HİTİTÇE METİNLERDE GEÇEN MUNUSSUHUR.LÁ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2023, Cilt: 17 Sayı: 1, 187 - 206, 27.06.2023

Hasan Tuncer

https://doi.org/10.46931/aran.1278557

Öz

Hititlerde kadınların birçok farklı görevlerde yer aldığı bilinmektedir. Siyasi hayat kadar, ekonomik ve sosyal yaşamda da kendisine yer bulan kadınlar, günlük olarak yaptıkları işlerin yanı sıra; saray, tapınak gibi devlet kontrolünde olan yerlerde de çeşitli görevlerde bulunmuşlardır. Bu yerlerde görev alan kadın grubundan birisi, Sumerce MUNUS(.MEŠ)SUHUR.LÁ ismiyle zikredilir. Kendisiyle ilgili hizmetçi kadın, hierodul gibi çeşitli tanımlamaların yapıldığı bu kimseler; birçok farklı belgede karşımıza çıkmaktadır. Bazen saray içerisindeki olayların başkahramanı olarak karşımıza çıkan bu görevliler, bazen ritüellerde yer almakta, bazen de kendilerine büyük bağışlar yapılarak, bir hizmetçi statüsünden ziyade, daha üst düzey kimselerin sahip olabileceği olanaklarla donatılmışlardır. Birçok farklı görevi üstlenen bu kadınlar, özellikle dini içerikli olmak üzere, diğer metinlerde de birçok kez belgelenmiş ve Hitit dünyasındaki yerlerini almışlardır.

Anahtar Kelimeler

Hitit, MUNUSSUHUR.LÁ, yardımcı kadın, çivi yazısı.

An Assessment on MUNUSSUHUR.LÁ Mentioned in Hittite Texts

Öz

It is known that women took part in many different tasks in the Hittites. Women, who find a place for themselves in economic and social life as well as in political life, besides their daily work also held various positions in places under state control such as palaces and temples. One of the womens’s group working in these places is mentioned as MUNUS(.MEŠ)SUHUR.LÁ in Sumerian. These people, for whom various definitions such as maidservant, hierodule are made; appears in various documents. These officials, who sometimes appear as the protagonists of the events in the palace, sometimes take part in rituals, and sometimes by making large donations to them, they are equipped with the opportunities that higher-level people can have, rather than a servant status. These women, who took on various tasks, were documented many times in other texts, especially with religious content, and took their place within the Hittite world.

Anahtar Kelimeler

Hittite, MUNUSSUHUR.LÁ, assistant women, cuneiform.

