Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı ile Fen Bilgisi Öğretmenliği Programı Dersleri İçerisinde Yer Alan Dünya ve Evren ile İlgili İçeriklerin Karşılaştırılması

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 169 - 178, 30.12.2020

Ramazan Çeken

Öz

Dünya ve Evren Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programında (FBDÖP)
Astronomi, jeoloji, Coğrafya gibi bilim dallarını içermesi nedeni ile
disiplinlerarası nitelik taşıyan bir konu alanıdır. 3. Sınıf düzeyinden 8.
Sınıf düzeyine kadar, dünya, gezegenler, dönme hareketi, kayaçlar, fosil,
erozyon, su kaynakları, çevre kirliliği, uzay teknolojisi, deprem, toprak
kayması (heyelan), hava durumu, mevsimler gibi içerikleri taşımaktadır. Bazı
araştırmanın sonuçları, öğrencilerin astronomi, uzay ve özellikle de gezegenler
konusuna, soyut içerikli ve makro düzeyde olmaları nedeni ile pek fazla ilgi
göstermedikleri sonucunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle bu çalışmada, yukarıda
sözü edilen konuların öğrenilmesi ve öğretilmesi sürecine ilişkin olarak hem
FBDÖP hem de Fen Bilgisi Öğretmenliği Programı Dersleri İçeriklerinde (FBÖPDİ)  zamanlama ve içerik bağlamında mevcut olan
eksiklikler üzerinde durulmaktadır. Bu amaçla söz konusu soruna çözüm bulunması
için, öncelikle FBDÖP ve FBÖPDİ’in ilgili içerikler bakımından karşılaştırılması
yapılmıştır. Söz konusu karşılaştırılma için ilgili dokümanlarda içerik analizi
tekniği kullanılmıştır. Sonuç olarak, FBDÖP becerilerinin % 11,35’inin Dünya ve
Evren ile ilgili olduğu anlaşılmıştır. FBÖPDİ’te ise bu konuların yaklaşık
olarak % 2 düzeyinde yer aldığı tespit edilmiştir. İlgili öğretmenlik
programında belirtilen konuları kapsayan Yer Bilimleri, Çevre Bilimi, Astronomi
dersleri bulunmaktadır. Bu çalışmanın sonuçları fen eğitiminin sadece fizik,
kimya ve biyolojiden ibaret olmadığını, bunlarla birlikte Coğrafya, Metalürji,
Meteoroloji ve Uzay Bilimleri gibi farklı disiplinleri de içerdiğini ortaya
koymaktadır. Öğretmen adaylarının bu farkı anlamaları ve mesleki gelişimlerini
buna göre planlamaları, çocukların bu çalışmanın içeriğine konu olan bilim
disiplinlerinde daha çok özgün uygulamalar geliştirebilmelerine katkı
sunabilir.

Anahtar Kelimeler

Fen Eğitimi, Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı

Kaynakça

• [1] Doğru, M., Satar, C. Ve Çelik, M. (2019). Astronomi Eğitiminde Yapılan Çalışmaların Analizi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(7), 235-251. 19.11.2019 tarihinde https://dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/47889/605272 adresinden erişilmiştir.
• [2] Özdemir, E. B. (2019). Animasyon Destekli Fen Öğretiminin 6. Sınıf Öğrencilerinin Güneş, Dünya ve Ay Kavramları Hakkındaki Kavram Yanılgılarının Giderilmesine ve Astronomiye Yönelik Tutuma Etkisi. Başkent University Press, Başkent University Journal of Education, 6(1), 46-58. 19.11.2019 tarihinde http://buje.baskent.edu.tr/index.php/buje/article/view/154/125 adresinden erişilmiştir.
• [3] MEB (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• [4] Xxxx, X. (2019). Öğrenci Projelerinin İnsan Vücudundaki Sistemler Yönünden İçerik Analizi. Samsun: Ondokuz Mayıs Ünivesitesi 100. Yıl Eğitim Sempozyumu Özet Bildiri, 26-28 Ekim 2019.
• [5] Balcı, A. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• [6] Robson, C. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (Çev.: Şakir Çankır ve Nihan Demirkasımoğlu) (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• [7] Elo, S. & Kyngas, H. (2008). The qualitative content analysis process. Journal of Advanced Nursing 62(1), 107–115. doi: 10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
• [8] Hsieh, H. F. & Shannon, S. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research, 15(9): 1277-1288.
• [9] Koçulu, A., Girgin, Ş. ve Coştu, B. (2019). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının 2018 Fen Öğretim Programı Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. 2. Uluslararası Eğitimde Yeni Arayışlar Kongresi. 26-27 Ekim 2019, İstanbul: Marmara Üniversitesi ve Eğitim Gönüllüleri.
• [10] MEB. (2014). 19. Millî Eğitim Şûrası Sona Erdi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. 21.11.2019 tarihinde http://www.meb.gov.tr/19-mill-egitim-srasi-sona-erdi/haber/7594/tr adresinden erişilmiştir.
• [11] Ekiz, D. ve Akbaş, Y. (2005). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Astronomi ile İlgili Kavramları Anlama Düzeyi ve Kavram Yanılgıları. Milli Eğitim Dergisi, 165. 14.12.2014 tarihinde http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/165/ekiz.htm adresinden indirilmiştir.