Özel Gereksinimli Çocuk Ailelerine Verilen İlk Yardım Eğitim Programının İlk Yardım Bilgi ve Anksiyete Düzeyine Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 3, 291 - 297, 22.12.2023

Havva Kaçan , Rozerin Toptemis , Zeynep Bir

https://doi.org/10.58252/artukluder.1303298

Öz

Giriş: Bu çalışmada özel gereksinimli çocuğa sahip olan ailelere uygulamalı olarak verilen ilk yardım eğitim programının ilk yardım bilgi ve anksiyete düzeyine etkisini değerlendirmek amaçlanmıştır.
Yöntem: Araştırma tek gruplu ön test ve son test modeline dayalı deneysel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini; Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine kayıtlı özel gereksinimli çocuğa sahip olan 250 ebeveyn, örneklemi ise 80 ebeveyn oluşturmuştur. Verilerin toplanılmasında çocuk ve ailesine yönelik sosyo demografik ve ilk yardım bilgi formu ve Beck Anksiyete Ölçeği kullanılmıştır. Verilen eğitimden bir ay sonra aynı ölçekler tekrar uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma ve t testi kullanılmıştır.
Bulgular: Ebeveyn yaş ortalaması 46.200±11.219, çocuk yaş ortalaması 12,860±8,587 olarak saptanmıştır. Ebeveynlerin %70.0 daha önce ilk yardım eğitimi almamıştır. Kazalara yönelik ilk yardım puan ortalamasının; eğitim öncesine (10.500) göre eğitim sonrasında (16.638) anlamlı olarak arttığı bulunmuştur (t=-23.117; p<0.001). Anksiyete ön test puan ortalaması (31.225); eğitim sonrasında (18.088) anlamlı olarak daha düşük bulunmuştur (t=21.648; p<0.001).
Sonuç: Özel gereksinimli çocukları olan ebeveynlere verilen ilk yardım ve anksiyete eğitimi; ilk yardım bilgi artışının sağlanması ve anksiyetenin azaltılmasında etkili olmuştur. Eğitim sonrası ebeveynlere verilen “kazalardan korunmaya yönelik ilk yardım ve anksiyete ile başa çıkma” eğitim kitapçığı eğitimin pekiştirilmesini sağlamış ve kalıcılığı arttırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Özel gereksinimli çocuk, Anksiyete, İlk yardım, Ebeveyn

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı

Proje Numarası

B.14.2.TBT.0.06.01.00-221-249164

Teşekkür

Tübitak'a verdiği destekten dolayı teşekkür ederiz.

The Effect of First Aid Training Program Given to Families of Children with Special Needs on First Aid Knowledge and Anxiety Level

Öz

Introduction: The aim of this study was to evaluate the effect of a first aid training program given to families with children with special needs on first aid knowledge and anxiety levels.
Methods: The research is an experimental study based on a one-group pretest and posttest model. The study population consisted of 250 parents with children with special needs enrolled in a special education and rehabilitation center affiliated to the Directorate of National Education and the sample consisted of 80 parents. Socio-demographic and first aid information form for the child and family and Beck Anxiety Scale were used to collect the data. One month after the training, the same scales were applied again. Number, percentage, mean, standard deviation and t test were used to evaluate the data.
Results: The mean age of the parents was 46.200±11.219 years, the mean age of the children was 12.860±8.587 years, and 70.0% of the parents had not received first aid training before. The increase in the mean first aid for accidents score before the training (10.500) and after the training (16.638) was found to be significant (t=-23.117; p<0.001). Anxiety pre-test mean score (31.225), the decrease after the training (18.088) was found significant (t=21.648; p<0,001).
Conclusion: First aid and anxiety training given to parents with children with special n.eds was effective in increasing first aid knowledge and reducing anxiety. After the training, the training booklet “first aid for prevention from accidents and coping with anxiety” reinforced the training and increased the permanence.

