VİRÜS KONUSUNUN ORTAÖĞRETİM ÖĞRETİM PROGRAMLARINDAKİ YERİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 21 - 43, 30.06.2020

Sema Takmaz , Miraç Yılmaz

https://doi.org/10.35346/aod.728962

Öz

Virüslerle ilgili bilinçlenme ve viral hastalıklarla mücadelede, eğitimin etkili olabilmesi ve öğretim amaçlarının yüksek düzeyde gerçekleştirebilmesi için, okullarda uygulanan öğretim programlarının önemi yadsınamaz. Bu araştırmada ortaöğretimde virüs konusunun, biyoloji ve sağlık bilgisi öğretim programlarındaki yerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda virüs konusunun yer aldığı ortaöğretim biyoloji ve sağlık bilgisi dersi öğretim programları sınıf düzeyi, ders saati, içerik ve kazanımlar açısından değerlendirilmiştir. Araştırma nitel yöntemlerden doküman incelemesi ile gerçekleştirilmiştir. Doküman olarak, Milli Eğitim Bakanlığı’nca uygulanmakta olan biyoloji ve sağlık bilgisi dersleri öğretim programları ele alınmış ve içerik analizine tabii tutulmuştur. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, ortaöğretim biyoloji ve sağlık bilgisi dersi öğretim programlarında virüslere ilişkin kazanım sayısının ve ayrılan sürenin çok az olduğu, ayrıca genelde virüsler konusunun dönem sonuna tekabül etmesinin konunun öğrenilmesinde dezavantajlı durumlar yaratabileceği ortaya çıkmaktadır. Sonuçlarımıza göre viral etkenli pandemilerin yaşandığı günümüzde, insan sağlığı ve hayatına önemli etkileri olan virüslerle ilgili olarak, tüm lise öğrencilerinin sadece 9. sınıfta oldukça yüzeysel bilgiler almakta olduğu görülmektedir. Ayrıca 11 ve 12. Sınıflarda sadece biyoloji dersini seçerek alabilen öğrencilerin virüslerle ilgili bazı üst bilgilere ulaşabildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Virüs, biyoloji, sağlık, öğretim programı, ortaöğretim

INVESTIGATION OF VIRUS TOPIC IN SECONDARY EDUCATION IN TERMS OF CURRICULUMS

Öz

For awareness about viruses and in defense against viral diseases, effective of education and for the teaching objectives to be achieved at a high level, the importance of the curriculum applied in schools cannot be denied. In this study, aimed to examine of virus topic, in biology and health curriculums of secondary education. In this context, biology and health lessons curriculums in secondary education, in which the topic of virus is included, has been evaluated in terms of grade level, course hour, content and acquisitions. Research, it was done by document analysis from qualitative methods. As a document, the curriculums of biology and health lessons, which are being implemented by the Ministry of National Education, have been considered and content analysis was done. According to the results obtained, it was determined that the acquisitions amount and duration of viruses in the secondary education biology and health education curriculum is very low. In addition, viruses is processed at the end of the period, which creates disadvantageous situations in learning. With the results of our study, today when viral pandemics are experienced, that have significant effects on human health and life, all high school students receive very superficial information only in the 9th grade regarding viruses. Only In the 11th and 12th grades, students who can take biology lessons, can access some more information about viruses.

