KREDİ TEMERRÜT SWAPLARININ İKTİSADİ VE FİNANSAL DEĞİŞKENLER İLE İLİŞKİSİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN AMPİRİK ANALİZİ

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 109 - 130, 30.11.2023

Filiz Yağcı , Onur Sunal

https://doi.org/10.55119/artuklu.1373463

Öz

Gelişen ekonomi ile tüm dünyada kredi türev piyasalarının gelişimi 2000’li yıllar sonrasında hız kazanmıştır. Kredi temerrüt swapları (CDS’ler) yaygın olarak en çok kullanılan kredi türevleri arasında yer almaktadır. Gelişen piyasalarda CDS’ler, kredi notlarına alternatif olarak ülkelerin kredi risklerini ölçmede önemli bir göstergeyi ifade eder hale gelmiştir. Yaşanan finansal krizler sonrasında kredi notlarının ülke kredi riskini yeterince yansıtmadığı görüşünün finansal piyasalarda hakim olmasıyla birlikte yatırımcılar, kredi temerrüt swaplarını çok daha yakından takip etmeye başlamışlardır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisinde Haziran 2006 ile Aralık 2021 dönemleri arasındaki Kredi Risk Primlerinin (CDS) belirleyicisi olan iktisadi ve finansal değişkenlerin belirlenmesine yöneliktir. Türkiye’ye ilişkin iktisadi göstergelerinden sekiz tanesi seçilmiş, finansal göstergelerden ise 5 tanesi alınmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen sonuçlara göre birçok iktisadi ve finansal değişkenin Türkiye’nin CDS primi üzerinde etkisinin olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

ardl analizi, , cds, iktisadi göstergeler

Etik Beyan

Araştırmanın hiç bir yerden alıntı olmadığını doktora tezimden uyarlandığını ve tarafıma ait olduğunu beyan ederim.

