Prejudice and Discrimination as a Motivation for Return: Qualified Turks Returning from Germany

Yıl 2024, , 403 - 422, 25.03.2024

Zehra Hopyar

https://doi.org/10.11616/asbi.1398614

Öz

The main aim of the study is to understand the motivations of qualified Turks who have lived in Germany to return to Turkey. The research design of this study, which is designed as a qualitative study and adopts a hermeneutic approach, is phenomenology. Purposive sampling was used to interview 47 individuals who completed one or more of their undergraduate/graduate/Ph. D. studies in Germany, either lived in Germany for at least five years or was involved in professional work life in Germany and returned to Turkey at least two years ago. The data obtained from these interviews were analyzed with MAXQDA, a qualitative data analysis program. The main reason for the decision to return was prejudice and discrimination encountered in Germany. The main findings of the research are the experiences of discrimination in recruitment and promotion on the basis of ethnic and religious origin, in education as a result of the attitude of the teacher and in almost all areas of social life, including negative stereotypes attributed to ethnic and religious origin.

Anahtar Kelimeler

Return Migration, Qualified Migrants, Turkish Diaspora, Discrimination, Germany

Geri Dönüş Motivasyonu Olarak ‘Önyargı ve Ayrımcılık’: Almanya’dan Dönen ‘Nitelikli’ Türkler

Öz

Çalışmanın temel amacı Almanya’da yaşamış nitelikli Türklerin Türkiye’ye dönüş motivasyonlarını anlamaya çalışmaktır. Nitel bir çalışma olarak tasarlanan ve yorumsamacı yaklaşımın benimsendiği bu çalışmanın araştırma deseni fenomenolojidir. Amaçlı örneklem yöntemine uygun lisans/yüksek lisans/doktora eğitimlerinden biri veya birkaçını Almanya’da tamamlamış, Almanya'da en az beş sene yaşamış veya profesyonel iş yaşamına dahil olmuş ve en az iki sene önce Türkiye'ye dönmüş 47 kişiyle görüşülmüştür. Araştırmanın veri toplama tekniği yarı yapılandırılmış görüşmedir. Bu görüşmelerden elde edilen veriler nitel veri analiz programı olan MAXQDA ile analiz edilmiştir. Geri dönüş kararını etkileyen başlıca nedenin Almanya’da karşılaşılan önyargı ve ayrımcılık olduğu görülmüştür. Araştırmanın temel bulguları işe alım ve işte yükseltmelerde etnik ve dini kökenleri nedeniyle, eğitimde öğretmenin tutumu sonucunda ve sosyal hayatın hemen her alanında etnik ve dini kökene atfedilen olumsuz kalıpyargıları içerecek biçimde ayrımcılık deneyimleridir.

