Botoks ve dolgu enjeksiyonları ile yüzün yeniden inşası

Yıl 2023, Sayı: 46 - Türkiye Cumhuriyeti'nin 100. Yıl Dönümü ve Derginin 60. Yılı Özel Sayısı, 102 - 111, 29.10.2023

Fatma Tunçer

https://doi.org/10.33613/antropolojidergisi.1325988

Öz

Bu makale, günümüz “gençlik” işi müdahalelerinden botoks ve dolgu teknolojileri ile uygulamalarının kullanımına yönelik olarak kadınların “doğal” ve “doğal olmayan” görünüme ilişkin anlatılarını ve bu anlatıların işaret ettiği olası anlamları işlemektedir. Alan araştırmasına ve “katılımlı gözlem” tekniğine dayanan bu çalışma, 2021-2022 yılları arasında Ankara ilinde yer alan X Estetik Merkezi’nde gerçekleştirilmiş olup; veriler, botoks ve dolgu işlemi yapan doktor ile uygulama yaptıran farklı yaş aralığındaki kadın katılımcılarla gerçekleştirilen derinlemesine mülakatlardan elde edilmiştir. Katılımcıların “doğal” ve “doğal olmayan” görünüme atfettikleri anlamlardan hareket eden ve “doğal” kavramını sorunsal edinen bu çalışmada, “doğallık” söylemi, doğa, kültür, beden ve teknoloji ile ilgili literatürle bağlantılı olarak tartışmaya açılmaktadır. Bu tartışmalar ışığı altında, botoks ve dolgu işlemlerine dahil olan katılımcıların bedensel rejimlerini nerede ve nasıl konumlandırmamız gerektiği üzerinde durulacak ve “doğal” ve “doğal olmayan” beden arasındaki sınırlar bulanıklaştırılmaya çalışılacaktır. Bunun bir yolu olarak da, Donna J. Haraway’in “makine-organizma melezleri”ne işaret eden siborg (cyborg) figürünün botoks ve dolgu uygulamaları alanına uyarlanabileceği ileri sürülecektir.

Anahtar Kelimeler

Botoks ve dolgu enjeksiyonları, “doğal görünüm”, “doğal/doğal olmayan” beden, siborg figürü, teknoloji

Reconstruction of the face with botox and filler injections

Öz

This article deals with the women’s narratives of “natural” and “unnatural” appearance and the possible meanings in which these narratives indicate regarding the use of botox and filler technologies and applications, which are among the today’s “youth” work interventions. This study, which was based on a field research and the participant observation technique, was carried out at the X Aesthetic Center in Ankara/Turkey between the years of 2021-2022. The data were obtained from in-depth interviews with the doctor who performed the botox and filler procedure and from the female participants in different range of ages who have these applications. In this study, which is based on the meanings attributed by the participants to the “natural” and “unnatural” appearance, and which takes the concept of “natural” as problematic, the discourse of “naturalness” is discussed in connection with the literature on nature, culture, body and technology. In the light of these discussions, we will focus on where and how we should position the bodily regimes of the participants involved in botox and filler procedures, and on the boundaries between the “natural” and “unnatural” body which will be tried to be blurred. In oder to do so, it will be argued that Donna J. Haraway’s cyborg figure, i.e. “machine-organism hybrids”, can be adapted to the field of botox and filler applications.

Anahtar Kelimeler

Botox and filler injections, “natural appearance”, “natural/unnatural” body, cyborg figure, technology

