İşletmelerde Faaliyet ve Yatırım Süreçlerinin Vazgeçilmez Aracı: Stratejik Vergi Planlaması

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 1, 37 - 54, 30.03.2023

Taner Ercan

https://doi.org/10.11616/asbi.1204593

Öz

Vergi, devletin egemenlik gücüne çerçevesinde kamu hizmetlerinin finansmanını sağlamak maksadıyla toplumu oluşturan bireylerden ödeme güçleri nispetinde cebren sağladığı ekonomik değerlerdir. Söz konusu zorunluluk çerçevesinde vergi, mükellefler açısından gelirlerini azaltan ve ilave bir maliyet olarak karlarını düşüren bir unsur olarak değerlendirilmektedir. Yani vergilerin işletmeler üzerinde, kuruluş yeri seçiminden hukuki statü seçimine, faaliyet konusu seçiminden kullandıkları muhasebe sistemlerine, yatırım, finansman ve pazarlama politikalarına kadar birçok alanda etkili olduğu bilinmektedir. Söz konusu durum çerçevesinde işletmelerin tüm yönetim süreçlerini kapsayan, kurumsal hedef odaklı, esnek ve mevzuat ile uyumlu, sürekli iyileştirme bakış açısına sahip bir vergi planlama aracı olan stratejik vergi planlaması, işletmelerin bu konudaki ihtiyaçlarını karşılayacaktır. Bu minvalde makalenin temel amacı, önemli bir maliyet unsuru olan vergi faktörüne karşı işletmelerin vermiş olduğu tepkilerden biri olan planlama faktörünü yeniden ele alarak stratejik vergi planlama yöntemini irdelemek ve işletmeler açısından önemini vurgulamaktır. Ayrıca işletmelerin kuruluşundan yatırım sürecine kadar, akabinde yatırım dönemi ve sonrasında kullanabileceği stratejik vergi planlama kavramı ve araçlarını Türkiye özelinde değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler

Stratejik Vergi Planlaması, Vergi Planlaması Araçları, Vergi, Yatırım, Planlama

Indispensable Tool of Operational and Investment Processes In Businesses: Strategic Tax Planning

Öz

Taxes are the economic values that are taken by the people who make up the society according to their payment power in order to finance public services based on the sovereign power of the state. Within the framework of the said obligation, tax is considered as an element that reduces the income of taxpayers and reduces their profits as an additional cost. In other words, it is known that taxes are effective on businesses, from the choice of place of establishment to the choice of legal status, from the subject of activity selection to the accounting systems they use, to investment, finance and marketing policies. Strategic tax planning, which is a new tax planning tool that covers all management processes of businesses, is corporate target-oriented, flexible and in compliance with the legislation, with a continuous improvement perspective, will meet the needs of businesses in this regard. In this respect, the main purpose of the article is to examine the strategic tax planning method by reconsidering the planning factor, which is one of the reactions of the enterprises against the tax factor, which is an important cost factor, and to emphasize its importance in terms of businesses. In addition, it is to evaluate the strategic tax planning concept and tools that businesses can use from the establishment to the investment process, then during and after the investment period, in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Strategic Tax Planning, Tax Planning Tools, Tax, Investment, Planning

