Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Dersini Alan Hemşirelik Öğrencilerine Akran Eğitimi ile Verilen İlaç Uygulamaları Eğitiminin Etkisi

Yıl 2025, Sayı: 11, 10 - 17, 14.04.2025

Emine Güneş Şan , Sümeyye Yıldız , Rümeysa Nur Çetin , Esra Çekerek , Ahmet Canlıca

https://doi.org/10.58252/artukluhealth.1612108

Öz

Giriş: İlaç hataları, küresel bir sağlık sorunudur. Yetişkin hastalara kıyasla çocuk hastalarda ilaç hataları daha sık görülmektedir.
Yöntem: Çalışma yarı deneysel araştırma türlerinden biri olan ön test son test kontrol gruplu olarak yürütülmüştür. Araştırmanın örneklemini 2022-2023 Eğitim Öğretim Yılı Bahar Dönemi Gazi Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi, Hemşirelik Anabilim Dalı’nda öğrenim gören 3. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Verilerin toplanması için “Öğrenci Tanımlayıcı Özellikler Formu”, “Pediatrik İlaç Uygulama Gözlem Formu”, “Akran Mentörlüğü Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır. Çalışma iki aşamada yürütülmüştür. Birinci aşamada akran mentörler eğitilmiştir. İkinci aşamada; akran eğiticiler ve yetişkin araştırmacılar, öğrencileri eğitmiştir. Verilerin analiz sürecinde, gruplar arasında karşılaştırma yapmak için bağımsız gruplarda t-testi kullanılmıştır. Grup içi karşılaştırmalarda ise bağımlı gruplarda t testi yapılmıştır.
Bulgular: Gruplar (akran eğitim grubu n=90, yetişkin eğitim grubu n=88), benzer sosyodemografik özelliklere sahiptir (p>0,05). Akran ve yetişkin mentörlüğü grubunda yer alan öğrencilerin ön test ve son test puan artışları istatiksel olarak anlamlı olup, gruplar arasında anlamlı bir fark yoktur (p>0,05).
Sonuç: Araştırma sonucunda hemşirelik 3. sınıf öğrencilerinin çocuklarda ilaç uygulama sürecine akran öğretiminin olumlu etkisi olduğunu gösteren bulgular elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

çocuk, ilaç hataları, hemşirelik, pediatri

Etik Beyan

Bu çalışmanın yürütülebilmesi için Gazi Üniversitesi Etik Komisyonundan E-77082166-604.01.02-520332 ve 25.11.2022 tarihi etik izni ve çalışmanın ilgili kurumda yapılabilmesi için kurum izini alınmıştır. Ayrıca makalenin yazılmasında bilimsel ve etik ilkelere uyduğumuzu, kullanılan tüm kaynaklara usulüne uygun olarak atıfta bulunduğumuzu beyan ederiz. Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Destekleyen Kurum

Bu çalışma TUBİTAK 2209A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı tarafından desteklenmiştir.

Proje Numarası

Proje no: 1919B012206954

The Effect of Medication Practices Training with Peer Education on Nursing Students Taking Child Health and Diseases Nursing Course

Öz

Introduction: Medication errors are a global health problem. They are more common in pediatric patients than in adult patients.
Methods: The study was conducted as a pre-test and post-test control group, which is one of the quasi-experimental research types. The sample for this research project comprises third-year students enrolled in the Department of Nursing, Faculty of Nursing, Gazi University, during the spring semester of the 2022-2023 academic year. The "Student Descriptive Characteristics Form", "Pediatric Medication Administration Observation Form", and "Peer Mentoring Evaluation Scale" were used to collect the data. The study was conducted in two stages. In the first stage, peer mentors were trained. In the second stage, peer educators and adult researchers trained the students. In the data analysis process, a t-test was used in independent groups to make comparisons between groups. In the context of intra-group comparisons, a t-test was conducted on independent groups.
Results: The groups (peer education group n=90, adult education group n=88) have similar sociodemographic characteristics (p>0.05). The pre-test and post-test score increases of the students in the peer and adult mentoring groups are statistically significant, and there is no significant difference between the groups (p>0.05).
Conclusion: As a result of the research, findings were obtained showing that peer teaching positively affected the pediatric medication administration process of 3rd year nursing students.

Anahtar Kelimeler

Child, medication errors, nursing, pediatrics

Etik Beyan

In order to conduct this study, ethical permission was obtained from the Gazi University Ethics Commission with the date E-77082166-604.01.02-520332 and 25.11.2022, and institutional permission was obtained for the study to be conducted in the relevant institution. We also declare that we have complied with scientific and ethical principles in writing the article and that we have duly cited all sources used. It is declared that scientific and ethical principles were complied with during the preparation of this study and all the studies used in this study were cited in the bibliography.

