümüze gelindiğinde Arap dünyasının, Filistin’e karşı olan duyarlılığında bir azalmanın yaşandığı anlaşılmaktadır. Tüm dünya insanlığının gözü önünde Filistin halkının yaşadığı dramatik olaylar, kabul edilemeyecek bir boyuta varmıştır. İsrail ise her geçen gün, Filistin’e karşı uyguladığı askeri politikaları, sertleştirmeye çalışmaktadır. Nihayetinde bu çalışmada; İsrail’in kuruluş tarihinden bugüne, İsrail ve Filistin arasında yaşanan sorunun siyasi, sosyolojik, teolojik ve tarihi boyutları anlaşılmaya çalışılacaktır. Akabinde sorunun gelişimindeki önemli kırılma hatlarına dikkat çekilerek, tarihsel süreç analiz edilecektir. Daha sonrasında, küresel ve bölgesel aktörlerin soruna nasıl yaklaştığı konusuna, değinilecektir. En nihayetinde ise bölge üzerinde süren çatışmada, her iki tarafın da ortaya koyduğu tezler, tahlil edilecek ve sorunun önümüzdeki dönemlerde nasıl bir şekle bürüneceği konusunda, tespitlerde bulunulacaktır

Anahtar Kelimeler

dünya çayışma bölgeleri, balfour deklarasyonu, İsrail- filistin sorunu

Kaynakça

• Akçapa, M. (2021). Arap Baharı Öncesi Filistin’in İçsel Dinamikleri Bağlamında Türkiye’nin Filistin Meselesine Yaklaşımı. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi. 4, 1, ss. 33-45.
• Akyol, Cansel P. (2017). Arap Devletleri Ligi, Ortadoğu ve Bölge Dengeleri Üzerindeki Etkisi. Gazi Akademik Bakış. 11, 21, ss. 277-302.
• Averbukh, L. and Klein, M. (2018). Russia-Israel Relationship Transformed by Syria Conflict: Political Interests Overshadow Social and Economic Ties. (SWP Comment, 37/2018). Berlin: Stiftung Wissenschaft und Politik -SWP- Deutsches Institut für Internationale Politik und Sicherheit. pp. 1-7.
• Balcı, A. (2010). Yahudi Yerleşimleri ve Filistin Sorunu. Ortadoğu Analiz. Sayı 2, Cilt 14, ss. 52-57.
• Berry, M. and Philo, G. (2006). Israel and Palestine: Competing Histories. London: Pluto Press.
• Çavuşoğlu, E. (2022). Körfez Ülkeleri ve Filistin: Güçlü Tarihsel Bağlar Temelinde Körfez Siyaseti. Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi. 8, 2, ss. 15-33.
• Dahbour, O. (2016). Self-Determination and Power-Sharing in Israel/Palestine. Ethnopolitics. 15. 4, pp. 393-407. Du Plessix, C. (2011). The European Union and Israel. Bulletin Du Centre De Recherche Français À Jérusalem (Centre De Recherche Français À Jérusalem,). Translation: Judith Grumbach, pp. 1-18.
• Ed. Freedman, Robert O. (20129. Israel and the United States: Six Decades of US-Israeli Relations. Boulder: Westview Press.
• Eds. Kedourie, E. and Haim, Sylvia G. (1982). Zionism and Arabism in Palestine and Israel. London: Frank Cass and Company Limited.
• Ertürk, M. ve Sayın, Y. (2021). Arabizm Ekseninde Arap-İsrail Çatışmasının Kritiği: Arap Milliyetçiliği Filistin Sorununun Çözümünü Baltalıyor Mu? İslam Medeniyeti Dergisi. Cilt: 7, Sayı:47, ss. 89-124. Greene, T. and Rynhold, J. (2018). Europe and Israel: Between conflict and cooperation. Survival. 60. 4, pp. 91-112. Kutsal, E. (2009). İsrail-Filistin İhtilafı Özelinde Politik Bir Araç Olarak Su. Bilge Strateji. 1.1. ss. 88-99. Medoff, R. and Waxman, Chaim I. (2009). The A to Z of Zionism. Lanham: The Scarecrow Press, Inc. Rose, J. (2004). The Myths of Zionism. London: Pluto Press.
• Thomas, B. (2009). The Dark Side of Zionism: The Quest for Security through Dominance. Lanham: Lexington Books.
• Kaştan, Y. (2012) Ortadoğu’da Arap İsrail Mücadeleleri ve Türkiye. Tarih ve Medeniyetler Tarihi. 4, ss. 1797-1815. Kıllıoğlu, Mehmet E. (2022). 1973 Ramazan / Yom Kippur Savaşı ve Ortadoğu. Türk Savaş Çalışmaları Dergisi. 3, ss. 129-151.
• Kolander, K. (2020). America's Israel: The US Congress and American-Israeli Relations, 1967–1975. Kentucky: University Press of Kentucky.
• Kuduoğlu, A. (2018). Camp David Sonrası ABD-Mısır Yakınlaşması: Askeri Boyut. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi. 5 / 1, ss. 101-137.
• Liebman, M. (1970). Israel, Palestine and Zionism. Socialist Register. 7, pp. 89-109.
• Makovsky, M. (2007). Churchill's Promised Land: Zionism and Statecraft. New Haven: Yale University Press.
• Reinhart, T. (2002). Israel/Palestine: How to End the War of 1948. New York: Seven Stories Press.
• Shlaim, A. (2020). Filistin’i Bölüşmek: Kral Abdullah, Siyonistler ve Filistin’i Taksim Siyaseti 1921-1951. Çev. Muttalip Tütüncü, İstanbul: Küre Yayınları.
• Sombart, W. (2019). Yahudiler ve Modern Kapitalizm. Çev. Sabri Gürses, İstanbul: Küre Yayınları.
• Yehudai, O. (2020). Leaving Zion: Jewish Emigration from Palestine and Israel After World War II. Cambridge: Cambridge University Press.
• Yıldırım, Y. (2021). İsrail-Filistin Sorununda İki Devletli Çözüm Arayışları. OPUS International Journal of Society Researches. 18 (41), ss. 3840-3884.