An Evaluation on the Condolence According to Islamic Jurisprudence

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 2, 109 - 134, 25.12.2017

Mehmet Aziz Yaşar

Öz

In this study we have tackled the topic of condolence which has an

important place in the Islamic culture and in the social relationships of Islamic

community. In this context, the information relating to the value and legitimacy

of condolence and it’s forms and decrees in different situations, the way of

condolence, the time and place of condolence and the behaviors to be avoid in

condolence has been given in the study. The decree of reading al-Fatiha and

donating it to the soul of the deceased which has been a symbol of condolence in

the South East part of Turkey and the decree of the offering which are given to

the guests have been studied likewise.

Anahtar Kelimeler

Condolence, Duration, Place, Reading Qur’an, The Chapter of al- Fatiha

İslam Fıkhı Açısından Taziye Meselesi Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Bu çalışmada, İslâm kültüründe ve İslam toplumunun sosyal ilişkilerinin

sağlıklı bir şekilde sürdürülmesinde önemli bir yeri olan taziye konusu ele

alınmıştır. Taziyenin fıkhî değeri, meşruiyeti; taziyenin uygulanış yöntemleri,

süresi, mekânı ve taziyede sakınılması gereken davranışlar ile ilgili

değerlendirmeler yapılmıştır. Ayrıca özellikle ülkemizde taziyenin vazgeçilmez

bir pratiği haline gelmiş olan Fatiha suresinin taziye esnasında okunup ölünün

ruhuna bağışlanması ve taziyelerde ikram edilen yemeklerin hükmü de ele

alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Taziye, Müddet, Mekân, Kur’an Okuma, Fatiha Suresi

