DESTİNASYON DENEYİMİNİN DESTİNASYONA YÖNELİK İMAJA, DEĞERE VE SADAKATE ETKİSİ EFES ANTİK KENT ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 131 - 151, 20.12.2023

Mustafa Semih Geçten , Şükran Karaca

https://doi.org/10.54186/arhuss.1318189

Öz

Turistlerin bir destinasyonda yaşamış oldukları iyi turizm deneyimleri, destinasyona yönelik imajın olumlu olmasına, algıladıkları değerin yüksek olmasına destinasyon sadakatlerini artırmalarına ve nihayetinde şehrin ekonomik kalkınmasını teşvik etmelerine yardımcı olabilir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, destinasyon deneyiminin destinasyona yönelik imaja, değere ve sadakate etkisini incelemektir. Bu kapsamda Türkiye’de en çok turist ağırlayan müze ve ören yerlerinden ilk üç sırada bulunan İzmir’in Selçuk ilçesinde bulunan Efes Antik Kentini ziyaret eden 453 turistten çevrimiçi anket tekniği ile veriler elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde SPSS programı aracılığıyla güvenilirlik ve geçerlilik, normallik testi, açıklayıcı faktör analizi, korelasyon ve regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda; destinasyon deneyimi alt boyutlarından eğlence deneyiminin duygusal değer, fonksiyonel değer, bilişsel imaj, destinasyon sadakati; eğitim deneyiminin duygusal değer; kaçış deneyiminin bilişsel imaj, destinasyon sadakati; estetik deneyiminin bilişsel imaj ve destinasyon sadakati üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda Efes Antik kentine yönelik imajı, değeri ve sadakati arttırmaya yönelik çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Destinasyon Deneyimi, Destinasyon İmajı, Algılanan Değer, Destinasyon Sadakati