Anahtar Kelimeler

Virus, biology, health, curriculum, secondary education

Kaynakça

• Akkaya Ercan, S., Tezcan, F., Karaca, İ. & Seylim, E. (2011). Biyoloji dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Sempozyum:1. Uluslarasrası Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi.
• American Association for World Health (AAWH) (1994). AIDS and families. Washington, D.C.: AAWH.
• Aşçı, M., Bastürk, M., Çebi, A., Delice, A., Kabapınar, F., Kabapınar, Y., Kaptan, A. Y., Güvendi Kaptan, S., Kılıç, D., Mozakoglu, M., Oral, B. & Yangın, B. (2005). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Pegem Akademi.
• Ausubel, D., Novak, J. D. & Hanesian, H. (1968). Educational psychology: a cognitive view. New York: Holt, Reinhart and Winston.
• Aydın, M. (2014). Eğitim yönetimi (10. Baskı). Ankara: Gazi.
• Aydoğdu, E. (2010). Ortaöğretim 9. sınıf biyoloji dersi yeni öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri (Trabzon ili örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Ayyıldız, Z. (2010). Yeni lise biyoloji öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Baran, E. (2006). Lise 1 biyoloji ders kitapları arasındaki iletişim stratejilerinin karşılaştırılması üzerine bir araştırma (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Başaran, İ. E. (1987). Eğitime giriş (6. Baskı). Ankara.
• Berkant, H. G. (2005). Ortaöğretim biyoloji öğretim programında klonlama konusunun kapsamı ve insan klonlamaya yönelik program önerisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1).
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (18. Baskı). Ankara: Pegem.
• Cansaran, A. (2004). Biyoloji öğretmenliği öğrencilerinin biyoloji öğretmenliği programı hakkında düşünceleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 1-21.
• Cerrah, L. (2002). Meslek liselerindeki biyoloji öğretim programının değerlendirilmesi: Durum analizi ve öneriler (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Çetin, Y. & Başbay, M. (2015). “Öğretmen ve öğrenci gözüyle on ikinci sınıf biyoloji dersi öğretim programı. Pamukkale University Journal of Education, 38, 115-130.
• Çetinkaya, E. & Taşar, M. F. (2017). Fen bilimleri eğitimi alanında Türkiye merkezli argümantasyon araştırmalarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 2, 353-381.
• Çevik, M. & Atıcı, T. (2015). Mevcut biyoloji dersi öğretim programının mesleki ve teknik liselerde görevli öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi ve yeni bir taslak önerisi: Fotosentez konusu örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(3), 423-441.
• Çok, F. (1998). Ergenler ve AIDS eğitimi. Eğitim ve Bilim, 22(107), 46-53.
• Dumais, N. & Hasni, A. (2009). High school intervention for influenza biology and epidemics/pandemics: Impact on conceptual understandig among adolescents. Life Sciences Education, 8, 62-71.
• Duyan, V. & Duyan, G. (2004). Okullarda HIV/AIDS. Türk HIV/AIDS Tıp Dergisi, Nisan-Mayıs-Haziran, 1-8.
• Efe, H. & Efe, R. (2018). 9. sınıf biyoloji dersi öğretim programındaki kazanımların yenilenmiş Bloom Taksonomisi’ne göre karşılaştırılması: 2013, 2017 ve 2018 yılları. International Journal of New Trends in Arts, Sports &Science Education, 7(3), 1-9.
• Ekici, G. & Kurt H. (2014). Öğretmen adaylarının “AIDS” kavramı konusundaki bilişsel yapıları: bağımsız kelime ilişkilendirme testi örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 183(183), 267-306.
• Ekuklu, G. & Tokuc, B. (2009). Trakya üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin HIV/AIDS konusundaki bilgi düzeyleri ve tutumları. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 29(6), 1598-1604.
• Elkin, N. (2015). Üniversite öğrencilerinin cinsel yolla bulaşan hastalıklar konusunda bilgilerinin araştırılması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(1), 1-14.
• Erden, M. (1992). Eğitimde program değerlendirme. (3. Baskı). Ankara: Anı.
• Ergin, M. Ş. (2010). Ortaöğretim 9. sınıf fizik dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe.
• Fisher, W. A. & Roffman, D. M. (1992). Adolescence: a risky time. Independent School, 59(51), 25-32.
• Gürler, N. H., & Önder, İ. (2014). 7. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde öğrendikleri “bakteri ve virüs” kavramlarını günlük yaşamla ilişkilendirme durumlarının belirlenmesi. III. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi, 80.
• Harvey, S. M. & Spigner, C. (1995). Factors associated with sexual behaviour among adolescents: a multivariate analysis. Adolescence, 30(118), 243-264.
