ALİYA İZZETBEGOVİÇ’İN SİYASAL ONTOLOJİSİ

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 47 - 64, 25.04.2019

Mehmet Ulukütük

Öz

Aliya
İzzetbegoviç, çağdaş İslam düşüncesi içerisinde hem yazdıkları ile hem de rol
aldığı öneli devlet görevleriyle, hem de söylemleri ile müstesna bir yere
sahiptir. Siyasal arenanın ve reel politiğin kalbinde yer alırken Müslüman
kimliği ile yaptığı işler arasında maksimum bir uyum arayışı içinde olmuştur.
Modern dönemlerin siyaset ve ahlak ile hukuk ve değerler arasındaki yapmış
oldukları ayrımların aksine Aliya bunlar arasındaki kopmaz bağları özellikle
vurgulamıştır. Bu makalede Aliya’nın siyasal söylem ve uyguları ile siyasal
ontolojisi arasındaki ilişkiler günyüzüne çıkarılmaya çalışılacaktır. Zira
Aliya’ya göre hayat bir bütündür ve bu bütünlük anlamını kendine dayandığı
ontolojiye dayandırır. Siyasal alan da bu ontolojiden bağımsız ele alınamaz.
Düşünce hayatı yönlendirmez, hayat düşünceyi istikamet verir. Hayatı kendi
ontolojisi tasavvur eden bir yaklaşımın söz konusu ontolojiyi hukuki, siyasi
veya ahlaki olarak kompartmanlara ayırması düşünülemez. Modern batı
düşüncesinde var olduğu şekli ile hayat, dram ve ütopya seçeneklerine
hapsedilemez. 

Anahtar Kelimeler

Aliya İzzetbegoviç, Siyaset felsefesi, Siyasal ontoloji, Siyaset ve hukuk

ALIJA IZETBEGOVIC’S POLITICAL ONTOLOGY

Öz

Alija Izetbegovic has an exceptional place both in his writing and his role in the field of pre-eminent state. At the heart of the political arena and real politics, he was seeking maximum harmony between his Muslim identity and his work. In contrast to the distinctions between modern times and politics and morality and law and values, Aliya emphasized the unbroken ties between them. In this article, the relations between Aliya's political discourse and its practices and political ontology will be explored. According to Aliya, life is a whole, and this unity based its ontology on its own. The political field cannot be considered independent of this ontology. Thought life does not lead, life gives direction to thought. It is inconceivable that an approach that envisions a life-ontology can divide the ontology into legal, political or moral compartments. It cannot be confined to life, drama and utopia as it exists in modern western thought.

Anahtar Kelimeler

Alija Izetbegovic, Philosophy of Politics, Political Ontology, Politics and Law, Poltics and Ethics

