TRENDS OF POSTGRADUATE THESES IN PRESCHOOL SCIENCE EDUCATION

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 183 - 211, 31.12.2022

Ahmet Coşkun , Selçuk Arık

https://doi.org/10.35346/aod.1199589

Cited By: 2

Öz

In this study, it was aimed to examine the postgraduate thesis studies in the field of preschool science education. The research was designed according to the systematic literature review model. The study group of the research consisted of 65 post-graduate theses (57 MSc. and 8 PhDs) related to preschool science education. The data of the research were analyzed through descriptive and content analysis methods. As a result of the analysis of the theses in terms of general features, it was determined that the most postgraduate theses were published in 2018, the language of publication was generally Turkish, there were more studies in the type of master's thesis, and the studies were generally prepared by women researchers. In addition, it has been found that Gazi University is the university where the most theses are prepared, and theses were generally prepared in institute of educational sciences and in department of primary education. When the subject content of the studies is examined, it has been determined that more research has been done on perceptions and attitudes towards science. In terms of information about the study group, it was determined that the most thesis was conducted with preschool teachers. It was concluded that the most studies were conducted with the second and fourth grade teacher candidates in the teacher candidates study group, and children between 60 and 72 months old in students’ group. Compared to private schools, the study group is mostly chosen from public schools, while Istanbul stands out as the province where the study group is chosen the most. It was determined that the sample size of the studies was generally less than 100 people. It has been determined that interest, attitude, personality, and ability tests are used more than other measurement tools in terms of information about data collection tools. At the same time, it was concluded that the number of items in the measurement tools generally varied between 11 and 20. When the data analysis methods were investigated, it was determined that the majority of them were quantitative. The quantitative descriptive analysis techniques of frequency, percentage, and chart are utilized more frequently than other techniques when the data analysis technique is examined.

Anahtar Kelimeler

Preschool science education, systematic literature review, postgraduate thesis studies, descriptive analysis and content analysis

OKUL ÖNCESİ FEN EĞİTİMİ ALANINDA YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN EĞİLİMLERİ

Öz

Bu araştırmada okul öncesi fen eğitimi alanında yapılan lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma sistematik alanyazın incelemesi desenine göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu okul öncesi fen eğitimi ile ilgili 65 lisansüstü tez çalışması (57 yüksek lisans, 8 doktora tezi) oluşturmuştur. Araştırmanın verileri betimsel analiz ve içerik analizi yöntemleri aracılığıyla analiz edilmiştir. Genel özellikler bakımından tezlerin analizi sonucunda en fazla tezin 2018 yılında yayımlandığı, yayın dilinin genellikle Türkçe olduğu, yüksek lisans tezi türünde çalışmaların daha fazla olduğu ve çalışmaların genellikle kadın araştırmacılar tarafından hazırlandığı belirlenmiştir. Aynı zamanda en fazla tez hazırlanan üniversitenin Gazi Üniversitesi olduğu, tezlerin genellikle eğitim bilimleri enstitülerinde ve ana bilim dalı olarak ilköğretim ana bilim dalında hazırlandığı belirlenmiştir. Çalışmaların konu içeriğine bakıldığında ise fen bilimlerine yönelik algı ve tutumlar ile ilgili çalışmaların daha çok yapıldığı belirlenmiştir. Çalışma grubu ile ilgili bilgiler bakımından en fazla tezin okul öncesi öğretmenleriyle yapıldığı tespit edilmiştir. Öğretmen adayları çalışma grubunda en fazla çalışma ikinci ve dördüncü sınıf öğretmen adaylarıyla yapılırken, öğrenciler çalışma grubunda ise 60 ile 72 aylık çocuklarla en fazla çalışmanın yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma grubu özel okullarla kıyaslandığında daha çok devlet okullarından seçilirken, İstanbul çalışma grubunun en fazla seçildiği il olarak öne çıkmaktadır. Çalışmaların örneklem büyüklüğünün ise genellikle 100 kişiden az olduğu belirlenmiştir. Veri toplama araçlarına ilişkin bilgiler bakımından ilgi, tutum, kişilik, yetenek testlerinin diğer ölçme araçlarından daha fazla kullanıldığı belirlenmiştir. Aynı zamanda ölçme araçlarının madde sayısının genellikle 11 ile 20 arasında değiştiği sonucuna ulaşılmıştır. Veri analiz yöntemleri incelendiğinde nicel veri analiz yöntemlerinin daha fazla kullanıldığı tespit edilmiştir. Veri analiz tekniğine bakıldığında ise nicel betimsel analiz tekniklerinden frekans, yüzde ve çizelgenin diğerlerinden daha fazla kullanıldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi fen eğitimi, sistematik alanyazın incelenmesi, lisansüstü tez çalışmaları, betimsel analiz ve içerik analizi

