Kulaksızlar Kazısı Tanıklığında Kilya Tipi İdoller

Yıl 2022, Sayı: 84, 11 - 23, 01.07.2022

Turan Takaoğlu

Öz

Şematik mermer Kilya tipi idolleri son dönemlerde Anadolu arkeolojisinin en gündemde olan eserleri arasında yer almaktadır. 1990’lı yılların ortasında Manisa İli, Akhisar İlçesi Kulaksızlar köyü yakınında bulunan bir Kalkolitik dönem yerleşimde yapılan yüzey araştırmaları söz konusu Kilya tipi idollerinin bazı mermer kap tipleriyle beraber burada üretildiğini ortaya koymuştu. Bu yüzey araştırmaları Kulaksızlar’ı M.Ö. 5. binin ikinci yarısında ürünleri Batı Anadolu’nun birçok yöresine yayılmış mermer idoller ve kaplar üreten eşine az rastlanır bir arkeolojik yerleşim olarak arkeoloji dünyasına tanıtmıştı. 2018 ve 2019 yıllarında Kulaksızlar’da gerçekleştirilen arkeolojik kazılar ise bu ilgi çekici yerleşim hakkında somut kontekst bilgiler sunmuştur. Yapılan radyokarbon tarihleme çalışması Kulaksızlar yerleşiminin sanıldığından çok daha önce, Orta Kalkolitik dönem içinde M.Ö. 4500-4250 tarihleri arasında iskân gördüğünü göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Kilya tipi idoller, Kulaksızlar, Orta Kalkolitik Dönem, Batı Anadolu

Destekleyen Kurum

T.C. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü

Teşekkür

T.C. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Kazılar Dairesi Başkanlığı, Manisa Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü ve çalışanları

Kaynakça

• Caskey, J. (1972). The figurines in the roll-top desk. American Journal of Archaeology 76: 192-93.
• Dinç, R. (1996a). 1994 yılı Akhisar-Kulaksızlar Mermer Atölyesi yüzey araştırması. XIII. Araştırma Sonuçları Toplantısı (1): 11-41.
• Dinç, R. (1996b). Kulaksızlar Mermer idöl atölyesi ve çevre araştırmaları. XIV. Araştırma Sonuçları Toplantısı (2): 255-282.
• Seeher, J. (1992). Die kleinasiatischen marmorstatuetten vom typ Kiliya. Archaeologischer Anzeiger, heft 2, 153-170.
• Takaoğlu, T. (2001). 1999 Kulaksızlar Yüzey Araştırması. XVII. Araştırma Sonuçları Toplantısı II: 157-168.
• Takaoğlu, T. (2002). Chalcolithic Marble Working at Kulaksızlar in Western Anatolia. Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, 5, 71-93.
• Takaoğlu, T. (2005). A Chalcolithic Marble Workshop at Kulaksızlar in Western Anatolia: An Analysis of Production and Craft Specialization. BAR - International Series 1358, Oxford: Archaeopress.
• Takoğlu, T. (2011). Batı Anadolu’da taş kaplar ve idoller / Stone artifacts and idols in Western Anatolia. Across: The Cyclades and Anatolia during the 3rd Millennium BC / Karşıdan Karşıya: M.Ö. 3. Binde Kikladlar ve Batı Anadolu, V. Şahoğlu ve P. Sotirakopoulou, eds., İstanbul: Sabancı Universitesi, Sakıp Sabancı Müzesi, 158-163.
• Takaoğlu, T. 2017. Middle Chalcolithic finds from Dağdere in the Akhisar/Manisa region. Anadolu/Anatolia 43: 1-14.
• Takaoğlu, T. (2021). Kulaksızlar Revisited: Excavating the Contexts of a Chalcolithic Marble Workshop. The Archaeology of Anatolia, Volume IV, S.R Steadmann ve G. McMahon, eds., Cambridge: Scholars Publishing, 45-55.
• Takaoğlu, T. ve A. O. Bamyacı (2018). On the marble pointed rhyta: new evidence from Yeşiltepe in North-Western Anatolian hinterland. Communities in Transition: The Circum-Aegean Later Neolithic Stage (ca. 5000/4800-3200/3000 BC), S. Dietz, F. Mavridis, Z. Tankosic, T. Takaoğlu, eds., Oxford: Oxbow, 493-500.
• Thimme, J. (1977). Art and Culture of the Cyclades in the Third Millennium, B.C. Chicago: University of Chicago Press.