The Effect of Aromatherapy Applications on Sleep Quality in Patients Undergoing Surgery

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 98 - 102, 12.04.2023

Merve Özsoy Durmaz , Kıymet Öztepe

https://doi.org/10.58252/artukluder.1202465

Öz

Sleep, which is one of the basic human needs, is an indispensable requirement that allows the body to rest, increases the quality of life, and is necessary for a healthy life. Individuals experience sleep problems when their sleep patterns are disrupted and differ from the normal process. Surgical interventions applied in treating diseases also disrupt individuals' sleep patterns and affect sleep quality. Nurses play an important role in ensuring a quality sleep process and in the management of sleep quality. It is very important to apply non-pharmacological methods as well as pharmacological methods in the nursing care of patients undergoing surgery. In studies conducted in this direction, it is stated that aromatherapy applications, which is one of the non-pharmacological methods applied after surgical interventions, increase sleep quality in a positive way. The aim of this review is to examine the effects of aromatherapy applications on sleep quality in patients undergoing surgery.

Anahtar Kelimeler

aromatherapy, nursing, sleep, surgery

Cerrahi Uygulanan Hastalarda Aromaterapi Uygulamalarının Uyku Kalitesine Etkisi

Öz

Temel insan ihtiyaçlarından biri olan uyku, vücudun dinlenmesini sağlayan, yaşam kalitesini artıran ve sağlıklı yaşam için gerekli olan vazgeçilmez bir gereksinimdir. Bireylerde uyku düzeninin bozulduğu ve normal süreçten farklılık gösterdiği durumlarda uyku sorunları yaşanmaktadır. Hastalıkların tedavisinde uygulanan cerrahi girişimler de bireylerin uyku düzenlerini bozmakta ve uyku kalitelerini etkilemektedir. Hemşireler kaliteli uyku sürecinin sağlanmasında ve uyku kalitesinin yönetiminde önemli rol oynamaktadır. Cerrahi uygulanan hastaların hemşirelik bakımında, farmakolojik yöntemlerin yanında farmakolojik olmayan yöntemlerin uygulanması da çok önemlidir. Bu yönde yapılan çalışmalarda, cerrahi girişimlerden sonra uygulanan farmakolojik olmayan yöntemlerden biri olan aromaterapi uygulamalarının uyku kalitesini olumlu yönde artırdığı ifade edilmektedir. Bu derlemenin amacı, cerrahi girişim uygulanan hastalarda aromaterapi uygulamalarının uyku kalitesine olan etkilerinin incelenmesidir.