Kaynakça

• Abuzer, Celil, “Şanlıurfa’da Değişen Toplumsal Yapıda Taziye Geleneği -Bir Toplumsal Yapı Çözümlemesi-”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10/2, 2010, ss. 259-274.
• Albayrak, Ali, Arıcı, İsmail, “Elazığ’da Taziye Geleneği”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12/2, 2007, s. 33-44.
• Âlîş, Muhammed b. Ahmed b. Muhammed, Menhu’l Celîl Şerhu Mühtaseri’l- Halîl, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1409/1989.
• Aslan, Bedri, “İslâm Hukukunda Ölenlerin Ardından Yapılan Bazı Uygulamaların Bidatle İlişkisi (Diyarbakır ve Mardin Örneği)”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8/16, 2017, ss. 118-131.
• Aynî, Mahmud b. Ahmed, el-Binâye Şerhü’l-Hidâye, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1420/2000.
• ______ʽUmdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, Dâru İhyâtü’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut ty.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail, Sahihü’l-Buhârî, (tahk. Muhammed Zuhayr b. Nasır), Dâru Tavki’n-Necât, yy. 1422/2002.
• Büceyremî, Süleyman b. Muhammed, el-Büceyremî ala’l-Hatîb, Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut 1417/1996.
• Buhûtî, Mansûr b. Yunus, Keşşâfü’l-Kanaʼ an Metni’l-İknâʼ, Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye, yy. ty.
• Çağrıcı, Mustafa, (Taziye), DİA, XL, TDV Yayınları, Ankara 203-202 ,2011. Celʽûd, Mehmâs b. Abdillah, el-Müvâlâtu ve’l-Mu’âdâtu fi’ş-Şeri’ati’l-İslâmî, Riyad 1407/1987.
• Cüveynî, Abdulmelik b. Abdillah, Nihayetü’l-Matleb fî Dirayetü’l-Mezheb, (tahk. Abdulazîm Mahmude ed-Dîb), Dâru’l-Minhâc, yy. 1428/2007.
• Derdîrî, Muhammed b. Ahmed, eş-Şerhi’l-Kebîr (Hâşiyetü’d-Desûkîile birlikte), Dâru’l-Fikr, yy. ty.
• Desûkî, Muhammed b. Ahmed, Hâşiyetü’d-Desûkî ala Şerhi’l-Kebir, Dâru’l- Fikr, yy. ty.
• El-ʽAmûş, Hulûd İbrahim, “Cedeliyyetü’l-Lugavî ve’l-İctimâî fî Hitâbi’t- Teʽâzî fi’t-Türâsi’l-Arabî”, Mecelletu Dımaşk, 28/2, 2012, ss. 177-233. Ebû Dâvud, Süleymen b. Eşʽas, Mesâilü’l-İmam Ahmed, Mektebetu İbnTeymiyye, Mısır 1420/1999.
• Ebu’l-Ferac, Abdurrahman b. Muhammed, eş-Şerhü’l-Kebîr ala Metni’l-Mukniʽ, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, ty. yy. el-Hâcce, Kevkeb ʽAbîd, Fukhu’l-İbâdât fi’l-Fıkhi’l-Mâlikî, Matbaʽatü’l-İnşâ, Dımaşk 1406/1986.
• Hâkim, Muhammed b. Abdillah, el-Müstedrek ale’s-Sahiheyn, (tahk Mustafa Abdülkadir Âta), Dâu’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1411/1990.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emîn b. Ömer, Reddü’l-Mühtar ala Dürri’l-Mühtar, (tahk. Şeyh Ahmed Adil Mevcûd–Şeyh Ali Muhammed Muavviz), Dâru Âlemi’l-Kütüb, Riyad 1423/2003.
• İbn Baz, Abudulaziz b. Abdillah, Mecmûʼu Fetâvâ ve Mekâlâtin Mutenevvaʼa, (www.imambinbaz.org).
• İbn Ebî Şeybe, Abdurrazzak b. Himâm, el-Musannef, (tahk. Habibü’r-Rahman el-ʼAzamî), el-Meclisü’l-İlmî, Hind 1403/1982.
• İbn Hacer, Ahmed b. Muhammed, el-Heytemî, Tühfetü’l-Muhtâc fî Şerhi’l- Minhâc, el-Mektebetü’t-Ticâriyetü’l-Kubrâ, Mısır 1357/1983.
• İbn Hanbel, Ahmed, Müsnedu Ahmed, (tahk. Şuayb el-Arnavutî ve dğr.), Müssesetü’r-Risâle, yy. 1421/2001.
• İbn Kudâme, Abdullah b. Ahmed, el-Muğnî, (tahk. Abdullah b. Abdilmühsin ve Abdulfettah Muhammed) Dâru Âlemi’l-Kütüb, Riyad 1406, 1412, 1417/1986, 1992, 1997.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd, Sünenu İbn Mâce, (Muhammed Fuâd Abdülbaki), Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabiyye, Halep ty.
• İbn Manzûr, Muhammed, Lisânü’l-Arab, Daru Sadr, Beyrut 1414/1993.
• İbn Müflih, İbrahim b. Muhammed, el-Mübdiʽ fî Şerhi’l-Mükniʽ, Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1418/1997.
