ETİK LİDERLİĞİN ÇALIŞANLARIN ÖRGÜTSEL ADALET ALGILARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: İLETİŞİM SEKTÖRÜNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 135 - 152, 20.06.2021

Mehmet Yıldırım

Öz

Bu çalışma, etik liderlik davranışlarının çalışanların örgütsel adalet algısı üzerinde herhangi bir etkisinin bulunup bulunmadığını ortaya koymak amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında Türkiye’deki iletişim sektöründe faaliyet gösteren bir işletmenin bölge müdürlüğüne bağlı müşteri ilişkileri çalışanlarına çevrimiçi ortamda anketler dağıtılmış ve 66 geri dönüş alınmıştır. Kullanılan ölçeklere ilişkin yapılan faktör analizleri sonucunda etik liderlik ölçeğinin orijinal ölçekteki gibi tek faktör altında toplandığı, ancak örgütsel adalet ölçeğindeki bazı ifadelerin çapraz dağılarak faktör yapısını bozduğu, bir ifadenin ise çevrimiçi sorunlardan dolayı analize elverişli sonuçları elde edilemediği tespit edilmiştir. Bu nedenle faktör analizi sonucunda örgütsel adalet ölçeği için etkileşim adaleti ve dağıtım adaleti olmak üzere iki boyutlu bir yapı ortaya çıkmıştır. Elde edilen veriler üzerinden yapılan analizler sonucunda çalışanların etik liderlik davranışları ve örgütsel adalet ve dağıtım adaletine yönelik algılarının orta düzeyde, ancak etkileşim adaletine yönelik algılarının ise yüksek düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca etik liderliğin örgütsel adalet ve alt boyutları üzerindeki etkisinin ortaya çıkarılması amacıyla yapılan basit doğrusal regresyon analizi sonucunda etik liderliğin, örgütsel adalet ve alt boyutları olan etkileşim ve dağıtım adaleti üzerinde pozitif yönde anlamlı bir etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. Araştırmanın sonuçları tartışılmış ve gelecekte yapılacak bilimsel çalışmalar için bir takım önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Etik Liderlik, Örgütsel Adalet, Liderlik

THE EFFECT OF ETHICAL LEADERSHIP ON ORGANIZATIONAL JUSTICE PERCEPTION OF EMPLOYEE: A RESEARCH IN COMMUNICATION SECTOR

Öz

This study was conducted to reveal whether ethical leadership behaviors have any effect on employees' perception of organizational justice. Within the scope of the research, online surveys were distributed to the customer relationship employees of an enterprise operating in the communication sector in Turkey. 66 feedbacks were received. As a result of the factor analysis of the scales used, it was determined that the ethical leadership scale was collected under a single factor as in the original scale, but some statements in the organizational justice scale disrupted the factor structure by cross-distributing, and one statement could not be analyzed due to online problems. Therefore, as a result of the factor analysis, a two-dimensional structure, interactional justice and distributive justice, emerged for the organizational justice scale. As a result of the analysis made on the data obtained, it was revealed that the ethical leadership behaviors of the employees and their perceptions of organizational justice and distributional justice were at a medium level, but their perception of interactional justice was at a high level. In addition, as a result of the simple linear regression analysis conducted in order to reveal the effect of ethical leadership on organizational justice and its sub-dimensions, it was revealed that ethical leadership has a significant positive effect on organizational justice and its subdimensions, interactional and distributional justice. The results of the study were discussed and some implications were given for future research. 