Anahtar Kelimeler

Geriye göç, nitelikli göçmenler, Türk diasporası, Ayrımcılık, Almanya

Kaynakça

• Abadan-Unat N. (2017), Bitmeyen Göç: Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa, 3. Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ağca- Varoğlu, F. G. (2020), “Almanya’da Yüksek Nitelikli Göçmenlerin Gündelik Hayat Deneyimleri ve Baş Etme Süreçleri”, Journal of Economy Culture and Society, 62, s. 23-46.
• Allport, G. (1954), Önyargının Doğası, (Çev. N. Nirven), Sakarya: Sakarya Üniversitesi Kültür Yayınları.
• Avrupa Birliği Başkanlığı (2009). “Prof. Şen: "Almanya'daki gurbetçiler geri dönüyor; Türkiye'deki kurumlar hazırlıklı olsun"”. https://www.ab.gov.tr/p.php?e=44216. (Erişim Tarihi: 22.03.2023).
• Basch L, Glick Schiller, N. ve Blanc-Szanton, C. (1994). Nations Unbound: Transnational Projects, Postcolonial Predicaments, and Deterritorialized Nation-States. Routledge Press.
• Bilecen, T. (2018), Geri Dönüş Göçüne Etki Eden Faktörler: Göç Literatürüne Eleştirel Bir Bakış, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), s.138-144.
• Bilgin, N. (2003), Sosyal Psikoloji Sözlüğü, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Cassarino, J. P. (2004). Theorising Return Migration: A Revisited Conceptual Approach to Return Migrants, EUI Working Paper, European Unıversıty Instıtute Robert Schuman Centre for Advanced Studies Mediterranean Programme Series.
• Cerase, F. P. (1974). Expectations and Reality: A Case Study of Return Migration from the United States to Southern Italy. The International Migration Review. 8 (2). Special Issue: Policy and Research on Migration: Canadian and World Perspectives, s.245-262.
• Creswell, J. W. (2020), Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, M. Bütün ve S. B. Demir (Çev. 5. Baskı), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Dalaman, C. (2017), Almanya’da Ayrımcılık Türk Göçmenlerin Ev Bulmalarını Zorlaştırıyor, VOA Haber, https://www.voaturkce.com/a/almanya-da-ayrimcilik-gocmenlerin-ev-bulmalarini-zorlastiriyor /3916249.html, (Erişim Tarihi: 11.04.2023).
• De Certaau, M. (2008), Gündelik Hayatın Keşfi-I: Eylem, Uygulama, Üretim Sanatları, (Çev. L. Arslan Özcan), Ankara: Dost Kitabevi.
• Demirtaş Madran, H. A. (2018), Sosyal Kimlik ve Ayrımcılık, (Der: K. Çayır ve M. Ayan Ceyhan), Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar, s.29-40, 3. Baskı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Donova, J. (2014), Feminist Teori, 8. Basım, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eskicioğlu, Y. C. (2023), NSU Terörü ve Alman Medyasında Gayrimeşrulaştırmanın Yeniden Üretimi, (Ed.: E. Bayraklı ve E. Sağlam), Almanya’da Kurumsal Irkçılık ve NSU Terör Örgütü, s.339- 365, İstanbul: Türkiye Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Faist, T. (2003). Uluslararası Göç ve Ulus aşırı Toplumsal Alanlar. A. Z. Gündoğan ve C. Nacar (Çev.). İstanbul: Bağlam yayınları.
• Feagin, J. R. ve Eckberg, D. L. (1980). Discrimination: Motivation, Action, Effects, andContext. Annual Review of Sociology. 6, s. 1–20.
• Fernandez-Reino, M., Valentina Di S. ve Susanne V. (2022), Discrimination Unveiled: A Field Experiment on the Barriers Faced by Muslim Women in Germany, the Netherlands, and Spain, European Sociological Review, https://academic.oup.com/esr/advance-article/doi/10.1093/esr/jcac032/6633824?login=false, (Erişim tarihi: 21.04.2023).
• Gedikoğlu, S. Ve Akbaş, E. (2019), Toplumsal Hafızanın Geriye Göçü – Avrupa’dan Türkiye’ye Geri Dönen Üçüncü Kuşak Gençler Üzerine Nitel Bir Araştırma, Adam Academy Journal of Social Sciences, 9(2), s. 519-547.
• Gmelch, G. (1980), Return Migration. Annual Review of Anthropology, 9, s.135-159.
• Haug, S. (2008), Migration and Return Migration: The Case of Italian Migrants in Germany, http://www.kakanien-revisited.at/beitr/labourmigration/shaug1.pdf, (Erişim Tarihi: 25.03.2022).
• Hogg, M. A. ve Vaughan, G. A. (2014), Sosyal Psikoloji, (Çev: İ. Yıldız ve A. Gelmez), 2. Baskı, Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Hopyar, Z., Topal, F., ve Tauscher, S. (2022), Diaspora Kavramı ve Türkiye’nin Diaspora Politikasına Yönelik Üniversite Öğrencilerinin Algısı, Journal of Political Administrative and Local Studies, 5(1), s.46-65.
• İçduygu, A., Erder, S. Ve Gençkaya, Ö. F. (2014), Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları: 1923-2023: Ulus-devlet Oluşumundan Ulus-ötesi Dönüşümlere, İstanbul: Koç Üniversitesi Göç Araştırmaları Merkezi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. ve Cemalcılar, Ç. (2014), Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar: Sosyal Psikolojiye Giriş, 16. Basım, İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kenar, N. Ve Yoldaş, M. (2019), Hırvatistan Cumhuriyeti’ne Geri Dönüş Göçü, Journal of Emerging Economies and Policy, 4(2), s. 5-14.