Kaynakça

• Akgemci, T. (2007), Stratejik Yönetim, 1. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Aktan, C.C. (2006), Kamu Mali Yönetiminde Stratejik Planlama ve Performans Esaslı Bütçeleme, 1. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Aktan, C.C. (2008), Stratejik Yönetim ve Stratejik Planlama, Çimento İşveren Dergisi, 4(22), s.4-21.
• Albrechts, L., Balducci, A. ve Hillier, J. (2016), Situated Practices of Strategic Planning: An international perspective, London: Routledge.
• Ayachi, H. (2015), The Role of Strategic Planning in Performance Management, Express an International Journal of Multi Disciplinary Research, 2(3), s.1-14.
• Bahçe, A.B. ve Gümüş, Ö. (2017), Vergi Planlaması Temelinde Kamu Yararı: Kurumlar Vergisi Üzerine Teorik Bir Yaklaşım, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 24(1), s.1-20.
• Burnes, Bernart. (2000), Managing Chance: A Strategic Approach to Organizational Dynamics. Great Britain: Financial Times, London: Pitman Publishing.
• Becerikli, S.Y. (2016), Strateji Kavramı ve Yönetimde Stratejinin Rolü, Atatürk Üniversitesi Ata-Aof Yayınevi, 1, s.1-18.
• Colin, G. (2015), The Future of Strategy, Cambridge: Polity Press.
• Çakır, R. (2016), Stratejik Planlama Süreci ve Eğitim Örgütlerinde Stratejik Planlama, Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 30(30), s.11-21.
• Çoban, H. (1997), Bilgi Toplumuna Planlı Geçiş, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Demir, C. ve Yılmaz, M.K. (2010), Stratejik Planlama Süreci ve Örgütler Açısından Önemi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), s.69-88.
• Ercan, T. (2022), Tüm Yönleriyle İşletmelerde Stratejik Vergi Planlaması, 2. Baskı, Bursa: Ekin Kitabevi.
• Eren, E. (2013), İşletmelerde Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, 1. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Ergin, H. ve Elmacı O. (1999), Maliyet ve Yönetim Muhasebesinde Yeni Açılımlar: Stratejik Yönetim Muhasebesi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), s.17-50.
• Eroğlu, O. (2014), Kurumlar Vergisinde Vergi Planlaması, 1. Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Feurer, R. ve Chaharbaghi, K. (1995), Strategy Development: Past, Present and Future, Management Decision, 33(6), s.11-21.
• Giray, F. (2012), Vergi Teşvik Sistemi ve Uygulamaları, 1. Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi.
• Gül, İ. (2018), Stratejik Yönetim Kavramının Tarihsel Süreç İçinde Gelişimi, Journal of Social And Humanities Sciences Research, 5(24), s.1570-1583.
• Karayalçın, Y. (1998), Muhasebe Hukuku, Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü.
• Kılıçer, İ.P. (2017), Vergi Planlamasının Kötüye Kullanımını Önleyici Bir Etken Olarak İşletmelerde Vergi Uyumunun Sağlanmasına Yönelik Politikalar, Mali Çözüm Dergisi, 27(144), s.109-124.
• Mütercimler, E. (2007), Geleceği Yönetmek, 2. Baskı İstanbul: Alfa Yayınevi.
• Porter M. (1996), What Is Strategy?, Cambridge: Harvard Business School Publishing.
• Oktar, C. (2004), İşletmelerde Vergi Planlaması ve Türkiye Örneği, 1. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Rakıcı, C. (2004), Türk Gelir Vergisi Sisteminde Yer Alan Bazı Muafiyet, İstisna ve İndirimlerin Değerlendirilmesi, Vergi Sorunları Dergisi, 190, s.115-129.
• Sağbaş, İ., Erdoğan, S. ve Şen, H. (2011), Türkiye’de Sektör Bazlı Ekonomik Teşvik Sistemi ve Ekonomik Etkileri, 26. Türkiye Maliye Sempozyumu, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Sevinç, B. (2014), Strateji Kavramı ve Örgütlerde Bir Yönetim İlkesi Olarak Kullanılması, Türk İdare Dergisi, 479, s.213-242.
• Şenyüz, D., Yüce, M. ve Gerçek, A. (2022), Vergi Hukuku, 13. Baskı, Bursa: Ekin Kitabevi.
• Şişman, B. (2003). İşletmelerde Vergi Planlaması Yöntemleri, 1. Baskı, Ankara: Yaklaşım Yayıncılık.
• Turan, S. (2020). Vergi Teorisi ve Politikası, 7. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Türkiye Cumhuriyeti Kalkınma Bakanlığı, (2018), Kamu İdareleri için Stratejik Planlama Kılavuzu, Strateji ve Bütçe Başkanlığı: Ankara.
• Türk Dil Kurumu. https://sozluk.gov.tr/. (Erişim Tarihi, 02.07.2022).
• Ülgen, H. ve Mirze, K. (2016), İşletmelerde Stratejik Yönetim, 8. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları.
• Yükselen, H. (2018), Strateji Kavramını Çalışmak, Güvenlik Stratejileri Dergisi, 14(27), s.1-38.
• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu, (1960, 31 Aralık) Resmi Gazete (Sayı 10700), https://www.mevzuat.gov.tr › 1.4.193.pdf, (Erişim tarihi: 20.06.2022).
• 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, (2006, 13 Haziran) Resmi Gazete (Sayı 26205), https://www.mevzuat.gov.tr › 1.5.5520.pdf, (Erişim tarihi: 25.05.2022).
• 11 Seri No’lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği, (2016, 31 Aralık) Resmi Gazete (Sayı 29935), https://www.mevzuat.gov.tr › eskiler › 2021/05, (Erişim tarihi: 30.06.2022).