Destekleyen Kurum

This study was financially supported by the TUBITAK 2209 A University Students Research Projects Support Program.

Proje Numarası

Proje no: 1919B012206954

Kaynakça

• Abdi, F., and Simbar, M. (2013). The peer education approach in adolescents-narrative review article. Iranian Journal of Public Health, 42(11), 1200.
• Akinla, O., Hagan, P., and Atiomo, W. (2018). A systematic review of the literature describing the outcomes of near-peer mentoring programs for first year medical students. BMC Medical Education, 18(1), 1–10.
• Al Yahyaei, A., Natarajan, J.R., Seshan, V., Joseph, M.A., Valsaraj, B.P., and Hamed Al Abri, F. (2024). The usefulness of peer tutoring and its impact on students’ academic performance, psychological empowerment, and satisfaction: Pre-post design. SAGE open nursing, 10, 23779608241282168. https://doi.org/10.1177/23779608241282168
• Alomari, A., Wilson, V., Solman, A., Bajorek, B., and Tinsley, P. (2018). Pediatric nurses’ perceptions of medication safety and medication error: a mixed methods study. Comprehensive Child and Adolescent Nursing, 41(2), 94–110. https://doi.org/10.1080/24694193.2017.1323977
• Alozie, Y.E., and Chinma, C E. (2015). Proximate composition, physical and sensory properties of cake prepared from wheat and cocoyam flour blends. Journal of Food Research, 4(5), 181. https://doi.org/10.5539/JFR.V4N5P181 https://doi.org/10.1186/s12909-018-1195-1
• Arkün Kocadere, S. (2015). The Development of a Scale on Assessing Peer Mentoring at the College Level. Mentoring and Tutoring: Partnership in Learning, 23(4), 328–340. https://doi.org/10.1080/13611267.2015.1090283
• Aşcı, Ö., Gökdemir, F., ve Çiçekoğlu, E. (2016). Hemşirelik öğrencilerine akran eğiticiler ile verilen üreme sağlığı eğitiminin etkinliği. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 3(3), 173–183. https://doi.org/10.17681/hsp.56193
• Aydın, G., Gökçe, Ö., Erbeyin, H., Arslan, S., İlbay, E., Aycan, İ., Gürhan, M., Atik, F., Döşeme, G., Erdem, H ve Soylu, D. (2013). İlaç uygulama hataları: bir hastanede HTEA tekniği kullanılarak yürütülen sistem iyileştirme çalışması. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 5(1), 17–41.
• Aygin, D., Yaman, Ö., ve Bitirim, E. (2020). İlaç uygulama hataları: Acil servis örneği. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 75–82.
• Ayık, G., Özsoy, S.A., ve Çetinkaya, A. (2010). Hemşirelik öğrencilerinin ilaç uygulama hataları. Florence Nightingale Journal of Nursing, 18(3), 136–143.
• Choi, J.A., Kim, O., Park, S., Lim, H., and Kim, J.H. (2021). The effectiveness of peer learning in undergraduate nursing students: a meta-analysis. Clinical Simulation in Nursing, 50, 92–101. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ecns.2020.09.002
• Chua, S.S., Tea, M.H., and Rahman, M.H. (2009). An observational study of drug administration errors in a Malaysian hospital (study of drug administration errors). Journal of Clinical Pharmacy and Therapeutics, 34(2), 215–223. https://doi.org/10.1111/j.1365-2710.2008.00997.x
• Cupelli, L.M., and Colalillo, G.C. (2025). Implementing peer learning to enhance academic performance in first-year nursing students. Teaching and Learning in Nursing, 20(1), 150-158. https://doi.org/10.1016/j.teln.2024.09.008
• Çulha, Y., ve Afşin, F. (2023). Hemşirelik öğrencilerinde cinsel sağlık tanılamasına ilişkin akran eğitiminin cinsel sağlık konusundaki tutumlarına etkisi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 5(5), 23–28. https://doi.org/10.48071/sbuhemsirelik.1230476
• Galgam, F., Mohammed, N, Amin, N and Nimer, M. (2022). Nursing students’ perception about peer assisted learning and seminar in pediatric nursing at International University Of Africa, Sudan. Saudi J Nurs Health Care, 5(7), 149-155. https://doi.org/10.36348/sjnhc.2022.v05i07.004
• Gorgich, E.A.C., Barfroshan, S., Ghoreishi, G., and Yaghoobi, M. (2016). Investigating the causes of medication errors and strategies to prevention of them from nurses and nursing student viewpoint. Global Journal of Health Science, 8(8), 220. https://doi.org/10.5539/gjhs.v8n8p220
