Sanat piyasasının görünmeyen krizleri

Yıl 2024, , 67 - 75, 30.06.2024

Begüm Kösemen

https://doi.org/10.58588/aru-jfeas.1474113

Öz

Çağdaş kapitalizmde sanat nesnesini ve onun değerlenme mantığını anlamak ve ardından bu değerle(n)me mekanizmalarının sanat alanının ve üreticisinin aşınmalarını nasıl görünmez kıldığına dair gözlemleri paylaşmak, bu çalışmanın en önemli amaçlarıdır. Bilindiği gibi, sanat çok geniş bir alanı kapsar ve her dalındaki dinamikler birbirinden oldukça farklı olabilmektedir. Bu nedenle sanat olarak ifade edilecek olan -son bölümdeki örnekler dışında- resim olacaktır. Yukarıda bahsedilen değerle(n)me mekanizmalarının en rahat gözlemlenebildiği ve bu ölçüde sermayenin ilgisini de çekmiş alan çağdaş sanat olduğu için, çağdaş sanat çalışmanın odağı olacaktır. Çalışmanın bir diğer amacı da içinde bulunduğumuz krizler döneminde, sanat alanının görülmeyen, duyulmayan ve haliyle önemi anlaşılmayan sorunlarına ve bunların neoliberalizmin krizleriyle gösterdiği paralelliklere dikkat çekmektir.

Anahtar Kelimeler

Sanat Ekonomisi, Sanat Nesnesi, Sembolik Sermaye, Covid-19, Sanat Alanı Krizleri

Invisible crises of the art market

Öz

The most important aims of this study are to understand the art object and its valuation logic in contemporary capitalism and then to share observations on how these valuation mechanisms make invisible the erosion of the art field and its producer. As it is known, art covers a very wide area and the dynamics in each branch can be quite different from each other. For this reason, what will be expressed as art - except for the examples in the last section - will be painting. Contemporary art determines the scope, as contemporary art is the field in which the above-mentioned valuation mechanisms can be observed most easily and which has attracted the attention of capital to this extent. Another aim of the study is to draw attention to the unseen, unheard and therefore ununderstood problems of the art field in the current crisis period and the parallels these show with the crises of neoliberalism.