• Kılınç, N. Ve King, R. (2018), Translocal narratives of memory, place and belonging: Second-generation Turkish-Germans’ home-making upon ‘return’to Turkey, Memory, (Ed. S. Marschall), Migration and Travel, s.234-255, Routledge.
• King, R. (1986). Return Migration and Regional Economic Development: An Overview. İçinde R. King (Ed.). Return Mıgratıon And Regıonal Economıc Problems. Routledge, s.1-38.
• King, R. ve Christou, A. (2008). Cultural Geographies of Counter-Diasporic Migration: The Second Generation Returns’ Home. Sussex Migration Working Paper. 45.
• King, R. ve Christou, A. (2014). Of Counter-Diaspora and Reverse Transnationalism: Return Mobilities to and from the Ancestral Homeland. İçinde R. King, A. Christou ve P. Levitt (Ed.). Links to the Diasporic Homeland: Second Generation and Ancestral ‘Return’ Mobilities. Birleşik Krallık: Routledge.
• Kunuroğlu, F., Yağmur, K., Fons J. R. Van De Vijver ve Kroonb, S. (2018). Motives for Turkish Return Migration from Western Europe: Home, Sense of Belonging, Discrimination and Transnationalism. Turkish Studies, 19 (3), s.422-450.
• Kümbetoğlu, B. (2019), Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, Altıncı Basım, İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Levitt P. (2001). The Transnational Villagers. Berkeley: University California Press.
• Levitt, P. Ve Nadya Jaworsky, B. (2007), Transnational Migration Studies: Past Developments and Future Trends, Annual Review of Sociology, 33, s.129-156.
• Levitt, P., Glick Schiller N. (2004), Conceptualizing Simultaneity: A Transnational Social Field Perspective on Society, International Migration Review, 38, s.1002- 1039.
• Montes, J. F. (2010), Perceived Discrimination Among Indigenous and Non Indigenous Mexican-Americans Living in The United States, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Alliant Internatıonal Unıversıty, Los Angeles.
• Perspektif (2018), ENAR Avrupa İş Piyasasında Irkçılık ve Ayrımcılık Raporunu Açıkladı, https://perspektif.eu/2018/03/30/belcika-enar-avrupa-is-piyasasinda-irkcilik-ve-ayrimcilik-konulu-raporunu-acikladi/, (Erişim Tarihi: 08.04.2023).
• Rohmann, A., A.Florack ve U. Piontkowski (2006), The Role of Discordant Acculturation Attitudes in Perceived Threat: An Analysis of Host and Immigrant Attitudes in Germany, International Journal of Intercultural Relations, 30(6), s.683-702.
• Sidanius, J., Felicia P. ve Lawrence B. (1994), Social Dominance Orientation and the Political Psychology of Gender: A Case of Invariance?, Journal of Personality and Social Psychology, 67(6), s.998–1011.
• Sputnik (2017). 'Almanya’daki Türkler geri dönüş eğilimi içinde'. https://sputniknews.com.tr/20171113 /almanyadaki-turkler-geri-donus-egilimi- icinde-1030983410.html. (Erişim Tarihi: 03.04.2023).
• Sunata, U. (2014), Tersine Beyin Göçünde Sosyal Ağların Rolü: Türkiyeli Mühendislerin Almanya’dan Geriye Göç Deneyim ve Algıları, Türk Psikoloji Yazıları, 17(34), s.85-96.
• Tauscher, S. (2023), Almanya’da Irkçılığın Üç Evresi: Antisemitizm-Türkofobi- İslamofobi, (Ed.: E. Bayraklı ve E. Sağlam), Almanya’da Kurumsal Irkçılık ve NSU Terör Örgütü, s. 153- 196, İstanbul: Türkiye Araştırmaları Vakfı Yayınları.
• Tezcan, T. (2018), What Initiates, What Postpones Return Migration Intention? The Case of Turkish Immigrants Residing in Germany, Population, Space and Place, 25(3), s. 1-13.
• Todaro, M. P. (1969). A model of labor migration and urban unemployment in less deve- loped countries. The American Economic Review, 59(1), s.138-148.
• Toker, A. (2022), Sosyal Bilimlerde Nitel Veri Analizi İçin Bir Kılavuz, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 51(Özel sayı:1), s. 319-345.
• Türkmen, G. (2019), But you don’t look like Turkish: The Changing Face of Turkish Immigration to Germany, Reset Dialogues on Civilizations, https://www.resetdoc.org/story/dont-look-turkish-changing-face-turkish- immigration-germany/#_edn1, (Erişim Tarihi: 15.04.2023).
• Yanasmayan, Z. (2016). Does education ‘trump’nationality? Boundary-drawing practices among highly educated migrants from Turkey. Ethnic and Racial Studies, 39(11), 2041-2059.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 10. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz Şener, M. ve Türgen, G. (2018), Kesin Dönüş Mü, Yoksa Tekrar Göç Etme Hazırlığı Mı? Nitelikli Türk Göçmenlerin Almanya ve Amerika’dan Geriye Göçü, Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(1), s.311-377.
• Yılmaz-Şener, M. (2019), Perceived Discrimination as a Major Factor Behind Return Migration? The Return of Turkish Qualified Migrants from the USA and Germany, Journal of Ethnic and Migration Studies, 45(15), s. 2801-2819.