KENTSEL AÇIK ALANLARDA İÇ MEKANLARIN KEŞFEDİLMESİ: ÇANAKKALE ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 159 - 171, 31.12.2023

Elif Sağlık , Fatma Yetişir

https://doi.org/10.57165/artgrid.1328445

Öz

Kentsel iç mekan, şehirlerdeki iç mekanları tanımlayan bir terimdir. Kentsel iç mekanlar, insanların sosyal etkileşimde bulundukları, ticaret yapılan, rekreasyonel ihtiyaçlara çözüm sunan ve kültürel deneyimlerin yaşandığı boşluklardır. Yapılar arasında kalan bu boşluklar tarif edilebilir niteliklere dönüşerek çalışmanın odağını oluşturmuştur. Çalışma kapsamında kentsel açık alanlarda iç mekanların keşfedilmesi gerçekleştirilmiştir. Bu keşif yapılırken mekansal bileşenler ve iç mekan tipolojisi önemli bir araç olarak kullanılmıştır. Çanakkale kent merkezinde iç mekan keşifleri; düzlem tipi, L tipi, U tipi, köşe tipi, sonu kapalı tip, C tipi, etrafı kapalı tip, çoklu düzlem tipi ve tünel tipi olmak üzere 9 kentsel iç mekân tipolojisine göre yapılmıştır. Bu tiplojiye göre keşfedilen mekanlar, yatay ve düşey boşluklarda oluşum durumuna ve mekansal etki ölçeğine ve kültürel yaklaşıma göre değerlendirilmiştir. Değerlendirmeye göre kentsel iç mekanların, kent günlük yaşamında hep var olduğu, göz ardı edildiği ya da farkında olmadan kullanıldığı gözlemlenmiştir. Kentsel iç mekanlar, kentsel dış mekan yaşantısına katkı sunan ve kolaj kurgular oluşturan potansiyel mekanlar olduğu ve kentsel tasarım çalışmaları kapsamında kentsel iyileştirme ve yenileme sürecinde önemli bir tasarım parçası niteliği taşıdığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Açık mekân, kentsel mekân, kentsel iç mekân, kentsel tasarım

DISCOVERY OF INTERIOR SPACES IN URBAN OPEN SPACES: THE CASE OF ÇANAKKALE

Öz

Urban interior is a term that describes interiors in cities. Urban interiors are spaces where people interact socially, trade, provide solutions to recreational needs, and experience cultural experiences. These gaps between the buildings turned into definable qualities and formed the focus of the study. Within the scope of the study, the exploration of interior spaces in urban open spaces was carried out. Spatial components and interior typology were used as an important tool while making this discovery. Interior explorations in the city center of Çanakkale; Plane type, L type, U type, corner type, closed-end type, C type, closed type, multi-plane type and tunnel type according to 9 urban interior typologies. The spaces discovered according to this typology were evaluated according to the formation status in the horizontal and vertical spaces, the spatial effect scale and the cultural approach. According to the evaluation, it has been observed that urban interior spaces are always present in the daily life of the city, are ignored or are used unconsciously. It has been concluded that urban interior spaces are potential spaces that contribute to urban outdoor life and create collage fictions, and that they are an important design element in the urban improvement and renewal process within the scope of urban design studies.