Kaynakça

• Allameh, S. M., Pool, J. K., Jaberi, A., Salehzadeh, R. ve Asadi, H. (2015), “Factors influencing sport tourists’ revisit intentions: The role and effect of destination image, perceived quality, perceived value and satisfaction”, Asia Pacific Journal of Marketing and Logistics, 27(2), 191-207.
• Altunel, M. ve Günlü, E. (2015), “Deneyimleme kalitesi, algılanan değer ve memnuniyetin müze ziyaretçilerinin tavsiye etme eğilimi üzerindeki etkisi”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(2), 191-206.
• Ardıç Yetiş, Ş. (2015), “Termal otel işletmelerinde deneyimsel pazarlama yaklaşımı”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(29), 90-98.
• Baloglu, S. ve McCleary, K.W. (1999), “A model of destination image formation”, Annals of Tourism Research, 26(4), 868-897.
• Beerli, A. ve Martin, J. D. (2004), “Factors ınfluencing destination image” Annals of Tourism Research, 31(3), 657-681.
• Benli, S. (2014), Yöresel lezzet deneyiminin destinasyon imajı ve destinasyon sadakati üzerine etkisi: Mersin‘i ziyaret eden yerli turistler üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Büyükkuru, M. (2015), Turist rehberlerinin iletişim becerilerinin turistlerin tur deneyimi üzerine etkisi: Nevşehir ilinde bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• Büyüköztürk, Ş. (2010), Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Chen, C. F. ve Chen, F. S. (2010), “Experience quality, perceived value, satisfaction and behavioral intentions for heritage tourists”, Tourism Management, 31(1), 29-35.
• Çetin, G. (2012), Konaklama işletmelerinde müşteri deneyiminin sadakat ve tavsiye davranışına etkisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çetinkaya, Ö. (2017), “Kruvaziyer turistlerinin deneyimleri, memnuniyetleri ve davranışsal niyetleri: İstanbul’da örnek bir çalışma”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(2), 110-132.
• Fidell, S., Tabachnick, B., Mestre, V. ve Fidell, L. (2013), “Aircraft noise-induced awakenings are more reasonably predicted from relative than from absolute sound exposure levels”, The Journal of the Acoustical Society of America, 134(5), 3645-3653.
• Glinska, E. ve Florek, M. (2013), “In searching for town brand distinguishing features – local leaders’ inner perspective”, International Journal of Academic Research, 5(4), 200-205.
• Gomez-Jacinto, L., Martin-Garcia, J. S. ve Bertiche-Haud'Huyze, C. (1999), “A model of tourism experience and attitude change”, Annals of Tourism Research, 26(4), 1024-1027.
• Hair, J., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2010), Multivariate data analysis (7th ed.). Pearson Education International.
• Hung, V.V., Dey, S.K., Vaculcikova, Z. ve Anh, L.T.H. (2021), “The influence of tourists’ experience on destination loyalty: A case study of hue city, Vietnam”, Sustainability, 13, 8889. https://doi.org/10.3390/su13168889
• Kanwel, S., Lingqiang, Z., Asif, M., Hwang, J., Hussain, A. ve Jameel, A. (2019), “The influence of destination image on tourist loyalty and intention to visit: Testing a multiple mediation approach”, Sustainability, 11, 6401. https://doi.org/10.3390/su11226401
• Kaplanidou, K. (2006), The impact of sport tourism event image on destination image and intentions to travel: A structural equation modeling analysis (Doctoral Thesis). Michigan State University, East Lansing.
• Karaca, Ş. ve Tağraf, T. (2021), “Unutulmaz turizm deneyiminin psikolojik iyi oluşa etkisinin incelenmesi”, Academic Review of Humanities and Social Sciences, 4(2), 153-168.
• Karagöz, Y. (2019), SPSS 23 ve AMOS 23 uygulamalı istatistiksel analizler. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kerse, G. (2017), “İş becerikliliği (job crafting) ölçeğini Türkçe’ye uyarlama ve duygusal tükenme ile ilişkisini belirleme”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 283-304.
• Kim, H. ve Chen, J. S. (2016), “Destination image formation process: A holistic model”, Journal of Vacation Marketing, 22(2), 1-13.
• Kim, J. (2014), “The antecedents of memorable tourism experiences: The development of a scale to measure the destination attributes associated with memorable experiences”, Tourism Management, 44, 34-45.
• Kim, J. ve Ritchie, J. B. (2014), “Cross-cultural validation of a memorable tourism experience scale (MTES)”, Journal of Travel Research, 53(3), 323–335.
• Konecnik, M. ve Gartner, W. C. (2007), “Customer-based brand equity for a destination”, Annals of Tourism Research, 34(2), 400-421.
• Li, T., Liu, F. ve Soutar, N. (2021), “Experiences, post-trip destination image, satisfaction and loyalty: A study in an ecotourism context”, Journal of Destination Marketing & Management, 19, 100547.
• Ma, J., Jun, G., Noel, S. ve Peiyi, D. (2013), “Customer delight from theme park experiences the antecedents of delight based on cognitive appraisal theory”, Annals of Tourism Research, 42, 359-381.
• Moreira, P. ve Iao, C. (2014), “A longitudinal study on the factors of destination image, destination attraction and destination loyalty”, International Journal of Social Sciences, 3, 90-102.
• Oflaz, M. (2015), Turistik ürün çeşidi olarak helal turizm konsepti uygulayan konaklama tesislerinde müşteri algıları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Oh, H., Fiore, A. M. ve Jeoung, M. (2007), “Measuring experience economy concepts: tourism applications”, Journal of Travel Research, 46, 119- 132.
• Parra-Lopez, E., Martínez-González, J.A. ve Chinea-Martin, A. (2018), “Drivers of the formation of e-loyalty towards tourism destinations”, European Journal of Management and Business Economics, 27(1). 66-82.
• Prayag, G., Hosany, S., Muskat, B. ve Chiappa, D. G. (2017), “Understanding the relationships between tourists’ emotional experiences, perceived overall image, satisfaction and intention to recommend”, Journal of Travel Research, 56(1), 41-54.
• Quadri-Felitti, D.L. ve Fiore, A.M. (2013), “Destination loyalty: Effects of wine tourists’ experiences, memories, and satisfaction on ıntentions”, Tourism and Hospitality Research, 13(1), 47-62.
• Özdamar, K. (2013), Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Nisan Yayıncılık.
• Sanchez, J., Callarisa, L. Rodriguez, R. M. ve Moliner, M. A. (2006), “Perceived value of the purchase of a tourism product”, Tourism Management, 27, 394– 409.
• Sarıyer, N. (2008), “Gloval ölçeği ile belediye hizmetlerinde müşterinin algıladığı değerinin belirlenmesi - Kayseri büyükşehir örneği”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10, 163-185
• Sarkım, M. (2007), Sürdürülebilir turizm kapsamında turistik ürün çeşitlendirme politikaları ve Antalya örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Schmitt, B.H. (1999), Experiential marketing: How to get companies to sense, feel, think, act, and relate to your company and brands. New York: The Free Pres.
• Servidio, R. ve Ruffolo, I. (2016), “Exploring the relationship between emotions and memorable tourism experiences through narratives”, Tourism Management Perspectives, 20, 151-160.
• Song, H.S., Lee, C., Park, J.İ., Hwang, Y.H. ve Reisinger, Y. (2015), “The ınfluence of tourist experience on perceived value and satisfaction with temple stays: The experience economy theory”, Journal of travel & Tourism marketing, 32(4), 401-415.
• Tan, W. (2017), “Repeat visitation: A study from the perspective of leisure constraint, tourist experience, destination ımages, and experiential familiarity”, Journal of Destination Marketing & Management, 6(3), 233-242.
• Timur, B. (2015), Termal turizmde hizmet kalitesi algılanan destinasyon imajı ve tekrar ziyaret niyeti arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• TÜİK (2021), Türkiye İstatistik Kurumu, https://www.tuik.gov.tr/
• Ünal, H. (2014), Batı Karadeniz bölümünde turistik ürün çeşitlendirme: İnanç turizmi kaynaklarının değerlemesi üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük.
• Wu, C.W. (2016), “Destination loyalty modeling of the global tourism”, Journal of Business Research, 69(6), 2213-2219.
• Xia, M., Zhang, Y. ve Zhang, C. (2018), “A TAM-based approach to explore the effect of online experience on destination image: A smartphone user's perspective”, Journal of Destination Marketing & Management, 8, 259-270.
• Yaşar, M. (2014), “İstatistiğe yönelik tutum ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(36), 59-75.
• Zeithaml, V. A. ve Bitner, M. (1996), Service marketing. (1st Edition). New York: McGraw Hill.
• Zhang, H., Wu, Y. ve Buhalis, D. (2018), “A model of perceived image, memorable tourism experiences and revisit intention”, Journal of Destination Marketing & Management, 8,326-336.