Anahtar Kelimeler

Child with special needs, Anxiety, First aid, Parent

Proje Numarası

B.14.2.TBT.0.06.01.00-221-249164

Kaynakça

• Çetin ME. Özel gereksinimli bireylerin tercihlerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2017;18(02):309-328. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.293726
• Dünya Sağlık Örgütü. Dünya engellilik raporu. Dünya Sağlı Örgütü. Ankara: Anıl Group Matbaa. 2011.
• Baykoç N. Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim. Eğiten Kitap Yayıncılık. 4. Baskı. Ankara. 2017.
• Mc Pherson M, Arango P, Fox H, et al. A new definition of children with special health care needs. Pediatrics. 1998;103:137–140. doi: 10.1542/peds.102.1.137
• Beşer NG, İnci F. Evaluation of the eff ectiveness of group counseling given to families with mentally retarded children. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2014;5(2):84-91. doi: 10.5505/phd.2014.94830
• İnanç BB, Topal Y, Topal H. Evaluation of health situation and problems of the families having disabled child: quantitative study. J Ann Eu Med. 2018;6(1):1-4. doi: 10.4328/AEMED.116
• Karadağ G. Özel gereksinimi olan çocuğa sahip ebeveynlerin yaşadığı zorluklar ve çözüm önerileri. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2014;13(6): 491-494. doi: 10.5455/pmb1-1389682796
• Doğru Y, Arslan E. Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyleri ile durumluluk kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2008;19:543-53.
• Duran, S. Families of mentally retarded children and psychiatric nursing. Turkiye Klinikleri Journal of Psychiatric Nursing-Special Topics. 2018;4(1):74–80.
• Bilge A, Buruntekin F, Orçin Demiral N, Özer G, Keles B, Yalçın E, Tavukçu G, Kiray A, Siviloğlu T, Bol S. Determining the eff ectiveness of the training given to the relatives of the disabled to cope with stress and increase their life satisfaction. Gümüşhane Universitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;3(1):611–618.
• Kaçan H, Sakiz H, Bayram Değer V. Attitudes promoting coping with death anxiety among parents of children with disabilities. Death Studies. 2022;46(9):2046-2055. doi: 10.1080/07481187.2021.1955311
• Kaçan HS. Engelli çocuğun sahip olduğu kişilerin depresyon düzeylerinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 2013;21:590-598.
• Şipal RF. Zihinsel engelli bireylerde kendine zarar verme davranışı: sebepleri ve müdahale yöntemleri. Kastamonu Eğitim Dergisi. 2010;18(3):731-42.
• Gürhopur FDT, İşler DA. Family burden in parents with mentally handicapped children. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2017;8:9-16. doi: 10.14744/phd.2017.87609
• Sarı HY, Girli H. Gelişimsel yetersizliği olan çocuklarda kaza ve yaralanma. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;15:4.
• Runyan CW, Casteel C, Perkis D, Black C, Marshall SW, Johnson RM. Et al. Unintentional injuries in the home in the United States, part I: Mortality. American Journal of Preventive Medicine. 2005;28:73–79. doi: 10.1016/j.amepre.2004.09.010
• Bayram T, Ilgin C, Kulbay H, Tozakoglu B, Karaduman İ, Colak B. et al. The factors associated with mothers’ preventive measures against home accidents: A descriptive study from Istanbul, Turkey. Clinical and Experimental Health Sciences.2019;9(2):151-156. doi: 10.33808/clinexphealthsci.564220
• Buono S, Scannella F, Palmigiano ÜMB, Elia M, Kerr M, Di Nuovo S. Self injury in people with intellectual disability and epilepsy: A matched controlled study. European Journal of Epilepsy. 2012;21(3):160-164. doi: 10.1016/j.seizure.2011.10.008
• Uyaroğlu AK, Bodur S. Zihinsel yetersizliği olan çocuklar anne-babalarında kaygı düzeyi ve bilgilendirmenin kaygı düzeyine etkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2009;8(5):405-412.