Kaynakça

• Akın, H. Mahmut (2010). “Aliya İzzetbegoviç’in Entelektüel Mirası”, Ed. Ö.H. Özalp ve K. Gültürk, Uluslararası Aliya İzzetbegoviç Sempozyumu (11-12 Ekim 2008), İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları. s. 100-108.
• Akın, H. Mahmut (2013). “Aliya İzzetbegoviç’in Siyaset Felsefesi ve İslam”, Vefatının 10.Yılında Aliya İzzetbegoviç Doğu Batı Arasında İslam Birliği İdeali Sempozyumu Bildirileri, 26 Ekim 2013, Üsküdar, ss. 25-33.
• Akın, H. Mahmut (2015). “Carl Schmitt’in Siyasal Teorisi Karşısında Aliya İzzetbegoviç’in Siyasal Pratiği”, Tezkire Dergisi, Sayı: 54.Akın,
• H. Mahmut (2018). “Aliya İzetbegoviç’in Dram ve Ütopya Ayırımı ve İslam Yorumu”, Aliya İzzetbegoviç Hikmet, Özgürlük ve İslam, Der. Mahmut Hakkı Akın, İstanbul: Pınar Yayınları.Akın,
• H. Mahmut, (2006) “Aliya ve Savaş Ahlakı: Aliya İzzetbegoviç’te Özgürlük ya da Bosna Savaşı’nı Yeniden Düşünmek”, Tezkire, Sayı: 42, 227-232. Akın,
• Mahmut H. Karaaslan, Faruk, (2015) Özgürlük Mücadelecisi ve İslâm Düşünürü Aliya İzzetbegoviç, İstanbul: Pınar Yayınları.
• Baykan, Erdal (2016). Aliya Okumaları: İslam Deklarasyonu, Konya: Çizgi Yayınları.Birgül, Mehmet Fatih (2018). “Müslüman Aydının Pozitivizmle İmtihanı: İzzetbegoviç’te ve İlk Muhafazakârlarımızda Bergson Etkileri”, Aliya İzzetbegoviç Hikmet, Özgürlük ve İslam, Der. Mahmut Hakkı Akın, İstanbul: Pınar Yayınları.
• Çınar, Aliye, (2006) “Evrensellik ve Yerellik Arasında Bir Teoloji Arayışında Fiilî İrfanın Önemi”, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, , cilt: XV, sayı: 1.
• Davutoğlu, Ahmet, (1996) “Aliya Modeli ve Bosna’daki Liderlik Yapılanması”, Aksiyon, Sayı: 94, s. 38-40. Davutoğlu, Ahmet, (2001) Stratejik Derinlik, İstanbul: Küre Yayınları.
• Düzgün, Ş. Ali (2010). “Aliya ve Kurucu İrade Olarak İslam”, Ed. Ö.H. Özalp ve K. Gültürk, Uluslararası Aliya İzzetbegoviç Sempozyumu (11-12 Ekim 2008), Bağcılar Belediyesi Kültür Yay. İstanbul, s. 75-90.
• Erkilet, A. (2010). “Özgürleştirici Bir Önder: Aliya. Ö.H. Özalp ve K. Gültürk (Ed.), Uluslararası Aliya İzzetbegoviç Sempozyumu (11-12 Ekim 2008), İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları. ss. 112-116.
• Erkilet, Alev, (2007). “Aliya İzzetbegoviç’in İslam Dünyasına Yönelik Analizleri”, İlem Yıllığı 2, İstanbul: (Aliya İzzetbegoviç’i Anma Toplantısı), s. 106-109.
• Falk, Richard, (1998). “Sahte Evrensellik ve Dışlamanın Jeopolitiği: İslam Örneği”, Divân İlmî Araştırmalar/2, s. 99-116.
• Fazlıoğlu, İhsan (2015). Kendini Bulmak, İstanbul: Papersense Yayınları.Gencer,
• Bedri, (2008). “Bütünsel Bilginin Peşinde, Hikmet”, Rıhle Dergisi, Yıl:1, Sayı:1, Nisan-Haziran.
• Görgün, Tahsin, (2010). “Bir Düşünür”, Ed. Ö.H. Özalp ve K. Gültürk, Uluslararası Aliya İzzetbegoviç Sempozyumu (11-12 Ekim 2008), Bağcılar Belediyesi Kültür Yay. İstanbul, s.59-60.
• İzzetbegoviç, Aliya (2003). Bosna mucizesi: Konuşmalar, Çev. F. Altun ve R. Ahmedoğlu, Ankara: Yöneliş Yayınları.
• İzzetbegoviç, Aliya (2007). İslam Deklarasyonu ve İslami Yeniden Doğuşun Sorunları, çev. R. Ademi, Fide Yay. İstanbul.
