FEN BİLİMLERİ EĞİTİMİ ALANINDA GENETİK, GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VE BİYOTEKNOLOJİ KONUSUNDA YAPILMIŞ LİSANSÜSTÜ TEZ VE MAKALELERİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 50 - 69, 30.06.2024

Nermin Büşra Çaycı , Arzu Doğru

https://doi.org/10.35346/aod.1457352

Öz

Bu araştırmanın amacı Fen Bilimleri derslerinde genetik, genetik mühendisliği ve biyoteknoloji konularında ülkemizde yapılmış lisansüstü tezlerin ve makalelerin karşılaştırmalı olarak bir analizini yaparak mevcut durumu ortaya koymaya çalışmaktır. Araştırma verileri genetik bilimine ilginin artmaya başladığı 21. yüzyıl başı olan 2000-2022 yılları arası ile sınırlıdır. Ayrıca konu alanının alt başlıkları olan DNA ve genetik kod, GDO, kök hücre ve klonlama gibi kavramların içerdiği çalışmalarda örneklem içine alınmıştır. Araştırma verilerine YÖK (Ulusal Tez Merkezi) ve Web of Science, EBSCO, ULAKBIM, ResearchGate, Science Direct, Google Scholar gibi bilimsel makalelerin yer aldığı kaynaklardan ulaşılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman incelemesi yaklaşımı benimsenerek yapılan çalışmada veriler içerik analizi ile MS Excel programında çözümlenmiştir. Araştırma verilerinden elde edilen sonuçlara göre bu konu alanında Ülkemizde gerçekleştirilen tez çalışmalarında çoğunlukla 2019 yılında yüksek lisans tezi düzeyinde, konu olarak DNA ve Genetik Kod başlığında yapılan çalışmalarda, örneklemi 8. sınıf öğrencilerinin oluşturduğu tespit edilmiştir. Yüksek lisans tezlerinde araştırma yöntemi ve deseni olarak nicel araştırmanın deneysel deseni kullanılmış ve veriler t-testi ile analiz edilmiştir. Makale çalışmalarının ise çoğunlukla 2020 yılında, Biyoteknoloji konusunda ve fen bilgisi öğretmen adaylarına yönelik gerçekleştirildiği tespit edilmiştir Makalelerde araştırma yöntemi ve deseni olarak nicel araştırmanın nicel tarama modeli kullanılmış ve veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Genetik mühendisliği, biyoteknoloji, fen bilimleri eğitimi, doküman analizi

Etik Beyan

Etik kurul gerekli değil

Destekleyen Kurum

Yok

ANALYSIS OF DISSERTATION AND ARTICLES ON GENETICS, GENETIC ENGINEERING AND BIOTECHNOLOGY IN THE FIELD OF SCIENCE EDUCATION

Öz

The aim of this research is to try to reveal the current situation by making a comparative analysis of postgraduate theses and articles on genetics, genetic engineering and biotechnology in Science courses. Research data are limited between 2000 and 2020, the beginning of the 21st century, when the interest in genetics began to increase. In addition, the sub-titles of the subject area, such as DNA and genetic code, GMO, stem cell and cloning were included in the sample in studies. Research data were obtained from YÖK (Council of Higher Education) and scientific articles such as Web of Science, EBSCO, ULAKBIM, ResearchGate, Science Direct, Google Scholar. In the study, which was carried out by adopting the document review approach, which is one of the qualitative research methods, the data were analyzed in MS Excel program with content analysis. According to the results obtained from the research data, it was understood that the sample of the thesis studies carried out in Turkey in this subject area was composed of 8th grade students, mostly at the level of the master's thesis in 2019, in the studies carried out under the title of DNA and Genetic Code. Experimental design of quantitative research was used as research method and design in master's theses and data were analyzed with t-test. In the article studies conducted in Turkey, it was observed that there were mostly studies conducted in 2020, the subject was under the title of Biotechnology, and the sample was conducted with pre-service science teachers. Quantitative survey model of quantitative research was used as the research method and design in the articles, and the data were analyzed with the descriptive analysis method.