Teşekkür

Değerlendirmeleriniz için teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akçelik, F. ve Fendoğlu, S. (2019). Country risk premium and domestic macroeconomic fundamentals when global risk appetite slides. Research Notes In Economics, 19(4).
• Akkuş, H.T., Sakarya, Ş. Ve Tüzün, O. (2018). Tahvil faizleri ile CDS primleri arasındaki oynaklık yayılım etkilerinin belirlenmesi. Bankacılar Dergisi, (104), 41-54.
• Aksoylu, E. (2017). Ülke riskinin göstergesi olarak kredi temerrüt swaplarını etkileyen faktörler: Asimetrik nedensellik yöntemi (Yayınlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Aksoylu, E. ve Görmüş, Ş. (2018). Gelişmekte olan ülkelerde ülke riski göstergesi olarak kredi temerrüt swapları: asimetrik nedensellik yöntemi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(1), 15-33.
• Akyol, H. ve Baltacı, N. (2020). CDS primlerinin makroekonomik belirleyicilerinin incelenmesi: ARDL sınır testi yaklaşımı. Global Journal Of Economics And Business Studies, 8(16), 33-49.
• Ayaydın, H., Çam, A. V., Barut, A. ve Pala, F. (2018). Kredi temerrüt swaplarının belirleyicileri: Türkiye için ekonomimetrik bir analiz. Journal of Accounting and Taxation Studies, 10(40), 539.
• Barut M. E. (2019). 2000-2019 yılları arasında Türkiye’ye giren yabancı sermayenin gelişimi üzerinde cds (credit default swap) risk primlerinin etkisi. Isepa’19, III. Uluslararası Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu, Diyarbakır.
• Basazinew, S. T., & Vashkevich, A. (2013). Relationship between sovereign credit default swap and stock markets-The Case of East Asia.
• Brandorf, C. & Holmberg, J. (2010). Determinants of sovereign credit default swap spreads for piigs- a macroeconomic approach (Unpublished bachelor thesis). Lund University School Of Economics And Management, Lund.
• Can, H. ve Paskaleva, M. (2017). Macroeconomic determinants of CDS: the case of europe. New knowledge Journal of science, 6(3).
• Çil, N. (2018). Finansal Ekonometri. İstanbul: DER yayınları,413-468.
• Çonkar, M. K., & Vergili, G. (2017). Kredi temerrüt swapları ile döviz kurları arasındaki ilişki: Türkiye için amprik bir analiz. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(4), 59-66.
• Danacı, M.C., Şit, M. ve Şit, A. (2017). Kredi temerrüt swaplarının (cds’lerin) büyüme oranıyla ilişkilendirilmesi: Türkiye örneği. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9 (2), 67-78.
• Duran, M. ve Küçüksaraç, D. (2017). Linkages between credit spreads and credit ratings. Ekonomi Notları, 17.
• Eren, M. (2014). Makroekonomik faktörler ve kredi temerrüt takaslarının bıst-100 endeksi üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Ergenç, S. ve Güneren Genç, E. (2020). Türkiye’de kredi temerrüt takası primlerindeki değişimin incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (37), 449-461.
• Fettahoğlu, S. (2019). Kredi temerrüt swap primi ile yatırımcı sınıflarına göre risk iştahı arasındaki ilişki: Türkiye analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (84), 265-278.
• Fung, H. G., Sierra, G. E., Yau, J. ve Zhang, G. (2008). Are the u.s. stock market and credit default swap market related? Evidence from the cdx indices. Journal Of Alternative Investments. https://ssrn.com/abstract=1156600, Erişim Tarihi:14.11.2021.
• Georgievska, A., L. Georgievska, A. Stojanovic ve N. Todorovic (2008). Sovereign rescheduling probabilities in emerging markets: A comparison with credit rating agencies’ ratings. Journal Of Applied Statistics, 35 (9), 1031–1051.
• Gül, Y. (2020). Kredi temerrüt takasları ve makroekonomik değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (4), 659-669.
• Hancı, G. (2014). Kredi temerrüt takasları ve bist 100 arasındaki ilişkinin incelenmesi. Maliye Finans Yazıları, 28 (102), 9-22.
• Henderson, H. V., & Velleman, P. F. (1981). Building multiple regression models interactively. Biometrics, 391-411.
• Ho, S. H. (2014). Long-run determinant of the sovereign CDS spread in emerging countries. http://www.univ-paris13.fr/cepn/img/pdf/wp2014_07.pdf, (Erişim Tarihi: 15.11.2021).
• Ismailescu, I., & Kazemi, H. (2010). The reaction of emerging market credit default swap spreads to sovereign credit rating changes. Journal of Banking & Finance, 34(12), 2861-2873.
• İskenderoğlu, Ö, & Balat, A. (2018). Ülke kredi notlarının cds primleri üzerindeki etkisi: BRICS ülkeleri ve Türkiye üzerine bir uygulama. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 12(2), 47-64.
• Kahıloğulları, A. (2018). Kredi temerrüt swaplarının, doğrudan yabancı yatırımlar ve port föy yatırımları ile ilişkisi: Türkiye için zaman serisi analizi. (Yayınlanmış doktora tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Kasapoğlu, E.B. (2019). Faiz oranının ve döviz kurunun kredi temerrüt swap primi ile ilişkisi: Türkiye kapsamında bir araştırma. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.
• Kılcı, E. (2017). Cds primleri ile bir ülkenin ekonomik ve finansal değişkenleri arasındaki nedensellik ilişkisinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Global Journal Of Economics And Business Studies, 6 (12), 145-154.
• Kılcı, E. N. (2019). Dış borçların ülke cds primleri üzerindeki etkisinin incelenmesi: Türkiye örneği. Sayıştay Dergisi, (112), 75-92
• Kırca, M. ve Yıldız, Ü. (2020). Türkiye için kredi risk primi (cds) ve ekonomik büyüme arasındaki zamanla değişen nedensellik ilişkileri. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 5(10).
• Koy, A. (2014). Kredi temerrüt swapları ve tahvil primleri üzerine ampirik bir çalışma. International Review Of Economics And Management, 2 (2), 63-79.
• Kutuk, T. ve Okur, M. (2020). BRICS-T ülkelerinde risk priminin belirlenmesinde ülke kedi notları ve kredi temerrüt swapı primlerinin karşılaştırmalı analizi. Business And Economics Research Journal, 11(2), 413-429.
• Liu, Y. ve Morley, B. (2013). Sovereign credit ratings, the macroeconomy and credit default swap spreads. Brussels Economic Review, 56, 3/4, 335-348.
• Münyas, T. (2020). Evaluation of the relationship between credit default swaps and euro and usd exchange rates: the case of Turkey. Business & Management Studies: An International Journal, 8(2), 1113-1130.
• Özkaplan, D. (2011). Turkish credit default swap and relationship with financial ındicators. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Phillips, K. R., ve Wang, J. (2016). Seasonal adjustmen of hybrid time series: an application to us regional jobs data. Journal of Economic and Social Measurement, 41(2), 191-202.
• Sadeghzadeh, K. (2019). Borsa endekslerinin ülke risklerine duyarlılığı seçilmiş ülkeler üzerine analizler. Atatürk Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Dergisi, 33(2), 435-450.
• Sadeghzadeh, K., ve Elmas, B. (2018). Makro ekonomik faktörlerin hisse senedi getirilerine etkilerinin BİST'de araştırılması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (80), 205-230.
• Scheicher, M. ve Fontana, A. (2010). An analysis of euro area sovereign cds and their relation with government bonds. Working Paper Series 1271, European Central Bank.
• Sevi̇l, G. ve Ünkaracalar, T. (2020). Cds primleri ile portföy yatırımları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Maliye ve Finans Yazıları, (113), 285-300.
• Sovbetov, Y. ve Saka, H. (2018). Does it take two to tango: interaction between credit default swaps and national stock indices. Journal Of Economics And Financial Analysis, Tripal Publishing House, 2(1), 129-149.
• Şahi̇n, C. (2018). Cari açık değerleri cds puanları üzerinde etkili midir? Türkiye için bir perspektif. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (80), 189-206.
• Şahin, E. E. ve Özkan, O. (2018). Kredi temerrüt takası, döviz kuru ve BİST100 endeksi ilişkisi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 1939-1945.
• Tanyıldızı, H. (2020). Cds primleri ile tahvil gösterge faiz oranları ve finansal endeksler ilişkisi: Türkiye örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Binali Yıldırım Üniver sitesi, Erzincan.
• Yenice, S. ve Hazar, A. (2015). Gelişmekte olan ülkelerdeki risk primleri ile menkul kıymet borsalarının etkileşiminin incelenmesi. Journal of Economics, Finance& Accounting-Jefa, 2 (2), 135-151.
• Yenice, S., Çelik, Ş. ve Çevik, Y. E. (2019). Kamu finansmanı, finansal piyasalar ve kredi temerrüt riski: Türkiye ve BRICS ülkeleri uygulaması. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20 (1), 226-240.
• Yeni̇su, E. ve Yeni̇ce, S. (2018). Temel makroekonomik göstergelerin ülke riski üzerine etkisi: Türkiye örneği. İş ve Hayat, 4 (8), 27-53.
• Zhang, Gaiyan. Jot Yau and Hung Gay Fung. (2010). Do credit default swaps predict currency values?. Applied Financial Economics, 20 (6), 439–458.
• Zhang, J. E., Shu, J., ve Brenner, M. (2010). The new market for volatility trading. Journal of Futures Markets. 30(9), 809-833.