Kaynakça

• Ahi, B. ve Kıldan, A.O. (2013). Türkiye'de okul öncesi eğitimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (2002-2011). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (27), 23-46.
• Akman, B., Uyanık Balat, G. ve Yıldız Güler, T. (2014). Okul öncesi dönemde fen eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Alisinanoğlu, F. (2005). Bebeklik dönemi ve yeni yürüme döneminde gelişim. A. Ataman (Ed.), Gelişim ve öğrenme içinde (s. 90-97). Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Alisinanoğlu, F., Özbey, S. ve Kahveci, G. (2017). Erken çocuklukta beyin gelişimi ve bilimsel düşüncenin gelişimi. Okul öncesinde fen eğitimi içinde (s. 1-13). (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Alp, Ö. (2019). Eğitim yönetimi ve denetimi alanında yapılmış lisansüstü nicel tezlerin sistematik derlemesi. Yüksek lisans tezi. Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
• Arı, M. ve Çelebi Öncü, E. (2005). Okulöncesi dönemde fen-doğa ve matematik uygulamaları. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Arık, S. (2017). Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımı ve aktif öğrenmenin çevre eğitimi üzerindeki etkisinin sistematik incelenmesi ve meta-analizi. Doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arık, S., Karakaya, F., Çimen, O. ve Yılmaz, M. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde uygulanan uzaktan eğitim hakkında ortaöğretim öğrencilerinin görüşlerinin belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(2), 631-659. DOI: 10.17152/gefad.926838.
• Arık, S. ve Yılmaz, M. (2020). Çevre akademik başarısı ve çevreye yönelik tutumla ilgili deneysel çalışmaların sistematik alanyazın incelemesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 9(2), 494-535.
• Arnas, Y. A. (2002). Okul öncesi dönemde fen eğitiminin amaçları. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 6(7), 6-7.
• Asoko, H. (2002). Developing conceptual understanding in primary science. Cambridge Journal of Education, 32(2) 153-164.
• Ata, B.ve Urman, B. (2008). Sistematik derlemelerin kritik analizi. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi, 5(4), 233- 40.
• Aydoğdu, Ü. (2015). 2004-2013 yılları arasındaki fen eğitimi ile ilgili makalelerin konu ve yöntem bakımından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Amasya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Amasya.
• Bacanak, A., Değirmenci, S., Karamustafaoğlu, M. ve Karamustafaoğlu, S. (2011). e- dergilerde yayınlanan fen eğitimi makaleleri: Yöntem analizi. Türk Eğitim Dergisi, 8(1),119-132.
• Basit, O. ve Deniz, Ü. (2021). Türkiye’de yapılan lisansüstü tezlerin okul öncesi dönem çocuklarının gelişimlerine etkisi: Bir meta analiz çalışması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 19 (1), 438-464.
• Creswell, J. W. (2013). Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları araştırma deseni. (G. Hacıömeroğlu, Çev.) Ankara: Eğiten Kitap.
• Çifçi, M. ve Ersoy, M. (2019). Okulöncesi eğitimi alanındaki araştırmaların yönelimleri: Bir içerik analizi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(3), 862-886.
• Çifçi, T., Dere, F. ve Eren, N. H. (2021). Türkiye’de okul öncesi eğitimi alanında değerler ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 7(1), 62-79.
• Doğru, M., Gençosman, T., Ataalkın, A. N. ve Şeker, F. (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 49-64.
• Eshach, H. ve Fried, M. N. (2005). Should science be taught in early childhood. Journal of Science Education and Technology, 14(3), 315-336.
• Evrekli, E., İnel, D., Deniş, H. ve Balım, A. G. (2011). Fen eğitimi alanındaki lisansüstü tezlerdeki yöntemsel ve istatistiksel sorunlar. İlköğretim Online, 10(1), 206-218.
• Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev. Ed.). Ankara: Anı.
• Göktaş Y, Hasançebi F, Varışoğlu B, Akçay A, Bayrak N, Baran M, Sözbilir M (2012). Türkiye'deki eğitim araştırmalarında eğilimler: bir içerik analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 443 - 460.
• Gülay Ogelman, H. ve Güngör, H. (2015). Türkiye’deki okul öncesi dönem çevre eğitimi çalışmalarının incelenmesi: 2000-2014 yılları arasındaki tezlerin ve makalelerin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 180-194.
• Güneş, G. (2018). Okul öncesi fen ve doğa eğitimi araştırmalarına ilişkin bir tarama çalışması: Türkiye örneği. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2(1), 33–67. DOI: https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720182150