Anahtar Kelimeler

aromaterapi, hemşirelik, uyku, cerrahi

Kaynakça

• Arabacıoğlu ND. Cerrahi hastalarında ameliyat öncesi uyku kalitesinin ameliyat sonrası konfor düzeyine etkisi. Trakya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), Edirne, 2021.
• Haylı ÇM. Zihinsel engelli çocuklar ve annelerinde uyku sorunları ve çözüm önerileri. Journal of Turkish Sleep Medicine. 2022;9:1-4. DOI: 10.4274/jtsm.galenos.2021.16046.
• Çam Yanık T, Altun Uğraş G. Akupresür kullanımının cerrahi girişim sonrası uyku kalitesine etkisi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi. 2020;2(2):105-12. DOI: 10.4274/jtsm.galenos.
• Özkaya BÖ, Yüce Z, Gönenç M, Gül A, Alış H. Ameliyat sonrası erken dönemde hastanede yatan hastaların uyku düzenini etkileyen etmenler. Bakırköy Tıp Dergisi. 2013;9(3):121-25. DOI: 10.5350/BTDMJB201309305.
• Yazar M, Altuntuğ K. Fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniğinde yatan kadın hastalarda uyku sorunları. Journal of Turkish Sleep Medicine. 2022;9:37-42. DOI: 10.4274/jtsm.galenos.2021.25338.
• Nelson KL, Davis JE, Corbett CF. Sleep quality: An evolutionary concept analysis. Nursing Forum. 2022;57:144-151.
• Yalçın A, Saygın M. Koku ve uyku kalitesine ilişkisinin araştırılması. Uyku Bülteni. 2021;2(2):38-48.
• Erdağı Oral S, Kıranşal N, Deniz M. Cerrahi Kliniklerde Yatan Hastalarda Ağrı ve Anksiyetenin Uyku Kalitesine Etkisi. Journal of Turkish Sleep Medicine. 2022;9:288-293. DOI: 10.4274/jtsm.galenos.2022.38247.
• Hirshkowitz M, Whiton K, Albert SM, Alessi C, Bruni O, DonCarlos L, Hazen N, Herman J, Katz ES, Kheirandish-Gozal L, Neubauer DN, O'Donnell AE, Ohayon M, Peever J, Rawding R, Sachdeva RC, Setters B, Vitiello MV, Ware JC, Adams Hillard PJ. National Sleep Foundation’s sleep time duration recommendations: Methodology and results summary. Sleep Health. 2015;1:40-43.
• Akeren Z, Hintistan S. Kanser hastalarının semptom yönetiminde aromaterapi kullanımı. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi. 2021;4(3):136-154.
• Kabak T, Solak Ü, Avşar G. Kanserli bireylerde uyku kalitesini artırmaya yönelik yapılan hemşirelik girişimleri: sistematik derleme. Güncel Hemşirelik Araştırmaları Dergisi. 2022;2(1):19-29.
• Zor M, Şimşek Küçükkelepçe D, Gölbaşı Z. Türkiye’de aromaterapinin etkisine yönelik yapılan hemşirelik tezlerinin incelenmesi. Turkish Journal of Clinics and Laboratory. 2021;1:77-97.
• Tayfun H. Aromaterapi. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research. 2019;3:67-73.
• Özlü Karaman Z, Bilican P. Effect of aromatherapy massage on the sleep quality and physiological parameters of patients in a surgical intensive care unit. Afr J Tradit Complement Altern Med. 2017;14:83-88.
• Algın Dİ, Akdağ G ve Erdinç O. Kaliteli uyku ve uyku bozuklukları. Osmangazi Tıp Dergisi. 2016;38 (Özel Sayı 1): 29-34. doi:10.20515/otd.40263.
• Akpınar D. Cerrahi hastasında ameliyat sonrası uykuyu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2014.
• Düğer Ü, Kolutek R. Nöroloji servisinde yatan geriatrik hastalarda hastane ortamının uyku kalitesine etkisi. Master’s thesis, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi 2020.
• Kaya G. Total diz protezi olan yaşlı bireylerde uyku ve depresyon arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Mersin, 2019.
• Aygin D, Şen S. Acupressure on anxiety and sleep quality after cardiac surgery: A randomized controlled trial. Journal of PeriAnesthesia Nursing. 2019;34(6):1222-1231. doi:10.1016/j.jopan.2019.03.014.
• Dolan R, Huh J, Tiwari N, Sproat T, Brennan J. A prospective analysis of sleep deprivation and disturbance in surgical patients. Annals of Medicine and Surgery. 2016:6;1-5. doi:10.1016/j.amsu.2015.12.046.
• Akutay S, Başer M. Cerrahi hastalarında görülen ağrı, anksiyete ve uyku sorunlarında aromaterapinin yeri. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;30:360-369.
• Bilgiç Ş. Hemşirelikte holistik bir uygulama; Aromaterapi. Namık Kemal Tıp Dergisi. 2017;5:134-141.
• Kurtgöz A, Keskin Kızıltepe S. Türkiye’de aromaterapi uygulanarak yapılan lisansüstü randomize kontrollü hemşirelik çalışmalarının incelenmesi. Sağlık Bilimlerinde Değer. 2022;12:123-129.
• Cheraghbeigi N, Modaressi M, Rezai M, Khatony A. Comparing the effects of massage and aromatherapy massage with lavender oil on sleep quality of cardiac patients: A randomized controlled trial. Complement Ther Clin Pract. 2019;35:253-258.
• Cho EH, Lee MY, Hur MH. The effects of aromatherapy on intensive care unit patients in stress and sleep quality: a nonrandomised controlled trial. Evid Based Complement Altern Med. 2017;2017-1:10. doi: 10.1155/2017/2856592.
• Hatipoğlu M. Cerrahi kliniklerinde yatan hastaların uyku durumlarını etkileyen faktörler.. İstanbul Bilim Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans Programı, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2016.
• Van den Ende ES, Merten H, Van der Roest, et al. Evaluation of nonpharmacologic interventions and sleep outcomes in hospitalized medical and surgical patients. JAMA Network Open. 2022;5:1-14. doi:10.1001/jamanetworkopen.2022.32623.
• Rafii F, Ameri F, Haghani H, Ghobadi A. The effect of aromatherapy massage with lavender and chamomile oil on anxiety and sleep quality of patients with burns. Burns. 2020;46:164-171.
• Abbaspoor Z, Siahposh A, Javadifar N, Siahkal SF, Mohaghegh Z, Sharifipour F. The effect of citrus aurantium aroma on the sleep quality in postmenopausal women: a randomized controlled trial. IJCBNM. 2022;10:86-95. doi: 10.30476/IJCBNM.2021.90322.1693.
• Ayik C, Özden D. The effects of preoperative aromatherapy massage on anxiety and sleep quality of colorectal surgery patients: A randomized controlled study. Complement Ther Med. 2018;36:93-99.
• Soltanpour A, Alijaniha F, Naseri M, Kazemnejad A, Heidari MR. Effects of Melissa officinalis on anxiety and sleep quality in patients undergoing coronary artery bypass surgery: a double-blind randomized placebo controlled trial. Eur J Integr Med. 2019;28:27-32.
• Davari H, Ebrahimian A, Rezayei S, Tpurdeh M. Effect of lavender aromatherapy on sleep quality and physiological indicator in patients after CABG surgery: A clinical trial study. Indian Journal of Critical Care Medicine. 2021;25: 429-434.
• Lee J, Hur MH. The effects of aroma essential oil inhalation on stress, pain and sleep quality in laparoscopic cholecystectomy patients: A randomized controlled trial. Asian Nursing Research. 2022;16:1-8.
• Tamaki K, Fukuyama AK, Terukina S, et al. Randomized trial of aromatherapy versus conventional care for breast cancer patients during perioperative periods. Breast Cancer Res Treat. 2017;162:523-531.