• Holtzman, D., Mathis, M. P., Kann, J. C. & Kolbe, L. J. (1995). Trends in risk behaviours for HIV infection among U.S. high school students, 1989-1991. AIDS Education and Prevention,7(3), 265-277.
• Horasan, Y. (2012). İzmir ilinde görev yapan biyoloji öğretmenlerinin yeni biyoloji programı hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Kabadere, T. (2010). Lise biyoloji öğretim programlarının cumhuriyetten günümüze değişimini etkileyen unsurlar ve analizleri (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karal, A. (2010). Yeni 9. sınıf fizik dersi müfredat programının fizik öğretmenleri tarafından değerlendirilmesi (Mersin ili örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Katz, R. C., Mills, K., Singh, N. N. & Best, A. M. (1995). Knowledge and attitudes about AIDS: a comparison of public high school students, incarcerated delinquents,and emotionally disturbed adolescents. Journal of Youth and Adolescence, 24(l), 117-131.
• Koçakoğlu, M. (2016). Ortaöğretim biyoloji dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(2), 65-91.
• Kurt, H. & Ekici G. (2013). Virüs nedir? Biyoloji öğretmen adaylarının virüs konusundaki bilişsel yapıları. International Online Journal of Educational Sciences, 5(3), 736-756.
• Kurt, S. & Yıldırım, N. (2010). Ortaöğretim 9. sınıf kimya dersi öğretim programının uygulanması ile ilgili öğretmenlerin görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 91-104.
• Lodish, H., Berk, A., Kaiser, C. A., Krieger, M., Scott, M. P., Bretscher, A., Ploegh, H. & Matsudaira, P. (2011). Moleküler hücre biyolojisi (Ed. Freeman, W. H. & Company). (H. Geçkil, M. Özmen & Ö. Yeşilada, Çev.). Ankara: Palme.
• Madigan, M. T. & Martinko, J. M. (2012). Mikroorganizmaların biyolojisi (C. Çökmüş, Çev.). Ankara: Palme.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (1998). http://ogm.meb.gov.tr/programlar.aspx adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2005). http://ttkb.meb.gov.tr/www/ogretim-programlari/icerik/72 adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2012). Ortaöğretim sağlık bilgisi dersi öğretim programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013). Ortaöğretim 9., 10., 11. ve 12. sınıf biyoloji öğretim programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013a). İlköğretim fen bilimleri dersi (3., 4., 5., 6., 7., 8.) öğretim programı. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2017). Ortaöğretim sağlık bilgisi ve trafik kültürü dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Ortaöğretim sağlık bilgisi ve trafik kültürü dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx adresinden erişilmiştir.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018a). Ortaöğretim 9., 10., 11. ve 12. sınıflar biyoloji öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx adresinden erişilmiştir.
• Öz Aydın, S., Şahin, S. & Sıcaker, A. (2013). The effect of protein synthesis game in the class on the students‟ understanding the subject of protein synthesis. In 5th World Conference on Educationl Sciences, Sapienza University.
• Özatlı, S. N. (2018). Değişen biyoloji dersi öğretim programının incelenmesi. Uluslararası Necatibey Eğitim ve Sosyal Bilimler Araştırmalar Kongresi, IV(IV), Balıkesir.
• Sağlam, N. (1996). Ortaöğretimde sağlık bilgisi dersinin niteliği ve öğrencilerin derse ilgileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 201-206.
• Sıcaker, A. & Öz Aydın, S. (2015). Ortaöğretim biyoteknoloji ve gen mühendisliği kavramlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayız Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 51-67.
• Sönmez, S. (2018). Türkiye’de ortaöğretimde biyoloji öğretiminde yapılan ders içerikleri çalışmalarının değerlendirilmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(69), 128-144.
• Topal, Ş. (2006). Biyogüvenlik ve biyoteknoloji. İstanbul: Cemturan Ofset.
• Uzun, N. & Sağlam, N. (2003). Orta Öğretim Biyoloji Programında Genetik Konularının Değerlendirilmesi ve Öğrencilerin Genetiğie Karşı İgisinin Saptanması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 129-136.
• Uzunkaya, A. (2007). Kavram Yanılgısı ve Çoklu Zeka Alanlarının İlişkilendirilmesine Dayalı Bir Öğretimin Kavram Yanılgılarının Giderilmesindeki Etkisinin İncelenmesi Mikroorganizmalar, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Varış, F. (1996). Eğitimde program geliştirme. Teori ve teknikler. Ankara: Alkım.
• Yeşilyurt, S. & Gül, Ş. (2008). Ortaöğretimde daha etkili bir biyoloji öğretimi için öğretmen ve öğrenci beklentileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 145-162.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (6.Baskı). Ankara: Seçkin.