• İbn Nüceym, Zeynüddîn b. İbrahim, el-Bahru’r-Râik Şerhu Kenzi’d-Dekâik, Dâru’l-Kitâbi’l-İslâmî, Beyrut ty.
• İbn Rüşd, Muhammed b. Ahmed, el-Beyânu ve’t-Tahsîl, (tahk. Muhammed Haci ve diğer), Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut 1408/1988.
• İbn Salâh, Osman b. Abdirrahman, Fetâvâ İbnü’s-Salâh, (tahk. Muveffak Abdullah Abdulkâdir), 1. Baskı, Âlemu’l-Kütüb, Beyrut 1407/1986.
• İbn Tahir Habib, el-Fıkhü’l-Malikî ve Edilletuhu, Dâru İbn Hazm, Beyrut 1418/1998.
• Kârî, Ali b. Muhammed, Mirkâtü’l-Mefâtih Şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh, Daru’l- Fikr, Beyrut 1422/2002.
• Karâfî, Ahmed b. İdrîs, ez-Zehîre, (tahk. Muhammed Haci), Dâr’ul-Garbi’lİslâmiyye, Beyrut 1994.
• Komisyon, el-Fetave’l-Hindiyye, Dâru’l-Fikr, 1310/1892.
• Kurtubî, Muhammed b. Ahmed, el-Câmiʽli Ahkâmi’l-Kur’an, (tahk. Ahmed el- Berdûnî ve İbrahim Etfîş), Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye, Kahire 1384/1964.
• Makdisî, Abdurrahman b. İbrahîm, el-Udde Şerhü’l-Umde, Dâru’l-Hadis, Kahire 1424/2003.
• Medâinî, Ali b. Muhammed, et-Teʽâzî, (tahk. İbrahim Sâlih), Dâru’l-Beşâir, Dımaşk 1424/2003.
• Merdâvî, Ali b. Süleyman, el-İnsâf fî Maʼrifeti’r-Racih mine’l-Hilâf, Dâru İhyâi’t- Türâsi’l-Arabî, yy. ty.
• ______ et-Tehbîr Şerhü’t-Tahrîr, (tahk. Abdurrahman b. Abdillah el-Cebrîn), Mektebetü’r-Rüşd, Riyad ty.
• Nesaî, Ahmed b. Şuayb, Sünenu’n-Nesâî, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1391/1971.
• Nesefî, Abdullah b. Ahmed, Medârikü’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vil, (tahk. Yusuf Ali), Dâru’l-Kelimi’t-Tayyib, Beyrut 1419/1998.
• Nemerî, Yusuf b. Abdillah, el-İstizkâr, (tahk. Sâlim Muhammed Âtâ- Muhammed Ali Muavviz), Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1421/2000.
• Nevevî, Yahya b. Şeref, el-Mecmu Şerhü’l-Mühazzeb, Dâru’l-Fikr, yy. ty.
• ______ el-Ezkâru’l-Müntehabe min Kelami Seyyidi’l-Ebrâr, (tahk. el-Cefân-el- Câbî), Dâru İbn Hazm, Beyrut 1425/2004.
• ______ Minhâcü’t-Tâlibîn ve Umdetü’l-Müftîn, Mektebetu Eser, İstanbul ty.
• ______ el-Minhâc Şerhu Sahîhi Müslim Bin Haccâc, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut 1392/1973.
• Nisâbûrî, Müslim b. Heccac, Sahihu Müslim, (tahk. Muhammed Fuâd Abdülbaki), Dâru İhyâi’l-Türasi’l-Arabiyye, Beyrut ty.
• Ruaynî, Muhammed b. Muhammed, Mevâhibü’l-Celîl li Şerhi Mühtasari Halîl, Dâru Âlemi’l-Kütüb, yy. ty.
• Sâlihî, Muhammed b. Müflih, el-Fürûʽ ve Teshîhu’l-Fürûʽ, (tahk. Abdullah b. Abdilmuhsin et-Türkî), Müessesetü’r-Risâle, yy. 1424/2003.
• Sâvî, Ahmed b. Muhammed, Bülğetü’s-Sâlik li Ekrabi’l-Mesâlik, Dâru’l-Meʽârif, yy. ty.
• Şâfiî, Muhammed b. İdrîs, el-Ümm, Dâru’l-Maʽrife, Beyrut 1410/1990.
• Şenkîtî, Muhammed el-Emîn, Edvâü’l-Beyân fî Îdâhi’l-Kur’ani bi’l-Kur’an, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1415/1995.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali, Fethü’l-Kadîr, Dâru İbn Kesîr, Dımaşk 1993/1414. Şırbînî, Muhammed Hatip, Müğni’l-Mühtaç, Dâru’l-Fikr, yy. ty.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr, Tefsirü’t-Taberî , (tahk. Abdullah b. Abdulmühsin et-Türkî), Merkezü’l-Bühûsi ve’d-Dirâsâti’l-İslâmiyye bi Dâri Hicr, Cize 1424/2004.
• Tahâvî, Ahmed b. Muhammed, Hâşiyetu-Tehâvî ala Merâgi’l-Felâh, Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1418/1997.
• Tirmizi, Muhammed b. İsa, Sünenü Tirmizî, (tahk. Beşşâr Avvâd Maʼrûf), Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, Beyrut 1998.
• Zeylaî, Osman b. Ali, Tebyînü’l-Hekâik Şerhu Kenzi’d-Dekâik, el-Matb’atu’l- Emîriyye el-Kübrâ, Kahire 1313/1896.