Examination of urban equipment elements in university campuses in terms of ergonomics and anthropometrics: Osmaniye Korkut Ata University Karacaoğlan Campus

Yıl 2022, Sayı: 44, 39 - 53, 31.12.2022

Deniz Çolakkadıoğlu

https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.1153615

Öz

This study aimed to evaluate the compliance of outdoor equipment elements in Osmaniye Korkut Ata University Karacaoğlan Campus with ergonomic standards. In line with its purpose, the study was carried out in 3 stages using observation-based data collection, analysis-based classification, and synthesis method. In the first stage, the dimensions of the seating units, garbage bins, information boards, lighting units, stairs, pedestrian paths, and sidewalks from the equipment elements in the Campus were measured, and it was evaluated whether they comply with ergonomic standards by comparing them with anthropometric data in the light of Turkish Standards Institution and literature information. In the evaluation, the suitability of the equipment elements according to their material, place of use, purpose, and function was also considered. In the second stage of the research, a survey was conducted using the “Semantic Differentiation Scale” to measure the user perception of the students on campus. A random survey was conducted with 375 individuals by face-to-face interview method. Questionnaires were evaluated with IBM SPSS Statistics software. As a result of the findings obtained from the study, it was determined that the most important ergonomic problems on the Campus were related to pavement heights, information board sizes, and floor coverings. Suggestions for the problems identified for each equipment element are presented.

Anahtar Kelimeler

Anthropometry, Equipment elements, Ergonomics, Osmaniye Korkut Ata University, Campus

Üniversite yerleşkelerindeki kentsel donatı elemanlarının ergonomik ve antropometrik yönden incelenmesi: Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Karacaoğlan yerleşkesi

Öz

Bu çalışmada Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Karacaoğlan Yerleşkesindeki dış mekân donatı elemanlarının ergonomik standartlara uygunluğunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Amacı doğrultusunda çalışma gözleme dayalı veri toplama, analize bağlı sınıflandırma ve sentez yöntemi kullanılarak 3 aşamada gerçekleştirilmiştir. İlk aşamada Yerleşkedeki donatı elemanlarından oturma birimleri, çöp kutuları, işaret ve bilgi levhaları, aydınlatma birimleri, merdivenler, yaya yolları ve kaldırımların boyutları ölçülmüş, Türk Standartları Ensitüsü ve literatür bilgileri ışığında antropometrik verilerle karşılaştırılarak ergonomik standartlara uygun olup olmadığı değerlendirilmiştir. Değerlendirmede ayrıca donatıların malzemesi, kullanıldığı yer, kullanım amaç ve fonksiyonuna göre uygunlukları da dikkate alınmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında, Yerleşkedeki öğrencilerin donatılarla ilgili kullanıcı algısının ölçülebilmesi için “Anlamsal Farklılaşma Ölçeği” kullanılarak anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Rastlantısal olarak yüz yüze görüşme yöntemi ile 375 bireyle anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Anketler, IBM SPSS Statistics bilgisayar yazılımı ile değerlendirilmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular sonucunda Yerleşkede ergonomik açıdan en önemli sorunların kaldırım yükseklikleri, bilgilendirme levha boyutları ve zemin döşemeleri ile ilgili olduğu belirlenmiştir. Her bir donatı özelinde belirlenen sorunlara yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Antropometri, Donatı elemanları, Ergonomi, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi, Yerleşke