Kaynakça

• Alparslan, Metin. II. Muršili ve Dönemi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2006.
• Akdoğan, Rukiye. “Huqqana Antlaşması (A Nüshası) Transkripsiyon ve Tercümesi”, Höyük 4 (2011): 1-73. Bawanypeck, Daliah. Die Rituale der Auguren. Heidelberg: Universitätsverlag Winter, 2005.
• Beal, Richard H. “Gleanings from Hittite Oracle Questions on Religion, Society, Psychology and Decision Making”, ed. P. Taracha, Silva Anatolica. Anatolian Studies Presented to Maciej Popko on the Occasion of His 65th Birthday. 11-37. Warsaw, 2002.
• Beckman, Garry. “The Hittite ‘Ritual of the Ox’ (CTH 760.I.2.3)”. OrNS 59 (1990): 34-55.
• Beckman, Garry. Hittite Diplomatic Texts. Society of Biblical Literature, 1999.
• Beckman, Garry. “Babyloniaca Hethitica: The ‘babilili-ritual’ from Boğazköy (CTH 718)”, ed. K. A. Yener, H. A. Hoffner, S. Dhesi, Recent Development in Hittite Archaeology and History. 35-42. Winona Lake, 2002.
• Bryce, Trevor. Hitit Dünyasında Yaşam ve Toplum, çev. M. Günay, Ankara: Dost Kitabevi, 2003.
• Collins, Billie Jean. “Pigs at the Gate: Hittite Pig Sacrifice in its Eastern Mediterranean Context”, Journal of Ancient Near Eastern Religions 6/1. (2006): 155-188.
• Daddi, F. Pecchioli. Mestieri, professioni e dignita nell’Anatolia ittita. Roma: Edizioni dell’Ateneo, 1982.
• Darga, A. Muhibbe. Anadolu’da Kadın: On Bin Yıldır Eş, Anne, Tüccar, Kraliçe. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2015.
• de Martino, Stefano. “Le accuse di Muršili II alla regina Tawananna secondo il testo KUB XIV 4”, ed. S. de Martino ve F. Imperati, Eothen 9. 19-48. Firenze, 1998.
• Devecchi, Elena. Trattati Internazionali Ittiti. Testi del Vicino Oriente Antico, Brescia: Paideia Editrice, 2015. Fuscagni, Francesco. hethiter.net/: CTH 425.2 (Portal Mainz), 2016.
• Goetze, Albrecht. The Hittite Ritual of Tunnawi. New Haven: American Oriental Society, 1938.
• Groddek, Detlev. Hethitische Texte in Transkription KUB 60. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2006.
• Güterbock, Hans Gustav. “A Hurro-Hittite hymn to Ishtar”, Journal of American Oriental Society 103/1 (1983): 155-164.
• Haas, Volkert. Geschichte der Hethitischen Religion. Leiden: Brill, 1994.
• Haas, Volkert. Hethitische Orakel Vorzeichen und Abwehrstrategien. Berlin: Walter de Gruyter, 2008.
• Haas, Volkert ve Wegner, Ilse. Die Rituale der Beschwörerinnen SALŠU.GI. CHS 1/5, Roma: Multigrafica Editrice, 1988.
• Hoffner, Harry A. Hittite Myths, Atlanta: Society of Biblical Literature, 1998.
• Marcuson, Hannah. Word of the Old Woman: Studies in Female Ritual Practice in Hittite Anatolia. Chicago: University of Chicago, 2016.
• Miller, Jared L. Royal Hittite Instructions and Related Administrative Texts. Atlanta: Society of Biblical Literature, 2013.
• Mouton, Alice. “Violence ritualisee en Anatolie Hittite”, Zeitschrift für Assyriologie 105/1 (2015): 69-85.
• Reyhan, Esma. Hitit Devleti’nde Siyaset ve Yönetim: Direktif, Yemin ve Sadakat. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları, 2017.
• Rieken, Elizabeth. hethiter.net/: CTH 345.I.3.1 (Portal Mainz), 2009.
• Rüster, Christel ve Wilhelm, Gernot. Landschenkungsurkunden Hethitischer Könige. StBoT/Beiheft 4. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2012.
• Rüster, Christel ve Neu, Erich. Hethitisches Zeichenlexikon: Inventar und Interpretation der Keilschriftzeichen aus den Boğazköy-Texten. Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1989.
• Schuler, Einar von. Hethitische dienstanweisungen für höhere Hof- und Staatsbeamte Ein Beitrag zum antiken Recht Kleinasiens. Graz: Biblio-Verlag, 1957.
• Singer, Itamar. Hittite Prayers. Atlanta: Society of Biblical Literature, 2002.
• Starke, Frank. Die Keilschrift-Luwischen Texte in Umschrift. StBoT 30, Wiesbaden: Otto Harrassowitz, 1985.
• Tischler, Johann. Hethitisches Handwörterbuch. Innsbruck: Innsbrucker Beiträge zur Sprachwissenschaft, 2001.
• Trabazo, Jose Virgilio Garcia. Textos religiosos hititas: Mitos, plegarias y rituales. Madrid: Editorial Trotta, 2002.
• Ünal, Ahmet. Ein Orakeltext über die Intrigen am Hethitischen Hof (KUB XXII 70: Bo 2011). Heidelberg: Carl Winter, 1978.
• Ünal, Ahmet. Hititçe-Türkçe Türkçe-Hititçe Büyük Sözlük: Hattice, Hurrice, Hiyeroglif Luvicesi, Çivi Yazısı Luvicesi ve Palaca Sözcük Listeleriyle Birlikte. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları, 2016.
• Yiğit, Turgut. “Boğazköy Arşivi Belgelerine Göre MUNUS(.MEŠ)KAR.KID Üzerine Bir İnceleme”, Tarih İncelemeleri Dergisi 17/1 (2002): 73-81.
• Waal, Willemijin J. I., Hittite Diplomatics Studies in Ancient Document Format and Record Management. StBoT 57, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag, 2015.
• Watkins, Calwert. How to Kill a Dragon Aspects of Indo-European Poetics. Oxford: Oxford University Press, 1995. Wilhelm, Gernot. hethiter.net/: CTH 42 (Portal Mainz), 2013.