• Holt, B.G. (1991). Science with young children. Washington: National Association for The Education of Young Children.
• Kahraman, G. Ö., Ceylan, Ş. ve Ülker, P. (2015). Bilimi yaratan duygu: çocukların fen ve doğaya ilişkin konulardaki bilgi ve merakları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 207-229.
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
• Karakaya, F., Adıgüzel, M., Üçüncü, G., Çimen, O. ve Yılmaz, M. (2021). Teachers’ views towards the effects of COVID-19 pandemic in the education process in Turkey. Participatory Educational Research, 8(2), 17-30. DOI: 10.17275/per.21.27.8.2
• Karakaya, F., Arık, S., Çimen, O. ve Yılmaz, M. (2020). Investigation of the views of biology teachers on distance education during the COVID-19 pandemic. Journal of Education in Science Environment and Health, 6(4), 246-258. doi: 10.21891/jeseh.792984
• Karakoyun, N. ve Uzun, N. (2022). 2011-2022 Yılları Arasında Çevre Eğitimi ile İlgili Yayımlanan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 51-65. DOI: https://doi.org/10.47479/ihead.1111586
• Kaya, M. (2016). Öğretmen yetiştirme standartları konusunda bir sistematik literatür inceleme. Doktora tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Köseoğlu, S. ve Eroğlu Doğan, E. (2020). Türkiye’de 2010-2017 yılları arasında fen bilgisi öğretmenliği bilim dalında yapılmış olan lisansüstü tezlerin analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(75), 1122-1147. DOI: 10.17755/esosder.654747.
• Littell, J., Corcoran, J. ve Pillai, V. (2008). Systematic reviews and meta-analysis. New York: Oxford University Press.
• Loxley, P., Dawes, L., Nicholls, L. ve Dore, B. (2017). Teaching primary science promoting enjoyment and developing understanding (3rd Ed.) . Londra: Routledge.
• Millar, J. (2004). Systematic reviews for policy analysis, S. Becker ve A. Byrman (ed.), Understanding Research for Social Policy and Practice: Themes, Methods, and Approaches. Bristol: Policy Press.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2012). Okul öncesi öğretmenliği okul öncesi eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Oktay, A., (2002). Yaşamın sihirli yılları: Okul öncesi dönem. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Özcan, C. ve Çalışkan, İ. (2020). Fen eğitimi alanındaki araştırmaların konu ve yöntem açısından incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 21(1), 101-111.
• Özen Uyar, R. ve Ormancı, Ü. (2016). Türkiye'de okul öncesi dönem fen eğitimi araştırmalarında güncel eğilimler: Bir tematik analiz çalışması. 25. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Türkiye, (21- 24 Nisan 2016).
• Özpir Mantaş, H.C. (2018). Okul öncesi fen eğitimi: Bir içerik analizi. Yüksek Lisans tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Page MJ, McKenzie JE, Bossuyt PM, Boutron I, Hoffmann TC, Mulrow CD, et al. (2021). The PRISMA 2020 statement: an updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ, 372:n71. DOİ: 10.1136/bmj.n71.
• Saban, A. ve Ersoy, A. (2019). Eğitimde nitel araştırma desenleri. (3. Baskı). Ankara: Anı.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M. ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim Dergisi, 39(173), 430-453.
• Sirin, S. (2005). Socioeconomic status and academic achievement: A meta-analytic review of research. Review of Educational Research, 75(3), 417-453.
• Şahin, G. ve Bartan, M. (2017). Okul öncesi eğitim alanında yapılan yüksek lisansüstü tezlerinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 60, 69-84.
• Tarman, B., Güven, C. ve Aktaşlı, İ. (2011). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin değerlendirilmesi ve alana katkıları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 391-410.
• Taşkın, Ö. ve Şahin, B. (2008). “Çevre” kavramı ve altı yaş okul öncesi çocuklar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 1-12.
• Yaşar, Ş. (1993). Okul öncesi eğitim öğrencilerinde fene yönelik duyuşsal özelliklerin geliştirilmesi. 9. Ya-Pa Okul Öncesi Eğitim ve Yaygınlaştırılması Semineri, Ankara.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (12. Baskı). Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, M. (2020). Fen öğrenme ve öğretim yaklaşımları. (Ed. H. Ş. Ayvacı) Fen öğrenme ve öğretim yaklaşımları içinde (s. 2-13). (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Yılmaz, M. M., Özen Uyar, R. ve Dikici Sığırtmaç, A. (2020). Okul öncesi fen eğitimi alanında yapılan çalışmaların tematik içerik analizi: 2015-2019 yılları arası. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(2), 553-589.