Kaynakça

• Aksoy, Ö. B. ve Demir, M. (2022). Kafkas Üniversitesi Merkez Kampüsünde yer alan donatı elemanları üzerine bir araştırma. ADÜ Ziraat Dergisi, 19(1), 73-80. https://doi.org/10.25308/aduziraat.1024938
• Aksoy, Ö. B. (2021). CBS tabanlı bir yerleşke donatı bilgi sisteminin (Yedbis) oluşturulması: Kafkas Üniversitesi Şehitler Yerleşkesi örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Akyol, E. (2006). Kent mobilyaları tasarım ve kullanım süreci [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Akpınar Külekçi, E. (2018). Kent donatı elemanlarında özgün tasarımların peyzaj ergonomisi yaklaşımıyla irdelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 3(2), 89-109. https://doi.org/10.30785/mbud.419786
• Babalık, F. C. (2007). Mühendisler için ergonomi-işbilim. Nobel Yayın.
• Bayrakçı, O. (1991). Kent mobilyaları tasarımında kimlik sorunu ve kent kimliği içindeki yeri. Kamu Mekanları Tasarımı ve Kent Mobilyaları Sempozyumu, Mayıs 15-16, 1989 (s. 75-77). Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Fakültesi.
• Bulut, Y., Atabeyoğlu, Ö., ve Yeşil, P. (2008). Erzurum kent merkezi donatı elemanlarının ergonomik özelliklerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi, 14(2), 131-138. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ankutbd/issue/59724/860888
• Cengiz, B., ve Karaelmas, D. (2019). Kamusal mekân tasarımında kentsel donatı elemanlarının kullanım özellikleri: Devrek (Zonguldak) örneği. International Black Sea Coastline Countries Symposium-2, July 20-22, 2019 (s. 569-578). Turkey.
• Gülen, M. (2021). Donatı elemanlarının kentsel alanlara etkisi: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Kampüsü örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 26(1), 34-44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yyufbed/issue/62200/821931
• Gülgün, B., ve Altuğ, İ. (2006). İzmir kıyı bandı uygulamalarında ergonomik standartlara uygunluğun değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1), 145-156. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zfdergi/issue/5084/69479
• Hendrick, H. (2005). The technology of ergonomics [Ergonomi teknolojisi], H. O. Durmuş (Çev.). Theoretical issues in ergonomics science, 1(1), 22-33. https://doi.org/10.1080/146392200308453. Özgün eserin basımı 2000. 12.07.2022’de http://www.sistems.org/ergonomiteknolojisi.htm adresinden erişilmiştir.
• Karaca, O., Bolkaner, M. K., İnançoğlu, S., ve Asilsoy, B. (2020). Kent mobilyası üzerine bir çalışma: Yakın Doğu Üniversitesi Kampüsü. Yakın Mimarlık Dergisi 4(1), 34-45. https://dergi.neu.edu.tr/index.php/yakinmimarlik/article/view/268
• Karatay, A., ve Korkut A. B. (2009). Peyzaj mimarlığı antropometri ilişkisi: İstanbul Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(3), 246-255. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jotaf/issue/19047/201447
• Karayılmazlar, A. S. (2017). Kamusal alanların kentsel ergonomi açısından irdelenmesi, Bartın örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın. http://hdl.handle.net/11772/350
• Kaya, Ö., ve Özok, A. F. (2017). Tasarımda antropometrinin önemi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, (5), 309-316.
• Kurdoğlu, B. Ç., ve Çelik, K. T. (2016). Yerleşke donatı bilgi sistemi (YEDBIS) oluşturulması üzerine bir çalışma. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17, 11-20.
• Külekçi Akpınar, E. (2018). Erzurum’da kentsel mekanlarda kullanılan bazı kent donatı, zemin ve bitkisel elemanlarının ergonomik ve antropometrik yönden incelenmesi. ATA Planlama ve tasarım Dergisi, 2(2), 35-45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataplanlamavetasarim/issue/41536/481648
• Neufert, E., Neufert, P. (2002). Architects’ data, third edition. B. Baiche ve N. Walliman (Ed.). Wiley-Blackwell.
• Okumuş, A. (t. y.). Bilimsel araştırma teknikleri. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, Ortak Ders Kitabı. http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/kok/bilimselarastirmateknikleri.pdf
• Seçal Sarıgül, S., ve Canbay Türkyılmaz, Ç. (2019). Kentsel alanlarda ergonomi ölçüleri: Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Kampüs Örneği. Ergonomi, 2(2). 101-117. https://doi.org/10.33439/ergonomi.481161
• Şerefhanoğlu, M. (1991). Kentsel tasarımda aydınlatmanın rolü. 1. Kentsel Tasarım ve Uygulamalar Sempozyumu, Mayıs 23-24, 1991. Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul.
• Şişman, E. E., ve Gültürk, P. (2016). Tekirdağ kent merkezi dış mekân tasarım elemanlarının antropometrik açıdan irdelenmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi 6(14), 1-12. https://doi.org/10.16950/inustd.259568
• TSE. (1999). Şehir içi yollar-Özürlü ve yaşlılar için sokak, cadde, meydan ve yollarda yapısal önlemler (TS 12576). Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• TSE. (1990). Şehir içi yolları-Yaya kaldırımı boyutlandırma ve yapım esasları. (TS 7937). Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• Uzun, G. (2000). Peyzaj konstrüksiyonu I. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Adana.
• Uzun, G. (2002). Peyzaj konstrüksiyonu II. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Adana.
• Yenioğlu, F. (2010). Kent parklarında aydınlatma elemanlarının kullanımının peyzaj mimarlığı açısından irdelenmesi: Ankara-Altınpark örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Bartın Üniversitesi, Bartın.
• Yörük, İ., Gülgün, B., Sayman, M., ve Ünal Ankaya, F. (2006). Peyzaj planlama çalışmaları kapsamında Ege Üniversitesi kampüs örneğindeki peyzaj donatı elemanlarının ergonomik-antropometrik açıdan irdelenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1), 157-168. https://dergipark.org.tr/tr/pub/zfdergi/issue/5084/69480