• Kaçan, H. First aid training program for families with children with ıntellectual disabilities eff ects on knowledge, anxiety, and stress, Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Service. 2022;60(9):37-45. doi: 10.3928/02793695-20220315-03
• Özsoy SA, Özkahraman Ş, Çallı F. Zihinsel engelli çocuk sahibi ailelerin yaşadıkları güçlüklerin incelenmesi. Aile ve Toplum Dergisi. 2006;69-77.
• Gal E, Dyck MJ, Passmore A. The relationship between stereotyped movements and self-injurious behavior in children with developmental or sensory disabilities. Res Dev Disabil. 2009;30:342-352. doi: 10.1016/j.ridd.2008.06.003
• Kurt AS, Tekin A, Koçak V, Kaya Y, Özpulat Ö, Önat H. Zihinsel engelli çocuğa sahip anne babaların karşılaştıkları güçlükler. Türkiye Klinikleri J Pediatr. 2008;17:158-163.
• Çalışkan Z, Bayat M. Zihinsel yetersizliği olan çocukların annelerinde eğitim ve grup etkileşiminin aile yükü ve aile desteğine etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry. 2016;17(3):214-222. doi: 10.5455/apd.184412
• American Psychiatric Association Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-V). 5th Edition, American Psychiatric Publishing, Washington DC. 2013. doi: 10.1176/appi.books.9780890425596
• Sönmez Y, Uskun E, Pehlivan A. Okul öncesi öğretmenlerin temel ilk yardım uygulamalarına ilişkin bilgi düzeyleri, Isparta Örneği, Türk Pediatri Arşivi. 2014;49:238-246. doi: 10.5152/tpa.2014.1581
• Ulusoy M, Sahin N, Erkman H. Turkish version of the beck anxiety inventory: psychometric properties. J Cogniti ve Psychotherapy: Int Quaterly. 1998;12:28-35.
• Yıldırım F, Conk Z. The effect of planned education on the way of coping with stress and depression levels of parents with mentally retarded children. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2005;9(2):1-10
• Yalaki Z, Taşar MA, Kara N, Dallar Y. Sosyo ekonomik düzeyi düşük olan ailelerin ev kazaları hakkında bilgi düzeylerinin ölçülmesi. Akademik Acil Tıp Dergisi. 2010:129-33. doi: 10.4170/jaem.2010.95866
• Koyun M. Zihinsel yetersizliği olan ve olmayan çocuklarda yaralanma riskinin ve sıklığının karşılaştırılması, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Yüksek Lisans Tezi, 2012.
• Aral, N, Gürsoy, F, Aysu, B. Özel gereksinimli çocuğa sahip annelerin ev kazaları konusundaki düşüncelerinin incelenmesi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020;13( 2):229-241.
• Coşkun C, Özkan S, Maral, İ. Çankırı-eldivan ilçe merkezinde 0-14 yaşlar arasında çocuğu olan annelerin ilk yardım bilgi düzeyleri ve ilk yardım gerektiren durumların sıklığı. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi. 2008;2(3):11-18.
• Schwebel CD, Speltz ML, Jones K, Bardina P. Unintentional injury in preschool boys with and without early onset of disruptive behaviour. Journal of Pediatric Psychology. 2002;27(8): 727-737. doi: 10.1093/jpepsy/27.8.727
• Lee LC, Harrington RA, Chang JJ. Connors SL. Increased risk of injury in children with developmental disabilities. Research in Developmental Disabilities. 2008;29(3):247-255. doi: 10.1016/j.ridd.2007.05.002
• Sherrard J, Tonge BJ, Ozanne-Smith J. Injury risk in young people with intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research. 2002;46:6–16. doi: 10.1046/j.1365-2788.2002.00346.x
• Muslu GK, Cenk SC. The family burdens and hopelessness of turkish parents of adolescents with intellectual disabilities. Rehabilitation Nursing. 2018;43(6):351-362. doi: 10.1097/rnj.0000000000000081
• Softa HK, Öztürk A, Sonkaya C, Düşünceli H. Zihinsel engelli çocuğu olan anne ve babaların aile yükü ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi. 2016;5:37-49. doi: 10.17360/UHPPD.2016516565
• Bahar A, Bahar G, Savaş H, Parlar S. Engelli çocukların annelerinin depresyon ve anksiyete düzeyleri ile stresle başa çıkma tarzlarının belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009;4(11): 97-112. doi: 10.18026/cbayarsos.467127