CIC. ATT. 6.1.15 VE CILICIA’DA YABANCI YARGIÇLAR (PEREGRINI IUDICES) SORUNU ÜZERİNE KISA BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2023, Cilt: 17 Sayı: 2, 393 - 405, 25.12.2023

Hüseyin Uzunoğlu

https://doi.org/10.46931/aran.1371751

Öz

Bu makalede Cicero’nun dostu Atticus’a yazdığı bir mektubunda geçen peregrini iudices ifadesinin ne anlama geldiği tartışılmaktadır. Cicero söz konusu pasajında Yunanlıların peregrini iudices’e sahip oldukları için duydukları mutluluğun altını çizmektedir. Hellenistik Dönem Yunan kentlerinde son derece yaygın bir uygulama olan yabancı yargıç heyeti çağırma geleneğinin Roma İmparatorluk Dönemi içlerine kadar devam ettiği bilindiği için bu ifadeye yapılan ilk yorum peregrini iudices’in bu yabancı yargıç grubu olduğu ve Cicero’nun Cilicia valiliği öncesinde bir süreliğine artık var olmayan bu geleneğin yeniden başlatıldığı olmuştur. Bu yapılan öneriye karşıt bir başka görüşe göre ise peregrini iudices kentlerdeki yabancı vatandaşlar arasındaki davalara bakan yargıçlar olup sorumluluk alanı açısından bir nevi Roma’daki praetor urbanus’a benzemektedir. Makalede tüm bu yorumlar yeniden gözden geçirilerek bu kişilerin yabancı yargıç olması gerektiğine dair yapılan ilk öneriye bağlı kalınması gerektiği vurgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

peregrini iudices, Cicero, Cilicia eyaleti, uluslararası yargılama, ksenokrites

Cic. Att. 6.1.15 and a Brief Evaluation on the Problem of Foreign Judges (Peregrini Iudices) in Cilicia