Anahtar Kelimeler

Art Economy, Art Object, Symbolic Capital, Covid-19, Art Field’s Crisis

Kaynakça

• Adorno, T. (1981). In search of Wagner, Çev. R. Livingstone, NLB. Amin, S. (2016). Liberal Virüs, F. Başkaya (Çev.), İstanbul: Yordam Kitap.
• AmplifyArts. (2018). Annual artist survey, https://www.amplifyarts.org/artist-survey (Erişim Tarihi: 15.01.2024).
• Arslan, M. O. (2010). Küresel Keynesçilik ve küresel ekonomik kriz, Ege Akademik Bakış, 10(4), 1231-1244.
• Baudrillard, J. (2004). Gösterge ekonomi politiği hakkında bir eleştiri, O. Adanır ve A. Bilgin (Çev.), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Baudrillard, J. (2010). Sanat komplosu: yeni sanat düzeni ve çağdaş estetik-I, E. Gen, I. Ergüden (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Baudelaire, C. (2003). Modern hayatın ressamı, A. Berktay (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• BFAMFAPhD, (2014). Artist report back-a national study on the lives of arts graduates and working artists. https://www.giarts.org/article/artists-report-back (Erişim Tarihi: 12.02.2024).
• Bozçalı, V. F., Özden, C. ve Aydın, S. (2007). Loic Wacquant ile söyleşi: Bourdieu ile devleti düşünmek, Birikim Dergisi, A. Şaşmaz (Çev.), https://birikimdergisi.com (Erişim Tarihi: 23.12.2023).
• Bourdieu, P. (1998a). Acts of resistance: against the tyranny of the market, New Press.
• Bourdieu, P. (1998b). The essence of Neoliberalism, Le Monde Diplomatique, J. J. Shapiro (Çev.).
• Bourdieu, P. (2002). Sanatın kuralları, N. K. Sevil (Çev.), Yapı Kredi Yayınları.
• Bourdieu P. ve Wacquant, L. (2003). Düşünümsel bir antropoloji için cevaplar, N. Ökten (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (2006a). Pratik nedenler: eylem kuramı üzerine, H. U. Tanrıöver (Çev.), Hil Yayınları.
• Bourdieu, P. (2006b). “Sanat aşkı”, Artun A. (Ed.), Müze ve eleştirel düşünce: tarih sahneleri sanat müzeleri-II İçinde, U. Kılıç (Çev.), İletişim Yayınları.
• Brook, O., O’Brien, D. ve Taylor, M. (2018). Panic! social class, taste and inequalities in the creative industries.
• Christies, On Kawara. (2023). https://www.christies.com/artists/On-Kawara?lotavailability=All&sortby=relevance (Erişim Tarihi: 15.11.2023).
• Comunian, R., Lauren England, Alessandra Faggian ve Charlotta Mellander. (2021). The economics of talent: human capital, precarity and the creative economy, Springer.
• Croce, B. (2004). “Sanat yapıtı”, Yılmaz, M. (Der.), İçinde Sanatın felsefesi felsefenin sanatı, N. Özüaydın (Çev.), Ütopya Yayınları.
• FMTW, (2022). The big freelancer survey, https://freelancersmaketheatrework.com/bigfreelancersurvey (Erişim Tarihi: 15.01.2024).
• Fokianaki, I. (2022). Kuba Szreder’s the ABC of the Projectariat, https://www.e- flux.com/criticism/459239/kuba-szreder-s-the-abc-of-the-projectariat (Erişim Tarihi: 17.11.2023).
• Galambosova, C. ve Ganbold, N. (2022). Top 10 most expensive artworks by living artists, daily art magazine, https://www.dailyartmagazine.com/10-most- expensive-artworks-by-living-artists (Erişim Tarihi: 10.11.2023).
• Gramsci, A. (1967). Aydınlar ve toplum, V. Günyol (Çev.), Çan Yayınları.
• Godbout, J. T. (2003). Armağan dünyası, D. Hattatoğlu (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Göker, E. (2007). Araştırma tasarımı açısından Pierre Bourdieu’nün sanat sosyolojisi”, Güney Çeğin ve diğerleri (Der.), İçinde Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Granet, D. ve Lamour, C. (2010). Grands et Petits Secrets du Monde de l’Art, Librairie Fayard.
• Heidegger, M. (2004). “Sanat yapıtının kökeni”, Yılmaz M. (Der.), İçinde Sanatın felsefesi felsefenin sanatı, N. Özüaydın (Çev.), Ütopya Yayınları.
• Kahya, P. (2023). Prabhat Patnaik ile söyleşi: Neoliberal Kapitalizmin çıkmaz sokağında, Textum Dergi, https://textumdergi.net/neoliberal-kapitalizmin- cikmaz-sokaginda (Erişim Tarihi: 15.10.2023).
• Klein, B. (2020). Art in the time of crisis, Carnegie Magazine, https://carnegiemuseums.org (Erişim Tarihi: 20.10.2023).
• Kliman, A. (2006). Reclaiming Marx’s “Capital”: a refutation of the myth of inconsistency, Lexington Books.
• Knight Frank, (2023). The wealth report, https://www.knightfrank.com (Erişim Tarihi: 23.10.2023).
• Kösemen, İ. B. (2022). Eyvah! Yetişin! Sanata Saldırıyorlar, Kültür Meclisi, https://kulturmeclisi.com/eyvah-yetisin-sanata-saldiriyorlar (Erişim Tarihi: 15.01.2024).
• Lazzarato, M. (2017). Marcel Duchamp ve işin reddi, S. Çalcı (Çev.), Kolektif Kitap.
• Langevang, T. (2022). ‘The Show Must Go On!’: hustling through the compounded precarity of covid-19 in the creative industries, Geoforum.
• Leader, D. (2004). Mona Lisa kaçırıldı: sanatın bizden gizledikleri, H. Akdemir (Çev.), Ayrıntı Yayınları.
• Marx, K. ve Engels, F. (1995). Sanat ve yazın-I, Ö. Ünalan (Çev.), Sol Yayınları.
• Marx, K. (2011). Kapital, 1. Cilt, A. Bilgi (Çev.), Sol Yayınları.
• McAndrew, C. (2023). The survey of global collecting, Art Basel & UBS, https://www.ubs.com/global/en/our-firm/art/collecting/art-market-survey.html (Erişim Tarihi: 15.11.2023).
• Milliyet Gazetesi. (2012). Aynı ressam aynı tablo iki farklı Müzede, https://www.milliyet.com.tr/gundem/ayni-ressam-ayni-tablo-iki-farkli-muzede- 1569136 (Erişim Tarihi: 15.01.2024).
• Roubini, N. (2020). Coronavirus pandemic has delivered the fastest, deepest economic shock in history, https://www.theguardian.com/business/2020/mar/25/coronavirus-pandemic-has-delivered-the-fastest-deepest-economic-shock-in-history (Erişim Tarihi: 01.10.2023).
• Saad-Filho, A. (2020). From vOVID-19 to the end of neoliberalism, Critical Sociology, 46(4-5), 477-485.
• Saad-Filho, A. (2021). Neoliberalism and the pandemic, Notebooks: The Journal for Studies on Power, 1.
• Shiner, L. (2010). Sanatın icadı, İ. Türkmen (Çev.), Ayrıntı Yayınları.
• Solty, I. (2020). Covid-19 and the western working classes, Rosa Luxemburg Stiftung, https://www.rosalux.de/en/publication/id/41800/covid-19-and-the- western-working-classes (Erişim Tarihi: 15.12.2023).
• Spaenjers, C. (2023). Art investing in times of inflation, McAndrew, C. Haz. (Ed.) İçinde Art Basel & UBS, The Survey of Global Collecting.
• Szostak, M. ve Sułkowski, L. (2021). Identity crisis of artists during the covid-19 pandemic and shift towards entrepreneurship, Entrepreneurial Business and Economics Review, 9(3), 87-102.
• The Business Research Company. (2023). Arts global market report, https://www.thebusinessresearchcompany.com/report/arts-global-market-report (Erişim Tarihi: 15.01.2024).
• Tooze, A. (2021). Has covid ended the neoliberal era? The Guardian, https://www.theguardian.com/news/2021/sep/02/covid-and-the-crisis-of- neoliberalism (Erişim Tarihi: 21.10.2023).
• Thompson, D. (2011). Sanat mezat: 12 Milyon Dolarlık köpekbalığı: çağdaş sanatın ve müzayede evlerinin tuhaf ekonomisi, R. Akman (Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Thornton, S. (2012). Sanat dünyasında yedi gün, M. Haydaroğlu (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.