Anahtar Kelimeler

Genetic engineering, biotechnology, science education, document analysis

Kaynakça

• Altheide, D. (1996). Process of document analysis. D. Altheide (Edt.) Qualitative media analy- sis. Thousand Oaks: Sage Pub.
• Altıparmak, M. (2005). Rekombinant DNA teknolojisinin öğretiminde interaktif uygulamalar ve biyoetik (Yayınlanmamış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş (5. Baskı).
• Darçın, E.S. (2007). Fen-Teknoloji ve Biyoloji Öğretmen Adayları için Biyoteknoloji Eğitiminin Deneysel Planlanması, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Doğan, S., Kırvak, E. ve Baran, İ. (2004). Lise öğrencilerinin biyoloji derslerinde edindikleri bilgileri günlük hayatla ilişkilendirebilme düzeyleri. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1). 57-63.
• France, B. (2007). Location, location, location: Positioning biotechnology education for the 21st century. Studies in Science Education, 43(1), 88-122.
• Gündüz, E., Yılmaz, M. ve Çimen, O. (2016). MEB ortaöğretim 10. sınıf biyoloji ders kitabının bilimsel içerik bakımından incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 414-430.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 170-189. ISSN: 2147-8406.
• Kulaç, İ., Ağırdil, Y. ve Yakın, M. (2006). Sofralarımızdaki tatlı dert genetiği değiştirilmiş organizmalar ve halk sağlığına etkileri. Türk Biyokimya Dergisi, 31(3), 151-155.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. New York: Sage Publications, Inc.
• Nalçacıoğlu, R. (2006). Biyolojinin dünü, bugünü ve yarını. I. Moleküler Biyoteknoloji Bahar Okulu, Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi, 88-109, Trabzon.
• Özel, M., Erdoğan, M., Uşak, M. ve Prokop, P. (2009). Lise öğrencilerinin biyoteknoloji uygulamalarına yönelik bilgileri ve tutumları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 297-328.
• Polat F, (2017). Fen eğitiminde biyolojide özel konular (1.Baskı). Pegem akademi.
• Semenderoğlu, F., ve Aydın, H. (2014). Öğrencilerin biyoteknoloji ve genetik mühendisliği konularını kavramsal anlamalarına yapılandırmacı yaklaşımın etkisi. International Periodical For The Languages, Literature And History of Turkish Or Turkic. Turkish Studies, 9(8), 751-773.
• Sıcaker, A. ve Öz Aydın, S. (2015). Ortaöğretim biyoteknoloji ve gen mühendisliği kavramlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(2), 51-67.
• Steele, F. ve Aubusson, P. (2004). The challenge in teaching biotechnology. Research in Science Education, 34, 365-382.
• Tatar, N. ve Koray, Ö. C. (2005). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin “genetik” ünitesi hakkındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 415- 426.
• Thieman, W. J. and Palladino, M. A. (2013). Biyoteknolojiye giriş. (Çev: Mücella Tekeoğlu). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Ulutin T, (2005). İnsan genom projesi. Moleküler Hematoloji ve Sitogenetik Alt Komitesi Temel Moleküler Hematoloji Kursu, 70-72, Mersin.
• Uzun, N. ve Sağlam, N. (2005). Genetik konularının öğreniminde deney uygulamalarının akademik başarıya etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 196- 200.
• Yıldırım, O., Kurtuldu, H. M., ve Aydın, S. Ö. (2003). Lise 3. sınıf “biyoteknoloji ve genetik mühendisliği” ünitesinin program tasarısı. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2), 86-110.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Genişletilmiş 9. Baskı) Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yüce, Z. ve Yalçın, N. (2012). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoteknoloji konusundaki bilgi düzeyleri. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 27-30. Niğde Eğitim Fakültesi, Niğde.