Öz

Kaynakça

• Cic. Att. (Cicero, Epistulae ad Atticum) = Cicero, Letters to Atticus, Volume II. Edited and translated by D. R. Shackleton Bailey. Loeb Classical Library 8. Cambridge, MA 1999: Harvard University Press.
• Cic. Verr. (Cicero, In Verrem) = Cicero, The Verrine Orations, Volume I. Edited and translated by L. H. G. Greenwood. Loeb Classical Library 221. Cambridge, MA 1928: Harvard University Press.
• Cassayre, Aude. La justice dans les cités grecques: de la formation des royaumes hellénistiques au legs d'Attale. Rennes: Presses universitaires de Rennes, 2010.
• Crowther, Charles. Foreign judges from Priene: studies in hellenistic epigraphy. Londra: University of London, King's College (Yayımlanmamış Doktora Tezi), 1990.
• Crowther, Charles. “Iasos in the second century BC III: foreign judges from Priene”, Bulletin of the Institute of Classical Studies 40, (1995): 91-138.
• Crowther, Charles. “Foreign Judges and Regional Variations in Hellenistic Asia Minor”, H. Elton, G. Reger (ed.), Regionalism in Hellenistic and Roman Asia Minor, Bordeaux: Ausonius Éditions, (2007): 53-59.
• Dmitriev, Sviatroslav. “The Status of Greek Cities in Roman Reception and Adaptation”, Hermes 145/2, (2017): 195-209.
• Fournier, Julien. Entre tutelle romaine et autonomie civique: L'administration judiciaire dans les provinces hellénophones de l'empire romain (129 av. J.-C. - 235 apr. J.-C.). Atina: Ecole Française d'Athènes, 2010.
• Gauthier, Philippe. Symbola. Les étrangers et la justice dans les cités grecques, Nancy: Université de Nancy, 1972.
• Jones, Arnold Hugh Martin. The Greek city from Alexander to Justinian, Oxford: Clarendon Press, 19663.
• Kallet-Marx, Robert Morstein. “Asconius 14-15 Clark and the Date of Q. Mucius Scaevola's Command in Asia”, Classical Philolgy 84/4 (1989): 305-312.
• Kallet-Marx, Robert Morstein. Hegemony to Empire : The Development of the Roman Imperium in the East from 148 to 62 B.C. Berkeley, CA: University of California Press, 1995.
• Kantor, Georgy. “Roman legal administration in the province of Asia: Hellenistic heritage vs. innovation”, J. Dubouloz, S. Pittia, G. Sabatini (ed.), L'imperium Romanum en perspective. Les savoirs d'empire dans la République romaine et leur héritage dans l'Europe médiévale et moderne, Besançon: Presses Universitaires de Franche-Comté (2014), 243-268.
• Kantor, Georgy. “Towards the Dating of the Inscriptions of Foreign Judges at Mylasa”, Epigraphica Anatolica 49 (2016): 131-135.
• Kasten, Helmut. Atticus-Briefe / Epistulae ad Atticum: Lateinisch – Deutsch. Berlin: De Gruyter, 1980.
• Larsen, Jakob Aall Ottesen. “"Foreign Judges" in Cicero Ad Atticum vi.1.15”, Classical Philology 43/3 (1948): 187-190.
• Lintott, Andrew. Imperium Romanum. Politics and Administration, Londra – New York: Routledge, 1993.
• Marshall, Anthony J. “The Survival and Development of International Jurisdiction in the Greek World under Roman Rule”, ANRW II, 13 (1980): 626-651.
• Morrell, Kit. Pompey, Cato, and the Governance of the Roman Empire, Oxford: Oxford University Press, 2017.
• Nörr, Dieter. “Zu den Xenokriten in TAM II 2 Nr. 508”, Ch. Schubert, K. Brodersen (ed.), Rom und der griechische Osten. Festschrift für Hatto H. Schmitt, Stuttgart: Franz Steiner Verlag (1995): 187-197.
• Nörr, Dieter. “Zu den Xenokriten (Rekuperatoren) in der römischen Provinzialgerichtsbarkeit”, W. Eck (ed.), Lokale Autonomie und römische Ordnungsmacht in den kaiserzeitlichen Provinzen vom 1. bis 3. Jahrhundert, Münih: De Gruyter (1999): 257-301.
• Richardson, John. “Roman Law in the Provinces”, D. Johnston (ed.), The Cambridge Companion to Roman Law, Cambridge: Cambridge University Press (2015), 45-58.
• Robert, Louis. “Les juges étrangers dans la cité grecque”, in: E. von Caemmerer et al., ΧΕΝΙΟΝ. Festschrift für Pan. J. Zepos anlässlich seines 65. Geburtstages am 1. Dezember 1973. I. Band, Atina – Freiburg/Br. – Köln: Ch. Katsikalis Verlag (1973): 765-782.
• Sayar, Mustafa Hamdi. “Antik Kilikya’da Şehirleşme”, XII. Türk Tarih Kongresi Bildirileri, I, Ankara: TTK Yayınları (1999), 193-216.
• Tozan, Murat. “Cicero’nun Cilicia Valiliği”, Cedrus IV (2016): 105-126.
• Tyrell, Robert Yelverton ve Purser, Louis Claude (ed.). The correspondence of M. Tullius Cicero: arranged according to its chronological order, with a revision of the text, a commentary and introductory essays, Dublin-Londra: Dublin University Press, 1890.
• Watt, William Smith. “Notes on Cicero, "Ad Atticum", Books 5-8”, Mnemosyne 16/4 (1963): 364-399.
• IG ΧII3 von Gaertringen, F. Hiller. Inscriptiones Graecae, XII. Inscriptiones insularum maris Aegaei praeter Delum, 3. Inscriptiones Symes, Teutlussae, Teli, Nisyri, Astypalaeae, Anaphes, Therae et Therasiae, Pholegandri, Meli, Cimoli. Berlin, 1898.
• I. Knidos Blümel, Wolfgang. Die Inschriften von Knidos (IK 41). Bonn, 1992.
• I. Mylasa I Blümel, Wolfgang. Die Inschriften von Mylasa. Teil I: Inschriften der Stadt (IK 34). Bonn, 1987.
• I. Perge I Şahin, Sencer. Die Inschriften von Perge. Teil I: Vorrömische Zeit, frühe und hohe Kaiserzeit (IK 54). Bonn, 1999.
• I. Priene I Blümel, Wolfgang ve Merkelbach, Reinhold. Die Inschriften von Priene. Teil I: Text (IK 69). Bonn, 2014.
• I. Stratonikeia I Şahin, M. Çetin. Die Inschriften von Stratonikeia. Teil I: Panamara (IK 21). Bonn, 1981.
• TAM II Kalinka, Ernst. Tituli Asiae Minoris, II. Tituli Lyciae linguis Graeca et Latina conscripti 3 fasc. Viyana, 1920-1944.