Anahtar Kelimeler

Open space, urban space, urban interior, urban design

Kaynakça

• Adıgüzel Özbek, D. & Nalbant Özkul, B. (2019). Kent ve iç mimarlık kesişiminde ‘kentsel iç mekan’. Yakın Mimarlık Dergisi, 3(1).
• Alkan, Y., Sağlık, A., & Kelkit, A., (2016). Site yerleşimlerinde dış mekan peyzaj niteliğinin ölçülmesi ve konut değerlerine etkisi üzerine bir araştırma: Çanakkale kenti örneği. Uluslararası Hakemli Tasarım ve Mimarlık Dergisi, 9; 111-128.
• Altınay, N. (2022). Urban voids as urban ınteriors: The Case of Basmane, İzmir. Yüksek Lisans Tezi. Yaşar Üniversitesi, İzmir.
• Asadollahi, S. A. Z. (2018). Evaluating public and urban interiors in terms of place identity: The case of Kızlarağası Inn, İzmir. Yüksek lisans tezi. Yaşar Üniversitesi, Izmir.
• Aslan, E., Aslan, F. & Atik, A. (2015). İç mekânda algı. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 5(11), 139-151.
• Aşur, F. & Perihan, M. (2020). Tarihi kentsel peyzaj ve kent kimliği ilişkisi. Kent Akademisi, 13(1), 163-175.
• Atasoy, E. & Kara, T. (2018). Eğitim coğrafyası perspektifinden Çanakkale ili. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 1233-1257.
• Attiwill, S., Giunta, E. E., Fassi, D., Crespi, L., & Hermida, B. (2015). Urban + Interior. Idea Journal, 15(1), 2–11. https://doi.org/10.37113/ideaj.vi0.266
• Başarır, S. B. (2015). Urban Interior: Taksim Square and Cumhuriyet Street Underpass. Yüksek Lisans Tezi. Istanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Çetinkaya, G. (2014). Kentsel peyzaj ekolojisinin sürdürülebilirliği için yenilikçi bir yaklaşım: Yeşil altyapı ve planlama politikası. İdeal Kent, 1(12), 218-245.
• Ching, F. D. (1996). Architecture: Form, Space, & Order. United State of America: John Wiley & Sons.
• Durmuş Ataş, H. (2015). Georgian dönemi iç mekân ve mobilya. Yüksek Lisans Tezi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.
• Gündoğdu, N.S. (2019). Nüfus artışına bağlı olarak yaşam alanı değişimi: Dar alanlı konutlar. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Hubbard, P. (2006). City. New York: Routledge.
• İnceoğlu, M. (2007). Kentsel açık mekanların kalite açısından değerlendirilmesine yönelik bir yaklaşım: İstanbul meydanlarının incelenmesi. Doktora Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Kiper, T. & Korkut, A.B. (2021). Peyzaj Mimarlığına Giriş. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Kurak Açıcı, F. (2015), İç mekânda sınır öğeleri. Akademisyen Kitabevi, Trabzon.
• Mace, V. (2014). Sensing the urban interior. In: [in]arch conference, 10-12 September 2014, Universtitas Indonesia in Depok, Jakarta, Indonesia.
• Mahindroo, A., (2011). Edens Islands Rooms the Project of The Urban Interior. Master Thesis. University of Melbourne.
• Temiz, M., & Sağlık, A., (2021). Sürdürülebilir kentler: Yeşil iş parkları. Türkiye Peyzaj Araştırmaları Dergisi, 4(1); 1-12.
• Uğurlu, Ö. (2010). Kentlerin tarihsel gelişimi. Türkiye Perspektifinden Kent Sosyolojisi Çalışmaları, 25-69.
• URL 1. İç Mekân Kavramı. Erişim tarihi: 15.04.2023. Dünya Yapı Zemin Market, NC Dünya Flor. https://www.dunyaflor.com/ic-mekan-kavrami
• URL 2. Merkez Nüfusu, Çanakkale. Erişim tarihi: 02.04.2023. Türkiye Nüfusu İl İlçe Mahalle Köy Nüfusları. https://www.nufusune.com/merkez-ilce-nufusu-canakkale
• URL 3. Hava Uydu Görüntüleri, Çanakkale. Erişim tarihi: 11.07.2023. https://www.meteoblue.com/tr/region/hava/uydu
• Velioğlu, S., (2020). Bir Açılış Olarak Mekan. YEM Yayın. İstanbul.
• White, Edward T. (1999). Path Portal Place, Appreciating Public Space in Urban Environment, Architectural Media Ltd. USA.