• İzzetbegoviç, Aliya(1992). Doğu ve Batı Arasında İslam, çev. S. Şaban, Nehir Yay. İstanbul
• İzzetbegoviç, Aliya, (2003). Tarihe tanıklığım, Çev. A. Erkilet, Ahmet Demirhan, Hanife Öz, İstanbul: Küre Yayınları.
• İzzetbegoviç, Aliya, (2005). Özgürlüğe Kaçışım: Zindandan Notlar, Çev. H. T. Başoğlu, İstanbul: Klasik Yayınları.
• Jerkovic, A. (2010). “Aliya Machialvelli’ye Karşı”, Ed. Ö.H. Özalp ve K. Gültürk, Uluslararası Aliya İzzetbegoviç Sempozyumu (11-12 Ekim 2008), Bağcılar Belediyesi Kültür Yay. İstanbul, s. 34-38.
• Karaarslan, Faruk (2010). Entelektüel Üzerine Eleştirel Bir Çalışma: Aliya İzzetbegoviç Örneği, Selçuk Üniversitesi, SBE. Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Karaarslan, Faruk (2013). “Bir Düşünce Adamı Olarak Aliya İzzetbegoviç”, Ed. M. H. Mercan, Gelenek ile Modernite Arasında Bilgi ve Toplum, İstanbul: Yedi Renk Yayınları, ss.127-144.
• Karaarslan, Faruk, (2012). “Aliya İzzetbegoviç’in Ahlak ve Siyaset Anlayışı”, TYB Akademi, 4, 2012, 111-122.
• Karaaslan, Faruk (2013). “Medeniyet Tartışmalarına Antiütopyacı Bir Yaklaşım: Aliya İzzetbegoviç Örneği”, Vefatının 10.Yılında Aliya İzzetbegoviç Doğu Batı Arasında İslam Birliği İdeali Sempozyumu Bildirileri, 26 Ekim 2013, Üsküdar, ss. 25-33.
• Küçükalp, Kasım (2014). “Varlık Problemi Bağlamında Düşünmenin İmkânı: İki Varlık, İki Düşünme Biçimi: Epistemoloji Öncelikli Düşünme ile Ontoloji Öncelikli Düşünme Arasındaki Farka Dair Bir İnceleme”, İLEM Eğitim Programı 2014-2015 Açılış Konferansı, 18 Ekim, Üsküdar.
• Lavic, S. (2010). “Bir Devlet Adamı Olarak Aliya İzzetbegoviç”. Ö.H. Özalp ve K. Gültürk (Ed.), Uluslararası Aliya İzzetbegoviç Sempozyumu (11-12 Ekim 2008), Bağcılar Belediyesi Kültür Yay. İstanbul, s. 50-55.
• Mahmutoğlu, Yakup (2018). “Aliya İzzetbegoviç’in Hukuk Düşüncesine Hâkim Olan İlkeler ve Evrensel Hukuk Anlayışına Katkıları”, Uluslararası Sosyal & Hukuk Çalışmaları Kongresi, ss. 623-639.
• Neimarlija, H. (2010) “Üçüncü Yol Tezi”, Ed. Ö.H. Özalp ve K. Gültürk, Uluslararası Aliya İzzetbegoviç Sempozyumu (11-12 Ekim 2008), Bağcılar Belediyesi Kültür Yay. İstanbul s. 151-156.
• Ovacık, Zübeyir (2018). “Seküler Etik Mümkün mü? Aliya İzzetbeğoviç’te Etiğin Seküler İmkânına Yönelik Felsefî Bir Soruşturma”, Felsefe Dünyası Dergisi, sayı: 68, ss. 84-110.
• Said, Cevdet, (2011). Bireysel ve Toplumsal Değişmenin Yasaları, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Toktaş, Fatih (2016). “Yenilikçi Müslüman Düşünür Olarak Aliya İzzetbegoviç”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 44, ss. 7-45.Toktaş, Fatih (2018). “Bir Oksidentalist Olarak Aliya İzzetbegoviç”, Aliya İzzetbegoviç Hikmet, Özgürlük ve İslam, Der. Mahmut Hakkı Akın, İstanbul: Pınar Yayınları.
• Umran, Sedat (2015). “Aliya İzzetbegoviç ve Entelektüel Mirası”, Umran Dergisi, Kasım. Yenigün, Halil İbrahim (2013) “Siyaset Teorisinde Yeni Ontolojik ve Teolojik Demokrasi”, Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, Cilt 18 Sayı 34/1, ss. 1-48.