TOPLUMSAL STATÜ VE ALGI AÇISINDAN ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 28, 25.06.2021

Zeynep Pişkin , Hanifi Parlar

Öz

Öğretmenlik, ülkenin geleceğini oluşturacak nesilleri yetiştirmesi açısından her zaman değerini koruyan mesleklerin başında gelir. Öğretmenin hak ettiği bu değeri layıkıyla görmesi mesleğini yerine getirirken onu motive eden önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Öğretmenin toplumdaki sosyal, kültürel, ekonomik konumunun iyi bir seviyede olması mesleki başarılarını da beraberinde getirir.
Bu çalışmada ülkemizde öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsü, mesleğin toplum nezdinde nasıl algılandığı, öğretmenlik mesleğinin genel özellikleri, mesleğin statüsünü belirleyen faktörler, diğer mesleklerle statü ve algı açısından karşılaştırılması, geçmişten günümüze bu statü ve algıda yaşanan değişiklikler, öğretmenlerin kendi mesleklerine bakışı konularında literatür taraması yapılmıştır. Ayrıca halen görevde olan farklı kıdemlere sahip iki öğretmenin görüşleri de alınarak içerden bir bakış ile konunun değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Çalışma sonunda elde edilen bilgiler değerlendirildiğinde öğretmenlik mesleğinin toplumda her zaman kutsal sayılan bir meslek olmasının yanı sıra zaman zaman statüsünde değişiklikler yaşandığı görülmüştür. Bu durumda; öğretmen niteliklerinden kültürel ve sosyal hayatımızdaki değişikliklere, medyada kullanılan dilden politika yapıcıların aldığı bazı kararlara, ekonomik şartlardan lisans eğitiminin kalitesine kadar birçok etkenin rol oynadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