Anahtar Kelimeler

Ethical Leadership, Organizational Justice, Leadership

Kaynakça

• Akar, H. (2018). Meta-Analysis Study on Organizational Outcomes of Ethical Leadership. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 13(4), 6-25.
• Akdoğan, A., & Demirtaş, Ö. . (2014). Etik Liderlik Davranışlarının Etik İklim Üzerindeki Etkisi: Örgütsel Politik Algılamaların Aracı Rolü. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 107-124.
• Akil, C. (2012). Türkiye Barolar Birliği Disiplin Kurulu Kararları Işığında Avukatın Görevini Öenle Yerine Getirme Yükümlülüğü, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi.
• Akram, T., Lei, S., Haider, M. J., & Hussain, S. T. . (2020). The impact of organizational justice on employee innovative work behavior: Mediating role of knowledge sharing. Journal of Innovation & Knowledge, 5(2), 117-129.
• Al Halbusi, H., Ruiz-Palomino, P., Jimenez-Estevez, P., & Gutiérrez-Broncano, S. . (2021). How Upper/Middle Managers' Ethical Leadership Activates Employee Ethical Behavior? The Role of Organizational Justice Perceptions Among Employees. Frontiers in Psycho.
• Al Halbusi, H., Ruiz-Palomino, P., Jimenez-Estevez, P., & Gutiérrez-Broncano, S. (2021). How Upper/Middle Managers' Ethical Leadership Activates Employee Ethical Behavior? The Role of Organizational Justice Perceptions Among Employees. Frontiers in Psycho.
• Arslantaş, C. C., & Dursun, M. (2008). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan güven ve psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisinde etkileşim adaletinin dolaylı rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 111-128.
• Aşık, N. (2016). Örgütsel Adaletin İşle Bütünleşme Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama. The Journal of Academic Social Science Studies.
• Avey, J. B., Palanski, M. E., & Walumbwa, F. O. . (2011). When leadership goes unnoticed: The moderating role of follower self-esteem on the relationship between ethical leadership and follower behavior. Journal of business ethics, 98(4), 573-582.
• Aykanat, Z., & Yıldırım, A. (2012). Etik Liderlik ve Örgütsel Adalet İlişkisi: Teorik Ve Uygulamali Bir Araştirma. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2).
• Bakker, A. B., Demerouti, E., & Lieke, L. (2012). Work engagement, performance, and active learning: The role of conscientiousness. Journal of vocational behavior, 80(2), 555-564.
• Bakker, A. B., Schaufeli, W. B., Leiter, M. P., & Taris, T. W. (2008). Work engagement: An emerging concept in occupational health psychology. Work & stress, 22(3), 187-200.
• Banks, G. C., Fischer, T., Gooty, J., & Stock, G. (2020). Ethical leadership: Mapping the terrain for concept cleanup and a future research agenda. The Leadership Quarterly, 101471.
• Bolat, O. (2011). İş yükü, iş kontrolü ve tükenmişlik ilişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(2), 87-101.
• Brown, M. E., & Treviño, L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The leadership quarterly, 17(6), 595-616.
• Brown, M. E., Treviño, L. K., & Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: A social learning perspective for construct development and testing. Organizational behavior and human decision processes, 97(2), 117-134.
• Cemaloğlu, N., & Kılınç, A. Ç. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin algıladıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 37(165).
• Çakıcı, A., Özkan, C., & Akyüz, B. H. (2013). İş Yükü Yoğunluğunun, İş ve Yaşam Doyumuna Etkisi Üzerine Otomotiv İşletmelerinde Bir Araştırma. Cag University Journal of Social Sciences, 10(2).
• Çıraklı, Ü., Uğurluoğlu, Ö., Şantaş, F., Çelik, Y. (2014). Etik Liderlik Davranışlarının Örgütsel Adalet Üzerindeki Etkisi: Hastanede Bir Uygulama. İşletme Bilimi Dergisi, 2(2), 53-69.
• Demirel, E. T., Emül, E., & Gündoğdu, G. (2019). İş güvenliği kültürünün hasta güvenliği kültürü üzerindeki belirleyiciliği: Elazığ örneği.
• Demirel, Y., & Seçkin, Z. . (2011). Örgütsel adaletin bilgi paylaşımı üzerine etkisi: İlaç sektörü çalışanlarına yönelik bir araştırma.
• Engelbrecht, A.S., Heine, G. and Mahembe, B. (2017). "Integrity, ethical leadership, trust and work engagement", Leadership & Organization Development Journal, Vol. 38 No. 3, pp. 368-379. https://doi.org/10.1108/LODJ-11-2015-0237.
• Gürbüz ve Şahin. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Felsefe, Yöntem, Analiz. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Hakanen, J. J., Bakker, A. B., & Demerouti, E. (2005). How dentists cope with their job demands and stay engaged: The moderating role of job resources. European journal of oral sciences, 113(6), 479-487.
• Jacobs, G., Belschak, F. D., & Den Hartog, D. N. . (2014). (Un) ethical behavior and performance appraisal: the role of affect, support, and organizational justice. Journal of Business Ethics, 121(1), 63-76.
• Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. The Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
• Kanbur, E. (2018). Aşırı İş Yükünün İş ve Yaşam Doyumu Üzerindeki Etkisi: İşe Bağlı Gerginliğin Aracı Rolü. İş ve İnsan Dergisi, 5(2), 125-143.
• Karacaoğlu, K., & Çetin, İ. . (2015). İş Yükü ve Rol Belirsizliğinin Çalışanların Tükenmişlik Düzeyleri Üzerine Etkisi: Afad Örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 5(1), 46-69.
• Karkoulian, S., Assaker, G., & Hallak, R. (2016). An empirical study of 360-degree feedback, organizational justice, and firm sustainability. Journal of business research, 69(5), 1862-1867.
• Kavgacı, H. &. (2017). Öğretmenlerin İşle Bütünleşme Düzeylerinin Örgütsel ve Bireysel Değişkenlerle İlişkisi: Bir Çoklu Aracılık Modeli. Kuram ve Uygulamada Egitim Yönetimi Dergisi, 23(2), 223-248.
• Keleş, F. (2010). İlköğretđm Okulu Öğretmenlerinin İş Yükü Algısı ve İş-Aile Çatışması, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi.
• Keser, A. (2006). Çağrı merkezi çalışanlarında iş yükü düzeyi ile iş doyumu ilişkisinin araştırılması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 100-119.
• Khuong, M., & Quoc, T. (2016). The Effects of Organizational Justice and Ethical Leadership on Employee Performance in Binh Duong’s Industrial Parks, Vietnam. Journal of Economics, Business and Management, 4, 327-333.
• Leiter, M. P., ve Bakker, A. B. (2010). Work engagement: introduction. Work engagement: A handbook of essential theory and research, 1-9.
• Lim, B. T., & Loosemore, M. (2017). The effect of inter-organizational justice perceptions on organizational citizenship behaviors in construction projects. International Journal of Project Management, 35(2), 95-106.
• Niehoff, B. P., & Moorman, R. H. (1993). Justice as a mediator of the relationship between methods of monitoring and organizational citizenship behavior. Academy of Management journal, 36(3), 527-556.
• Novitasari, D., Asbari, M., Wijaya, M. R., & Yuwono, T. . (2020). Effect of Organizational Justice on Organizational Commitment: Mediating Role of Intrinsic and Extrinsic Satisfaction. International Journal of Science and Management Studies (IJSMS), 3(3), 9.
• Özdemir, E. (2003). Liderlik ve etik. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 151-168.
• Özer, Ö., Saygılı, M. ve Uğurluoğlu, M. (2015). Sağlık Çalışanlarının İşe Cezbolma Düzeylerinin Belirlenmesine İlişkin Bir Araştırma. Academic Platform.
• Özkalp, E., & Meydan, B. (2015). Schaufeli ve Bakker tarafindan geliştirilmiş olan İşe Angaje Olma ölçeğinin Türkçe’de güvenilirlik ve geçerliliğinin analizi. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(3), 1-19.
• Schaufeli, W. B., & Bakker, A. B. . (2010). Defining and measuring work engagement: Bringing clarity to the concept. Work engagement: A handbook of essential theory and research, 10-24.
• Schaufeli, W. B., Salanova, M., González-Romá, V., & Bakker, A. B. (2002). The measurement of engagement and burnout: A two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness studies, 3(1), 71-92.
• Schaufeli, W., & Bakker, A. (2004). Utrecht Work Engagement Scale Preliminary Manual [Version 1.1, December 2004]. Utrecht University, Occupational Health Psychology Unit. Retrieved January, 17, 2013.
• Sonğur, C., Özlem, Ö., & ŞAHİN, D. S. . (2017). Etik Liderliğin Örgütsel Adalet Üzerine Etkisi: Bir Kamu Hastanesinde Uygulama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20(4), 445-456.
• Töngür, A. (2016). İş Yükü, Kişilerarası Çatışma ve Performans: Bankacılık Sektörünün Karşılaştırmalı Analizi. Bartın Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(13), 547-565.
• Tunai M., BİRCAN, H., & Yeşiltaş, M. . (2012). Etik liderlik ölçeği’nin geçerlilik ve güvenilirlik çalişmasi: antalya örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(2), 143-155.
• Turgut, T. (2011). Çalişmaya Tutkunluk: İş Yükü, Esnek Çalişma Saatleri, Yönetici Desteği ve İş-Aile Çatişmasi İle İlişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 155-179.
• Turhan, U. (2001). Hava Trafik Kontrolörlerinin Performansında İş Yükünün Etkileri ve Hava Trafik Kontrolörleri üzerinde Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ss:121.
• Uğurlu, C. T., & Üstüner, M. (2011). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41).
• Xu, A. J., Loi, R., & Ngo, H. Y. (2016). Ethical leadership behavior and employee justice perceptions: The mediating role of trust in organization. Journal of Business Ethics, 134(3), 493-504.
• Yakın, M., & Erdil, O. (2012). Relationships between self-efficacy and work engagement and the effects on job satisfaction: a survey on certified public accountants. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 370-378.
• Yıldız, M. L. (2019). Etik liderlik ve örgütsel adalet: iletişim tatmininin aracı rolü. İş Ahlakı Dergisi, 1, 75.