• Ha, E.H., and Lim, E.J. (2018). Peer-led written debriefing versus instructor-led oral debriefing: using multimode simulation. Clinical Simulation in Nursing, 18, 38–46. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ecns.2018.02.002
• Haeger, H., and Fresquez, C. (2016). Mentoring for inclusion: The impact of mentoring on undergraduate researchers in the sciences. CBE—Life Sciences Education, 15(3), 1-9. https://doi.org/10.1187/cbe.16-01-0016
• Hagemeier, N.E., Murawski, M.M., and Popovich, N.G. (2013). The influence of faculty mentors on junior pharmacy faculty members’ career decisions. American Journal of Pharmaceutical Education, 77(3), 51. https://doi.org/https://doi.org/10.5688/ajpe77351
• Kankaya, E.A., Tuday, B., Aslan, N., Akgün, M., ve Yavuzel, A. (2024). Hemşirelik öğrencilerinde akran eğitiminin heimlich manevrası bilgi düzeyine ve yaşam boyu öğrenme becerilerine etkisinin incelenmesi: Girişimsel Bir Çalışma. Balkan Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 95-107. https://doi.org/10.61830/balkansbd.1563241
• Keers, R.N., Williams, S.D., Cooke, J., Ashcroft, D.M., Keers, R.N., Williams, S.D., Cooke, Á.J., and Cooke, J. (2013). Causes of medication administration errors in hospitals: a systematic review of quantitative and qualitative evidence. Drug Safety, 36(11), 1045–1067. https://doi.org/10.1007/s40264-013-0090-2
• Kim, S.S., and De Gagne, J.C. (2018). Instructor-led vs. peer-led debriefing in preoperative care simulation using standardized patients. Nurse Education Today, 71, 34–39. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.nedt.2018.09.001
• McKinsey, E. (2016). Faculty mentoring undergraduates: The nature, development, and benefits of mentoring relationships. Teaching and Learning Inquiry, 4(1), 25–39. https://doi.org/10.20343/teachlearninqu.4.1.5
• Na, Y.H., and Roh, Y.S. (2021). Effects of peer-led debriefing on cognitive load, achievement emotions, and nursing performance. Clinical Simulation in Nursing, 55, 1–9. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ecns.2021.03.008
• Özkan, S., Kocaman, G., ve Öztürk, C. (2013). Çocuklarda ilaç uygulama hatalarının önlenmesine yönelik yöntemlerin etkinliği. Türk Pediatri Arşivi, 48(4), 299–302. https://doi.org/10.4274/tpa.540
• Pålsson, Y., Mårtensson, G., Swenne, C.L., Ädel, E., and Engström, M. (2017). A peer learning intervention for nursing students in clinical practice education: A quasi-experimental study. Nurse Education Today, 51, 81–87. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2017.01.011
• Rinke, M.L., Bundy, D.G., Velasquez, C.A., Rao, S., Zerhouni, Y., Lobner, K., Blank J.F., and Miller, M.R. (2014). Interventions to reduce pediatric medication errors: a systematic review. Pediatrics, 134(2), 338–360. https://doi.org/10.1542/peds.2013-3531
• Roh, Y.S., Kelly, M., and Ha, E.H. (2016). Comparison of instructor‐led versus peer‐led debriefing in nursing students. Nursing & Health Sciences, 18(2), 238–245. https://doi.org/10.1111/nhs.12259
• Sears, K., O’Brien-Pallas, L., Stevens, B., and Murphy, G.T. (2016). The relationship between nursing experience and education and the occurrence of reported pediatric medication administration errors. Journal of Pediatric Nursing, 31(4), e283-e290. https://doi.org/10.1016/j.pedn.2016.01.003
• Sethuraman, U., Kannikeswaran, N., Murray, K.P., Zidan, M. A., and Chamberlain, J.M. (2012). Prescription errors before and after introduction of electronic medication alert system in a pediatric emergency department. Academic Emergency Medicine, 22(6), 714–719. https://doi.org/10.1111/acem.12678
• Stratton, K.M., Blegen, M.A., Pepper, G., and Vaughn, T. (2004). Reporting of medication errors by pediatric nurses. Journal of Pediatric Nursing, 19(6), 385–392. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.pedn.2004.11.007
• Taşkıran, N., Sarı, D., ve Akbıyık, A. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin ilaç dozu hesaplama becerileri konusundaki görüşleri ve ilaç uygulama hataları. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 33(1), 39–52.
• Yurdugül, H. (2005). Ölçek geliştirme çalışmalarında kapsam geçerliği için kapsam geçerlik indekslerinin kullanılması. XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 1, 771-774.