TOPLUMSAL STATÜ, ALGI, ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ

Kaynakça

• Akyüz, H. (2001). Eğitim sosyolojisinin temel kavram ve alanları üzerine bir araştırma. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Akyüz, Y. (2003). Eğitim tarihimizde günümüze kadar öğretmen yetiştirilmesi ve sağlanması ilkeleri, uygulamaları. Çağdaş Eğitim Sistemlerinde Öğretmen Yetiştirme Ulusal Sempozyumu, Sivas.
• Altan, M.Z. (2017). Öğretmenlik mesleği: Bugünü ve geleceği. Eğitime Bakış Eğitim Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi,13(41). Ankara.
• Ataünal, A. (2000). Öğretmenlik mesleğine giriş veya nasıl bir insan. Ankara: 20 Mayıs Eğitim Kültür ve Dayanışma Vakfı Yayınları.
• Aydın, R. ,Canavar, O. ve Akın, A. (2018). Öğretmenlerin öğretmenlik mesleği ve öğretmenlerin toplumsal statülerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi.21.Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Dergisi, 7(21):965-990.
• Balcı, E. (1991). Öğretmenlerin sosyal statüsü ve ödüllendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 6:121-128.
• Bek, Y. (2007). Öğretmenin toplumsal /mesleki rolleri ve statüsü. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Bozbayındır, F. (2019). Öğretmenlik mesleğinin statüsünü etkileyen unsurların öğretmen görüşleri temelinde incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,18(72).
• Can, S. ,Can, Ş. ve Durukan, E. (1999). Cumhuriyetten günümüze öğretmen ve öğretmenin yetiştirilmesi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi,1(1). Erzurum.
• Ceviz, H. (2018). Toplumdaki öğretmenlik mesleğine ilişkin algı ile öğretmenin mesleki motivasyonu. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2005/2:207-237.
• Dewey, J. (1987). Özgürlük ve kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Doğan, Ö. (2018). Öğretmenlerin görüşlerine göre öğretmenlik mesleğinin imajı. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Duman, T. (1991). Türkiye’de ortaöğretime öğretmen yetiştirme (Tarihi gelişimi). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Erden, M. (2005). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Epsilon Yayınları.
• Gökçe, B. (1984). Ortaöğretim gençliğinin beklenti ve sorunları. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Gönülaçar, Ş. (2016). Türkiye’de öğretmen imajı ve itibarı üzerine bir inceleme. https://www.academia.edu/attachments/41461508/download_file?st=MTU4ODg4MTEzOSw5Mi40NC40MS4xNiw3NDIzODA0&s=profile. (03.04.2020)
• Güven, D. (2010). Profesyonel bir meslek olarak Türkiye’de öğretmenlik. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi. 27(2):1-9.
• ILO/UNESCO. (1966). Recommendation concerning the status of teachers. Paris. UNESCO.
• Kara, E. (1996). Öğretmenlerin statü düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kaya, Y.K. (1984). İnsan yetiştirme düzenimiz. Politika, eğitim, kalkınma. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Keskin, S.C.ve Yüceer, D. (2017). Geçmişten günümüze öğretmenlerin gözünden bir meslek olarak öğretmenlik mesleği. Turkısh Studıes.12(14):85-104.
• Kıran, A. B. ,Durmuş, E. ve Sucu, N.N. (2019). Öğretmenlik mesleğinin itibar kaybı nedenleri üzerine bir inceleme. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi(TURKSOSBILDER). 4(1):8-13.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). Öğretmenlik mesleği ve genel yeterlikleri. Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü. Ankara.
• Milli Eğitim Vakfı. (2014). Türk milli eğitim sisteminin yasal dayanakları. Ankara.
• Mutluer, Ö. (2018). Öğretmenlik mesleğinin sosyal statüsü: bir olgubilim çalışması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bursa.
• Mutluer, Ö. ve Yüksel, S. (2019). Emekli ve kıdemli öğretmenlerin öğretmenlik mesleğinin sosyal statüsü hakkındaki görüşleri. 28.Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Oktay, A. (1991). Öğretmenlik mesleği ve öğretmenin nitelikleri. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3:187-193.
• Özdemir, T.Y. ve Orhan, M. (2019). Öğretmenlerin “öğretmenlik mesleğinin imajı" hakkındaki görüşleri. Trakya Eğitim Dergisi. 9(4):824-846.
• Özkale, U.S. (2016). Öğretmenlik mesleğinin toplumdaki statü ve saygınlığının azalmasının nedenleri ve çözüm önerileri. Zirve Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Özoğlu, M. (2010). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminin sorunları. Seta Analiz Dergisi. 17:1-40.
• Özoğlu, M., Gür, B.S. ve Altunoğlu, A. (2013). Türkiye’de ve dünyada öğretmenlik retorik ve pratik. Eğitime Bakış Eğitim-Öğretim ve Bilim AraştırmaDergisi. 54(10).
• Özsoy, G., Özsoy, S. ,Özkara, Y. ve Memiş, A.D. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörler. İlköğretim Online Dergisi. 9(3):910-921.
• Sunar, L., Kaya, Y., Otrar, M., Nerse, S., Demiral, S. (2015). Türkiye’de çalışma yaşamı ve mesleklerin itibarı araştırması, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Şişman, M. (2006). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• TDK Sözlük, (2020). sozluk.gov.tr. (25 Mayıs 2020’de ziyaret edildi.)
• Tezcan, M. (1997). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Kendi Basımı.
• Topçu, N. (1960). Türkiye’nin maarif davası. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2017.
• Turan, İ. (2017). Tarihsel süreçte öğretmenlerin toplumsal statüsündeki değişim. Uluslararası Öğretmen Eğitimi ve Akreditasyon Kongresi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Ulutaş, P. (2017). Öğretmenlerin bakış açısından öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Ünsal, S. (2018). Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin statüsüne ilişkin bir pareto analizi. Sakarya University Journal of Education. 8(2):111-130.
• Yetim, A. ve Göktaş, . (2004). Öğretmenin mesleki ve kişisel özellikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi 12(2), Kastamonu.
• Yurdakul, S. , Gür, B.S. , Çelik, Z. Kurt, T. (2016). Öğretmenlik mesleği ve mesleğin statüsü, Eğitim Bir Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi, 70(13).