Kaynakça

• Balsamo, A. (1992). On the cutting edge: cosmetic surgery and the technological production of the gendered body. Camera Obscura, 28, 207-237. https://doi.org/10.1215/02705346-10-1_28-206
• Brandt, F. S., & Cazzaniga, A. (2008). Hyaluronic acid gel fillers in the management of facial aging. Clinical Interventions in Aging, 3(1), 153-159. https://doi.org/10.2147/CIA.S2135
• Brandt, F. S., Cazzaniga, A., & Hann, M. (2011). Cosmeceuticals: Current trends and market analysis. Seminars in Cutaneous Medicine and Surgery, 30, 141-143. https://doi.org/10.1016/j.sder.2011.05.006
• Butler, J. (2014). Cinsiyet belası: Feminizm ve kimliğin altüst edilmesi (4. Baskı) (B. Ertür, Çev.). Metis Yayınları. (Özgün eserin basımı 1990)
• Coleman, K. R., & Carruthers, J. (2006). Combination therapy with BOTOX and fillers: the new rejuvenation paradigm. Dermatologic Theraphy, 19, 177-188. https://doi.org/10.1111/j.1529-8019.2006.00072.x
• de Beauvoir, S. (2020). İkinci cinsiyet: Olgular ve efsaneler (2. Baskı) (G. Savran, Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları. (Özgün eserin basımı 1949)
• Dull, D., & West, C. (1991). Accounting for cosmetic surgery: The accomplishment of gender. Social Problems, 38(1), 54-70. https://psycnet.apa.org/doi/10.1525/sp.1991.38.1.03a00040
• Elliot, A. (2010). ‘I want to look like that!’: Cosmetic surgery and celebrity culture. Cultural Sociology, 5(4), 463-477. https://doi.org/10.1177/1749975510391583
• Emerson, R. M., Fretz, R. I., & Shaw, L. L. (2001). Participant observation and fieldnotes. In P. Atkinson, A. Coffey, S. Delamont, J. Lofland, & L. Lofland (Eds.), Handbook of Ethnography (pp. 352-368). SAGE Publications. https://doi.org/10.4135/9781848608337
• Fraser, S. (2003). Cosmetic surgery, gender and culture. Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1057/9780230500228
• Gagne, P., & McGaughey, D. (2002). Designing women: Cultural hegemony and the exercise of power among women who have undergone elective mammoplasty. Gender & Society, 16 (6), 814-838. https://doi.org/10.1177/089124302237890
• Gatens, M. (2018). İmgesel bedenler: Etik, güç ve bedensellik (D. Eren, Çev.). Otonom Yayıncılık . (Özgün eserin basımı 1996)
• Gibson, M. (2006). Bodies without histories: Cosmetic surgery and the undoing of time. Australian Feminist Studies, 2(49), 51-63. https://doi.org/10.1080/08164640500470644
• Gimlin, D. (2000). Cosmetic Surgery: Beauty as commodity. Qualitative Sociology, 23(1), 77-98. http://doi.org/10.1023/A:1005455600571
• Goldstein, J. L. (1995). The female aesthetic community. In G. E. Marcus, & F. R. Myers (Eds.). The traffic in culture: Refiguring art and anthropology (pp. 310-329). University of California Press.
• Gray, C. H. (Ed.). (1995). The cyborg handbook. Routledge. Grosz, E. (1994). Volatile bodies: Toward a corporeal feminism. Allen & Unwin Press.
• Haraway, D. (1985). A cyborg manifesto: Science, technolgy and socialist-feminism in the late twentieth century. University of Minnesota Press.
• Haraway, D. J. (2010). Başka yer: Donna Haraway’den seçme yazılar (G. Pusar, Çev.). Metis Yayınları. (Özgün eserin basımı 2004)
• Harding, S. (1986). The science question in feminism. Cornell University Press.
• Hexsel, D., Mazzuco, R., Dal’Forno, T., Kraemer, C., Lima, M. M., & do Prado, D. Z. (2007). Botulinum toxin for facial wrinkles: History and future. Expert Rev. Dermatol., 2 (4), 417-426. http://doi.org/10.1586/17469872.2.4.417
• Ihde, D. (2014). A phenomenology of technics. In R. C. Scharff, & V. Dusek (Eds.), Philosophy of technology (pp. 539-560). Wiley Blackwell.
• Le Breton, D. (2019). Bedene veda (2. Baskı) (A. U. Kılıç, Çev.). Sel Yayıncılık. (Özgün eserin basımı 1999)
• Moore, A. (2002). The biochemistry of beauty: The science and pseudo-science of beautiful skin. EMBO Reports, 3(8), 714-716. https://doi.org/10.1093/embo-reports/kvf169
• Morgan, K. P. (1991). Women and the knife: Cosmetic surgery and the colonization of women’s bodies. Hypatia, 6(3), 25-53. https://doi.org/10.1111/j.1527-2001.1991.tb00254.x
• Muise, A., & Desmarais, S. (2010). Women’s perceptions and use of “anti-aging” products. Sex Roles, 63, 126-137. http://doi.org/10.1007/s11199-010-9791-5
• Negrin, L. (2002). Cosmetic surgery and the eclipse of identity. Body & Society, 8(4), 21-42. http://doi.org/10.1177/1357034X02008004002
• Paulson, S. (2008). “Beauty is more than skin deep.” An ethnographic study of beauty therapists and older women. Journal of Aging Studies, 22, 256-265. https://doi.org/10.1016/j.jaging.2007.03.003
• Plumwood, V. (2020). Feminizm ve doğaya hükmetmek (3. Baskı) (B. Ertür, Çev.). Metis Yayınları. (Özgün eserin basımı 1993)
• Sarwer, D. B., & Crerand, C. E. (2004). Body image and cosmetic medical treatments. Body Image, 1, 99-111. https://doi.org/10.1016/S1740-1445(03)00003-2
• Shilling, C. (1993). The body and social theory. SAGE Publications.
• Singh, G., & Kelly, M. B. H. (2003). Botox: An ‘elixir of youth’?. European Journal of Plastic Surgery, 26, 273-274. http://doi.org/10.1007/s00238-003-0528-3
• Slevec, J., & Tiggemann, M. (2010). Attitudes towards cosmetic surgery in middle-aged women: Body image, aging anxiety, and the media. Psychology of Women Quarterly, 34, 65-74. https://doi.org/10.1111/j.1471-6402.2009.01542.x
• Sperry, S., Thompson, J. K., Sarwer, D. B., & Cash, T. F. (2009). Cosmetic surgery reality TV viewership: Relations with cosmetic surgery attitudes, body image, and disordered eating. Annals of Plastic Surgery, 62(1), 7-11. https://doi.org/10.1097/sap.0b013e31817e2cb8
• Turner, B. S. (2019). Beden ve toplum: Sosyal teoride arayışlar (3. Baskı) (İ. Kaya, Çev. Ed.). Nobel Akademik Yayıncılık. (Özgün eserin basımı 2008)
• Walsh, D. F. (2014). Yapı/Faillik. In C. Jenks (Ed.), Temel sosyolojik dikotomiler (2. Baskı) (İ. Çapcıoğlu, Çev. Ed.) (pp. 23-59). Atıf Yayınları. (Özgün eserin basımı 1998)